Podlasko-Mazurska Brygada WOP
Podlasko-Mazurska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza (PMBWOP) – jedna z brygad w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
| ||
 Emblemat brygady | ||
| Historia | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Sformowanie | 1976 | |
| Rozformowanie | 1991 | |
| Nazwa wyróżniająca | Podlasko-Mazurska | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | płk Longin Wasilewicz | |
| Ostatni | płk dypl. Józef Kosno | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Białystok | |
| Formacja | Wojska Ochrony Pogranicza | |
Sformowana w 1976 na bazie 22 Białostockiego Oddziału WOP na podstawie zarządzenia MSW nr 05/org z 29 stycznia 1976. Sztab brygady stacjonował w Białymstoku, ul. Bema 100[1].
Ochraniała odcinek granicy państwowej w północno-wschodniej Polsce na odcinku od Węgorzewa do Sławatycz o długości 564,37 km[a][2].
7 maja 1991 roku komendant główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał zarządzenie nr 021, na mocy którego z dniem 16 maja 1991 roku rozwiązano Podlasko–Mazurską Brygadę WOP w Białymstoku oraz Graniczną Placówkę Kontrolną Podlasko–Mazurskiej Brygady WOP w Terespolu[b]. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia z dniem 16 maja 1991 roku został utworzony Podlaski Oddział Straży Granicznej w Białymstoku[3].
Struktura organizacyjnyEdytuj
- dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia[c]
- batalion odwodowy
- trzynaście strażnic WOP
- siedem granicznych placówek kontrolnych (Ogrodniki, Kuźnica, Zubki, Siemianówka, Czeremcha, Terespol, Kukuryki)
W skład brygady wchodziło:
Kadrę kierowniczą i strukturę organizacyjną Podlaskiego Oddziału Straży Granicznej podano za: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Jan Nikołajuk: Biuletyn 3/2014. s. 78–79,94.
- dowództwo i oddziały przysztabowe,
- 14 strażnic
- 3 graniczne placówki kontrolne.
31 grudnia 1990 r. brygada liczyła 1235 żołnierzy, w tym 766 służby zasadniczej i 57 pracowników cywilnych. Wśród nich było 160 oficerów, 237 chorążych, 75 podoficerów zawodowych i 766 żołnierzy służby zasadniczej, w tym 86 podoficerów i 680 szeregowych[d].
Kadra dowódcza Podlasko–Mazurskiej Brygady WOP w dniu 1 stycznia 1991 roku:
Dowództwo brygady
- Dowódca brygady – płk dypl. Kosno Józef;
- Zastępca dowódcy brygady – Szef sztabu – ppłk Fiedoruk Jan;
- Z-ca d-cy brygady – Szef Wydziału Zwiadu – płk dypl. Jakubiszyn Zdzisław;
- Z-ca d-cy brygady – Szef Służb Technicznych i Zaopatrzenia – płk Bieniek Henryk;
Jednostki graniczne
- Strażnica WOP Węgorzewo – kpt. Baranowski Henryk
- Strażnica WOP Banie Mazurskie – por. Kośko Jerzy
- Strażnica WOP Gołdap – kpt. Szostak Stanisław (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Rutka-Tartak – por. Stefan Majewski (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Sejny – ppor. Kurdziuk Sławomir (Dowódca strażnicy);
- Graniczna Placówka Kontrolna Ogrodniki – kpt. Moroz Tadeusz
- Strażnica Odwodowa WOP Augustów – mjr Piotrowski Andrzej (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Lipsko – kpt. Chmielewski Stanisław (Dowódca strażnicy);
- Graniczna Placówka Kontrolna Kuźnica – mjr Bednarczyk Edward (Dowódca GPK);
- Strażnica WOP Sokółka – mjr Skonieczny Bonifacy (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Gródek – kpt. Turczyński Aleksander (Dowódca strażnicy);
- Graniczna Placówka Kontrolna Siemianówka – kpt. Łopata Edward (Dowódca GPK);
- Strażnica WOP Białowieża – mjr Pacewicz Stanisław (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Czeremcha – por. Duda Kazimierz (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Janów Podlaski – ppor. Wólczyński Janusz (Dowódca strażnicy);
- Graniczna Placówka Kontrolna Terespol – mjr Dudzicz Wiaczesław (Dowódca GPK);
- Strażnica WOP Terespol – por. Paluch Kazimierz (Dowódca strażnicy);
- Strażnica WOP Sławatycze – kpt. Szarawarski Henryk (Dowódca strażnicy).
Oficerowie brygadyEdytuj
- Dowódcy brygady
- płk Longin Wasilewicz
- płk Stanisław Kolanko
- płk dypl. Józef Kosno (16 VII 1986 – 15 V 1991)[4]
- Kierownicy sekcji KRG[5]
- ppłk Zdzisław Powojewski
- ppłk Bolesław Karpiuk
- ppłk Marek Kijewski
PrzekształceniaEdytuj
6 Oddział Ochrony Pogranicza → 6 Białostocki Oddział WOP → 11 Brygada Ochrony Pogranicza → 22 Brygada WOP → Grupa Manewrowa WOP Białystok → Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Białystok → 22 Oddział WOP → 22 Białostocki Oddział WOP → Podlasko-Mazurska Brygada WOP → Podlaski Oddział Straży Granicznej
UwagiEdytuj
- ↑ Stan na dzień 31.12.1990 r.
- ↑ GPK w Terespolu posiadała odrębny etat nr 44/0136. Zgodnie z tym etatem stan osobowy na okres „W” wynosił 623 żołnierzy i 6 pracowników cywilnych oraz na okres „P” 290 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych.
- ↑ Strukturę organizacyjną brygady podano za → Jackiewicz 1998 ↓, s. 97.
- ↑ ASG, sygn. 2819/42, Etat Podlasko–Mazurskiej Brygady WOP. Zgodnie z etatem nr 44/0141 stan osobowy brygady na okres „W” liczył 1961 żołnierzy i 54 pracowników cywilnych oraz 1235 żołnierzy i 57 pracowników cywilnych na okres „P”. W skład brygady wchodziły następujące graniczne jednostki organizacyjne: 3 graniczne placówki kontrolne (Ogrodniki, Kuźnica, Siemianówka), 2 strażnice I kategorii z kolejowym przejściem granicznym (Gródek, Czeremcha), 5 strażnic I kategorii (Węgorzewo, Gołdap, Sejny, Sokółka, Białowieża), 6 strażnic II kategorii (Banie Mazurskie, Rutka Tartak, Lipsk, Janów Podlaski, Terespol, Sławatycze) oraz Strażnica Odwodowa w Augustowie. Ponadto brygadzie podlegała sformowana według odrębnego etatu Graniczna Placówka Kontrolna w Terespolu.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 97.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 78.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 84.
- ↑ Nikołajuk 2014 ↓, s. 78,82.
- ↑ Jarmoliński 2013 ↓, s. 158.
BibliografiaEdytuj
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Jan Nikołajuk: Reorganizacja formacji granicznej na przykładzie oddziału w Białymstoku. W: Biuletyn 3/2014. T. Z historii Ochrony Granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2014, s. 73–96. ISSN 1429-2505.
- Tadeusz Jarmoliński: Kontrola ruchu granicznego w Polsce w latach 1945 – 1990. Warszawa–Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego 92; 75-531 Koszalin, 2013.