2WLs40/2WLs50

polska wąskotorowa lokomotywa spalinowa

2WLs40 i 2WLs50 – polskie wąskotorowe lokomotywy spalinowe na tor szerokości 750–900 mm, przeznaczone dla górnictwa i przemysłu, produkowane w latach 1954–1975 przez ZNTK Poznań. Obie wersje różniły się zastosowanym silnikiem wysokoprężnym, o mocy 40 lub 50 KM.

2WLs40/2WLs50
Ilustracja
2WLs50 w muzeum w Szreniawie
Producent

Polska ZNTK Poznań

Lata budowy

1954–1975

Układ osi

B

Wymiary
Masa służbowa

7800 kg

Długość

4180 mm

Szerokość

1620 mm

Wysokość

2650 mm

Rozstaw osi skrajnych

1200 mm

Średnica kół

550 mm

Napęd
Trakcja

spalinowa

Typ silników

S64L lub S324HL

Pojemność zbiorników paliwa

136 l

Parametry eksploatacyjne
Moc znamionowa

40 lub 50 KM

Maksymalna siła pociągowa

1900 kG

Rodzaj przekładni

mechaniczna

Prędkość konstrukcyjna

16 lub 17 km/h

Nacisk osi na szyny

3,9 t

System hamulca

ręczny dźwigniowy

Parametry użytkowe
Rozstaw szyn

750, 785, 900 mm

Minimalny promień łuku

14 m

Historia i opis

edytuj

Lokomotywa 2WLs40 została opracowana przez Biuro Techniczne Fabryki Lokomotyw (Fablok) w Chrzanowie jesienią 1954 roku, jako wersja pochodna lokomotywy WLs40 na szerszy tor 750 mm[1]. Miała takie same zespoły mechaniczne i ogólną konstrukcję, a różnicę stanowiły większe rozmiary z uwagi na większą skrajnię, i odmienny wygląd, z obudową silnika i powiększoną budką maszynisty w formie prostopadłościanów[2]. Rozstaw osi zwiększono o 20 cm, z kolei dzięki poszerzeniu lokomotywy ostoja została skrócona w tylnej części o 20 cm i o tyle zmalała długość całkowita. Powiększono budkę, która stała się szersza o 18 cm i wyższa[1]. Długość całkowita lokomotywy wynosiła 4180 mm, a bez sprzęgów 3760 mm[3].

Napęd pierwszej wersji 2WLs40 stanowił silnik wysokoprężny S-64L o mocy nominalnej 40 KM, produkowany przez Wytwórnię Silników Wysokoprężnych w Andrychowie[2]. Silnik chłodzony był cieczą, średnica cylindra wynosiła 110 mm, skok tłoka 160 mm, moc nominalną osiągał przy 1000 obr./min, a maksymalnie osiągał moc 44 KM[4]. Silnik połączony był z czterobiegową skrzynią mechaniczną L8, stanowiącą rozwinięcie licencyjnej przekładni Deutz[5]. Napęd był przenoszony na koła tylnej osi za pomocą ślepego wału z korbami Halla i korbowodami, a na przednią oś za pomocą wiązarów[2]. Za skrzynią biegów była przekładnia rewersowa, umożliwiająca jazdę wstecz[2]. Zestawy kołowe były osadzone w łożyskach ślizgowych. Silnik można było uruchamiać rozrusznikiem elektrycznym lub korbą[2]. Lokomotywy były wyposażone w dzwon sygnałowy i gwizdawkę spalinową[2]. Oznaczenie fabryczne 2WLs40 oznaczało „Wąskotorowa Lokomotywa spalinowa” o mocy 40 KM, a 2 stanowiło wyróżnik wersji na szerszy tor[6].

Po prototypie z 1954 roku, lokomotywy 2WLs40 produkowano seryjnie w ZNTK Poznań od 1957 roku[a]. Od 1960 roku produkowano równolegle wersję z ekonomiczniejszym i mocniejszym silnikiem S-324HL o mocy 50 KM, oznaczoną 2WLs50[b]. Silnik chłodzony był cieczą, średnica cylindra wynosiła 120 mm, skok tłoka 160 mm, moc nominalną osiągał przy 1200 obr./min, a maksymalnie osiągał moc 54 KM[4].

Produkcja i eksploatacja

edytuj
 
Lokomotywa ze zbiorów Muzeum Kolei Wąskotorowej w Sochaczewie, oznakowana WLs50-1630, pochodząca z Cukrowni Ciechanów

Podaje się w literaturze, że od 1954 do 1975 roku zbudowano 47 egzemplarzy 2WLs40 i 153 egzemplarze 2WLs50[3][2]. Z powodu braków i nieścisłości w zachowanej dokumentacji, informacje o produkcji tych lokomotyw mogą być jednak niepewne, zwłaszcza że miały one numery fabryczne naprzemienne z WLs40/50 i bywały oznakowane takim symbolem, co stwarza możliwość pomyłek[7].

Podstawowym modelem była lokomotywa na tor szerokości 750 mm, lecz budowano je także zależnie od zamówień na tor szerokości 785 mm, dla kolei górnośląskich[2]. Używane były głównie w kopalniach węgla kamiennego do transportu powierzchniowego, rzadziej w hutach, cukrowniach, kamieniołomach i innych zakładach[8]. Wykonano także przynajmniej 11 lokomotyw na tor 900 mm, z tego trzy dla kolei w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie[8].

Zobacz też

edytuj
  1. Tak podaje Zintel 1999 ↓, s. 29, jednakże Pokropiński 2009 ↓, s. 155 wymienia w zestawieniu lokomotywę 2WLs40-461 produkcji 1956 roku.
  2. Zintel 1999 ↓, s. 29 i za nim Pokropiński 2009 ↓, s. 152 podają, że 2WLs50 produkowano od 1964 roku, jednakże w zestawieniu na s. 157–159 Pokropiński wymienia lokomotywy 2WLs50 już w latach 1960–1963, produkowane równolegle z 2WLs40.

Przypisy

edytuj
  1. a b Zintel 1999 ↓, s. 28-29.
  2. a b c d e f g h Pokropiński 2009 ↓, s. 152.
  3. a b Zintel 1999 ↓, s. 29.
  4. a b Pokropiński 2009 ↓, s. 152, 208.
  5. Pokropiński 2009 ↓, s. 35–36, 148.
  6. Pokropiński 2009 ↓, s. 14, 152.
  7. Pokropiński 2009 ↓, s. 7, 154-164, fotografia s. 153.
  8. a b Pokropiński 2009 ↓, s. 154-164.

Bibliografia

edytuj
  • Bogdan Pokropiński: Lokomotywy spalinowe produkcji polskiej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2009. ISBN 978-83-206-1731-3. OCLC 751021126.
  • Krzysztof Zintel. Wąskotorowe lokomotywy spalinowe budowane w ZNTK Poznań. „Świat Kolei”. nr 2/1999, 1999.