50 halerzy czechosłowackich (1978)
50 halerzy (cz. 50 haléřů, słow. 50 halierov) – czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 50 halerzy bita w latach 1978–1990 i pozostająca w obiegu do roku 1993. Autorem projektu był rzeźbiarz i medalier František David.
.png)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ monety | |
| Nominał |
50 halerzy (50/100 Kčs) |
| Rocznik |
1978, 1979, 1980, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
214 838 594 szt. |
| Data emisji |
2 października 1978 |
| Data wycofania |
• 31 lipca 1993 C |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
3,2 g |
| Średnica |
20,8 mm |
| Grubość |
1,4 mm |
| Materiał |
miedzionikiel (CuNi20) |
| Rant |
ząbkowany |
| Stempel | |
Wzór
edytujW centralnej części awersu znalazł się stylizowany herb Czechosłowackiej Republiki Socjalistycznej – wizerunek znajdującego się na tarczy w kształcie husyckiej pawęży czeskiego wspiętego lwa o podwójnym ogonie. Na jego piersi umieszczono mniejszą tarczę z reprezentującym Słowaków symbolem watry na tle sylwetki tatrzańskiego szczytu Krywań. Bezpośrednio poniżej zamieszczono rok bicia monety. Wzdłuż krawędzi znalazła się zapisana zewnętrznie nazwa kraju („ČESKOSLOVENSKÁ SOCIALISTICKÁ REPUBLIKA”) zajmująca oba boki i dół monety[1][4].
Rewers monety przedstawiał duży, zapisany arabskimi cyframi nominał pod pięcioramienną gwiazdą. Cyfry częściowo nakładały się na siebie nawzajem oraz na położoną w dolnej części mniejszą literę „h” stanowiącą określenie waluty. Poniżej cyfry 0 zamieszczono niewielki inicjał „D”, znak projektanta Františka Davida[1][4].
Nakład
edytujPodstawę prawną emisji nowych monet o nominale 50 h stanowiło zarządzenie Ministra Finansów z 4 września 1978 r. W jego treści zawarto zarówno wzór nowej monety, jak i jej parametry fizyczne. Przewidziano, że będzie bita z krążków o masie 3,2 g (±2%) wykonanych z miedzioniklu (miedź 80%, nikiel 20%). Wskazano również, że rant 50-halerzówek ma być ząbkowany, a średnica gotowych monet ma mierzyć 20,8 mm[4]. Ich grubość wyniosła w przybliżeniu 1,4 mm[1][3].
Bite w mennicy w Kremnicy[1] monety wyemitowano po raz pierwszy 2 października 1978 r.[4], zastępując z czasem monety wzoru z 1963 wycofane z końcem 1979 roku[5]. Pierwsze, liczące od pięciu do dziesięciu sztuk próbne serie materiałowe zostały wytworzone jeszcze przed wydaniem stosownych przepisów, w roku 1977[2][6]. Testowano wówczas m.in. stopy mosiężne (CuZn9, CuZn10, CuZn20) czy miedzioniklowe (CuNi25)[7]. Masowa produkcja ruszyła rok później i trwała regularnie do roku 1990. Łącznie wyprodukowano niemalże 215 mln sztuk[1][2]. W latach 1980 i 1981 wybito jedynie niewielkie nakłady przeznaczone na cele kolekcjonerskie i sprzedawane w specjalnych zestawach[2].
Monety wzoru z 1978 pozostały w obiegu aż do rozpadu Czechosłowacji i uległy denominacji odrębnie w Czechach i na Słowacji jednocześnie ze swoimi następcami z 1991 roku – odpowiednio z końcem lipca[8] i w połowie października roku 1993[9].
| rok | nakład | |
|---|---|---|
| 1978 | 40 480 000 | [2] |
| 1979 | 76 116 000 | |
| 1980 | 51 000 | |
| 1981 | 66 000 | |
| 1982 | 14 261 847 | |
| 1983 | 16 168 000 | |
| 1984 | 16 207 957 | |
| 1985 | 10 467 791 | |
| 1986 | 10 020 000 | |
| 1987 | 5 138 000 | |
| 1988 | 5 089 999 | |
| 1989 | 13 030 000 | |
| 1990 | 7 742 000 |
Zobacz też
edytuj- czechosłowackie monety obiegowe
- 50 halerzy wzoru z 1921, 1963 i 1991
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Ľudovít Malinovský sr., ČSSR 50 h 1978 Päťdesiat halierov [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-13] (słow.).
- ↑ a b c d e Thomas Michael, Richard Giedroyc, 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 684, ISBN 978-1-4402-4797-2.
- ↑ a b Czechosłowacja 50 halerzy, 1978-1990 [online], ucoin.net [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-28] (pol.).
- ↑ a b c d Vyhláška federálního ministerstva financí ze dne 4. září 1978 o vydání mincí po 50 haléřích vzoru 1978, „Sbírka zákonů”, č. 101/1978 Sb. (čá 23/1978), epravo.cz, 5 września 1978 [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška federálního ministerstva financí ze dne 20. listopadu 1979 o stažení mincí po 50 haléřích vzoru 1963, „Sbírka zákonů”, č. 139/1979 Sb. (čá 27/1979), epravo.cz, 19 grudnia 1979 [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Jaroslav Moravec, Sbohem padesátihaléři, sbohem dvacetikoruno! – část 1 [online], Narodowy Bank Czeski, 1 lipca 2014 [dostęp 2018-05-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Gejza Chlapovič, Kremnická mincovňa. História razby československých a slovenských mincí 1921-1992, Nitra 2000, s. 88, ISBN 80-901159-5-0 (słow.). za: Jaroslav Kokolus, Auction #13. Part 1. Collection of Coins and Medals of Czechoslovakia, dom aukcyjny Macho & Chlapovič, 7 kwietnia 2017, s. 44–45 [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-05] (cz. • ang. • niem.).
- ↑ Vyhláška České národní banky ze dne 26. března 1993 o vydání mincí po 50 haléřích vzoru 1993, o ukončení platnosti mincí po 50 haléřích československé měny a jejich výměně, „Sbírka zákonů”, č. 109/1993 Sb. (čá 30/1993), epravo.cz, 1 kwietnia 1993 [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška Národnej banky Slovenska z 10. septembra 1993 o stiahnutí mincí po 50 halieroch vzoru 1978, 1991 a mincí po 1 Kčs vzoru 1957, 1961 a 1991 z obehu, „Zbierka zákonov”, č. 211/1993 Z. z. (čá 55/1993), zakonypreludi.sk, 28 września 1993 [dostęp 2019-08-08] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (słow.).