10 złotych 1934 Klamry
10 złotych 1934 Klamry – moneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej, wybita według projektu Wojciecha Jastrzębowskiego, z datą roczną na awersie 1934, o średnicy 33 mm albo 23 mm w zmniejszonej wersji[1].
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Emitent | |||
| Typ monety |
moneta próbna kolekcjonerska | ||
| Nominał |
10 złotych | ||
| Rocznik |
1934 | ||
| Emisja | |||
| Mennica |
Mennica Państwowa | ||
| Nakład | |||
| Projektant | |||
| Opis fizyczny | |||
| Masa | |||
| Średnica | |||
| Materiał | |||
| Rant |
ząbkowany (ɸ33 mm) | ||
| Stempel | |||
Na monecie na awersie pod łapą orła z prawej strony znajduje się znak mennicy, a na rewersie umieszczony jest wypukły napis „PRÓBA”[1].
Awers
edytujNa tej stronie znajduje się godło – stylizowany orzeł w koronie, na samej górze data – 1934, dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, pod łapą orła z prawej strony herb Kościesza – znak mennicy w Warszawie[2].
Rewers
edytujRysunek rewersu to cztery złączone klamry, wewnątrz nich nominał „10", a pod nim „ZŁOTYCH”, po bokach młot i gałązka dębowa, u góry snopek, u dołu cyrkiel i rulon papieru, na samym dole wypukły napis „PRÓBA”[2].
Opis
edytujMoneta została wybita jako próba kolekcjonerska w srebrze, z rantem ząbkowanym, na krążku o średnicy 33 mm, masie 18 gramów, w nakładzie 100 szt., stemplem zwykłym[3], chociaż w obrocie spotyka się czasami wersje bite stemplem lustrzanym[4]. Występują również bicia z rantem gładkim w[5]:
- srebrze (masa 15 gramów, nakład 3 sztuki) oraz
- tombaku (masa 10,3 grama, nakład 3 sztuki).
Istnieje także moneta kolekcjonerska o zredukowanej do 23 mm średnicy, bita żelazie niklowanym, w nakładzie 130 sztuk (spotykane są odbitki w miedzioniklu ale ich nakład jest nieznany)[6].
Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej dziesięciozłotówka próbna z klamrami z 1934 r. jest[7]:
- jedną z siedmiu próbnych monet 10-złotowych, obok:
- 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
- 10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny projektu Antoniego Madeyskiego,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) obiegowych 10 złotych wzór 1932 Polonia projektu Antoniego Madeyskiego,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1933 Romuald Traugutt (bitej również w postaci kwadratowej klipy) projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1933 Jan III Sobieski (bitej również w postaci kwadratowej klipy) projektu Jana Wysockiego,
- próbnej wersji (z napisem „PRÓBA”) okolicznościowych 10 złotych 1934 Józef Piłsudski-Orzeł Strzelecki (bitej również w postaci kwadratowej klipy) projektu Stanisława Ostrowskiego,
- jedyną znaną dziesięciozłotówką próbną z lat 30. XX w., która nie posiada żadnego odpowiednika (wykorzystanego projektu) w monetach wpuszczonych do obiegu.
Odmiany
edytujW przypadku odmiany o średnicy 23 mm w katalogach z lat 70. i 80. XX w. zamieszczano informację, że „monetę przygotowywano w roku 1938 do obiegu w okresie przewidywanej wojny”[2][8][9][10]. W opracowaniach tych informowano również o wybiciu 23-milimetrowej wersji w aluminium, bez prezentowania jej rysunku – najprawdopodobniej były to jednak monety z innym wzorem awersu i rokiem 1938. W końcówce lat osiemdziesiątych XX w. pojawiła się po raz pierwszy adnotacja, że „bicie w aluminium zostało prawdopodobnie wykonane w okresie powojennym z istniejących w mennicy stempli”[10]. W katalogach wydawanych od początku XXI w. zamieszczano już zdjęcie aluminiowej monety o średnicy 23 mm, jednak z całkowicie odmiennym awersem – projektu Józefa Aumillera (takim jak na monecie 50 groszy 1938) oraz datą 1938 zamiast 1934. W związku z wykorzystaniem innego projektu awersu, 10-złotówka w aluminium przestała więc być traktowana jako odmiana 23 mm pierwowzoru z 1934 r., a zaczęła być opisywana jako moneta próbna hybrydowa powojennego bicia[11].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 236–241, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ a b c Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 85.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 236, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 239, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 237–238, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 240, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4.
- ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1977, wyd. V poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 94.
- ↑ Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1982, wyd. VI poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 117.
- ↑ a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1987, wyd. VII zmienione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988, s. 157.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 241, ISBN 978-83-87355-65-4.
Bibliografia
edytuj- J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4