10 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski
10 złotych wzór 1934 Józef Piłsudski – moneta dziesięciozłotowa, bita w srebrze, wprowadzona do obiegu 5 grudnia 1934 r. rozporządzeniem Ministra Skarbu z dnia 24 listopada 1934 r. (Dz.U. z 1934 r. nr 105, poz. 939)[1], wycofana na podstawie rozporządzenia ministrów gospodarki, finansów i spraw wewnętrznych Rzeszy wydanego 22 listopada 1939 r. w okresie Generalnego Gubernatorstwa, według którego monety bite w srebrze w okresie II Rzeczypospolitej należało obowiązkowo wymieniać na pieniądze papierowe[2].
| |||
| Dane podstawowe | |||
| Emitent | |||
|---|---|---|---|
| Nominał |
10 złotych | ||
| Rocznik |
1934, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939 | ||
| Emisja | |||
| Mennica | |||
| Nakład |
6 342 000 szt. | ||
| Data emisji |
5 grudnia 1934 | ||
| Data wycofania |
22 listopada 1939 | ||
| Projektant | |||
| Opis fizyczny | |||
| Masa |
22 g | ||
| Średnica |
34 mm | ||
| Materiał |
srebro Ag750 | ||
| Rant |
ząbkowany | ||
| Stempel | |||
| Uwagi | |||
W niektórych opracowaniach z początku XXI w. jako data wprowadzenia dziesięciozłotówki do obiegu podawany był 5 stycznia 1935 r[3], jednak w późniejszych tego samego autora – 5 grudnia 1934 r[4].
Monetę bito z datami rocznymi 1934–1939[5].
Od początku XXI w. w katalogach publikowane są również wizerunki odbitek, wykonanych skorodowanymi stemplami po 1945 r., innych konkurencyjnych projektów uczestniczących w 1933 r. w konkursie na projekt nowej dziesięciozłotówki[6].
Awers edytuj
W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, poniżej rok bicia, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, a na dole napis „10 ZŁOTYCH 10”[7].
Rewers edytuj
Na tej stronie monety umieszczono lewy profil marszałka Józefa Piłsudskiego, u dołu, z lewej strony, poniżej brody, herb Kościesza – znak Mennicy Państwowej w Warszawie, a wzdłuż obrzeża pod profilem słabo widoczne, niemal nieczytelne nazwisko projektanta[7].
Nakład edytuj
Monetę bito w srebrze próby 750, na krążku o średnicy 34 mm, masie 22 gramów, z rantem ząbkowanym, według projektu Stanisława Ostrowskiego w mennicy w Warszawie, w latach 1934–1939[5]. Nakłady monety w poszczególnych rocznikach przedstawiały się następująco[7]:
| Rocznik | Rewers | Nakład (sztuk) | Zdjęcie |
|---|---|---|---|
| 10 złotych 1934 | Józef Piłsudski | 200 000 | 
|
| 10 złotych 1935 | Józef Piłsudski | 1 670 000 | 
|
| 10 złotych 1936 | Józef Piłsudski | 2 130 000 | 
|
| 10 złotych 1937 | Józef Piłsudski | 908 000 | 
|
| 10 złotych 1938 | Józef Piłsudski | 234 000 | 
|
| 10 złotych 1939 | Józef Piłsudski | ok.1 200 000 | 
|
Opis edytuj
Moneta została wprowadzona do obiegu w sześćdziesiątą siódmą rocznicę urodzin marszałka Józefa Piłsudskiego.
Dziesięciozłotówkę bito na podstawie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 sierpnia 1932 r. o zmianie niektórych postanowień rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 5 listopada 1927 r., definiującego parametry monet: 2, 5, 10 złotych bitych w srebrze próby 750 i masie 2,2 grama przypadających na 1 złoty (Dz.U. z 1932 r. nr 74, poz. 668)[7].
Godło na monecie jest zgodne ze wzorem Godła Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonym 13 grudnia 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[7].
Dziesięciozłotówkę bito aż do wybuchu II wojny światowej w łącznym nakładzie ok. 6 342 000 sztuk. Wielkość emisji z 1939 r. jest niepewna[7].
Według identycznego wzoru były bite monety obiegowe 2 i 5 złotych[5][6].
Wersje próbne edytuj
Według katalogów dla dziesięciozłotówki wzór 1934 nie istnieją żadne wersje próbne[6].
W katalogach zamieszczone są wersje próbne konkurencyjnych projektów monet z rokiem 1934 – 10 złotych 1934 Klamry, bite w srebrze, tombaku, stali niklowanej, stemplem zwykłym lub lustrzanym, na krążkach o średnicy od 23 do 34,6 mm, z wypukłym napisem PRÓBA. Znana jest również wersja próbna 10 złotych 1934 Klamry z awersem według wzoru 1938, wybita w aluminium, na krążku o średnicy 23 mm[6].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918–1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 250–257, ISBN 83-912223-4-9.
- ↑ Adam Dylewski, Historia pieniądza na ziemiach polskich, wyd. pierwsze, Warszawa: Carta Blanca Sp. z o.o. Grupa Wydawnicza PWN, 2011, s. 286, ISBN 978-83-7705-068-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 161, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919–1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 55, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
- ↑ a b c d Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.
- ↑ a b c d e f Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.