Wikipedia

5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski

5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski – moneta pięciozłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 5 grudnia 1934 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 24 listopada 1934 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 105, poz. 939)[1], wycofana na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. w okresie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe[2].

5 złotych wzór 1934
Państwo

 Polska

Emitent

Bank Polski

Typ monety

moneta powszechnego obiegu

Nominał

5 złotych

Rocznik

1934, 1935, 1936, 1938

Emisja
Mennica

Mennica Państwowa

Nakład

9 599 000 szt.

Data emisji

5 grudnia 1934

Data wycofania

22 listopada 1939

Projektant

Stanisław Ostrowski

Opis fizyczny
Masa

11 g

Średnica

28 mm

Materiał

srebro Ag750

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły

W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia pięciozłotówki do obiegu podawany był 14 grudnia 1934 r[3], jednak w późniejszych tego samego autora – 5 grudnia 1934 r[4].

Monetę bito z datami rocznymi: 1934–1936 oraz 1938[5].

Awers

edytuj

W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok bicia, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, a na dole napis „5 ZŁOTYCH 5”[5].

Rewers

edytuj

Na tej stronie monety umieszczono lewy profil marszałka Józefa Piłsudskiego, u dołu, z lewej strony, poniżej brody, herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej w Warszawie, a wzdłuż obrzeża pod profilem słabo widoczne, niemal nieczytelne nazwisko projektanta[5].

Nakład

edytuj

Monetę bito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 28 mm, masie 11 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Stanisława Ostrowskiego w mennicy w Warszawie[5]. Nakłady monety w poszczególnych rocznikach przedstawiały się następująco[6]:

Rocznik Rewers Nakład (sztuk) Zdjęcie
5 złotych 1934 Józef Piłsudski 6 510 000  
5 złotych 1935 Józef Piłsudski 1 800 000  
5 złotych 1936 Józef Piłsudski 1 000 000  
5 złotych 1938 Józef Piłsudski 289 000  

Nakład rocznika 1934 cytowany za literaturą tematu w rzeczywistości może być jednak mniejszy. W sprawozdaniach Mennicy Państwowej podano jedynie, że w roku 1934 wybito 7 060 000 sztuk trzech typów pięciozłotówek:

Częstość występowania na rynku kolekcjonerskim pięciozłotówki Polonia z 1934 roku może sugerować, że została ona wybita w większej liczbie egzemplarzy niż opisywane jest to dotychczas w katalogach, a to w konsekwencji oznaczałoby mniejszy nakład monety 5 złotych 1934 Józef Piłsudski[6].

Opis

edytuj

Moneta została wprowadzona do obiegu w sześćdziesiątą siódmą rocznicę urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego[7].

Pięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)[6].

Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[6].

Według identycznego wzoru były bite monety obiegowe 2 i 10 złotych[5].

W Mennicy Państwowej w Warszawie w 1988 r., z okazji 70. rocznicy odzyskania niepodległości, wybito, kwadratowe klipy pamiątkowe z monetą 5 złotych 1934 Józef Piłsudski, stylizowane w znacznym stopniu na przedwojennej klipie 10 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki. Klipy te wybito w srebrze próby 999 w dwóch wersjach, ze znakiem mennicy (MW) na rewersie i bez znaku, w nakładach 1250 oraz 2100 sztuk odpowiednio[8].

Wersje próbne

edytuj

Według niektórych katalogów dla pięciozłotówki wzór 1934 nie istnieją żadne wersje próbne monety[9]. Nieliczne prace podają istnienie monety 5 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski wybitej w nakładzie 100 sztuk stemplem polerowanym (lustrzanym)[6].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 218–224, ISBN 83-912223-4-9.
  2. ↑ Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2.
  3. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 160, ISBN 83-87355-37-2.
  4. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 47, ISBN 978-83-87355-65-4.
  5. ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Polskie, 2003.
  6. ↑ a b c d e Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
  7. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, wyd. 2, Szczecin: Nefryt, 2021, s. 56, ISBN 978-83-87355-97-5.
  8. ↑ Janusz Parchimowicz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, 2008.
  9. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=5_złotych_wzór_1934_Józef_Piłsudski&oldid=75086704”