8,8 cm armata morska SK C/35
8,8 cm armata morska SK C/35 – niemiecka armata morska z okresu międzywojennego, wykorzystywana powszechnie podczas II wojny światowej głównie na okrętach podwodnych typu VII.
_(6983645898)_(cropped).jpg) Armata morska 8,8 cm SK C/35 na pokładzie U-251 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Platforma | |
| Używane w latach |
1938–1945 |
| Klasy okrętów | |
| Kaliber |
8,8 cm |
| Długość lufy |
3731 mm |
| Elewacja |
-10° – +30° |
| Długość |
3985 mm |
| Masa |
776 kg |
| Szybkostrzelność |
15—18 strz./min |
| Donośność pozioma |
11 950 m |
| Prędkość początkowa |
700 m/s |
Historia edytuj
Projekt armaty morskiej kalibru 8,8 cm SK C/35 powstał w Niemczech w 1935 roku[1]. Konstrukcja powstała w związku z zapotrzebowaniem na działo pokładowe dla budowanych okrętów podwodnych typu VII[2]. Przy projektowaniu działa konstruktorzy wykorzystali doświadczenia z testów armaty morskiej 8,8 cm SK C/30, przystosowanej do montażu na pokładach U-Bootów[3]. Zostało wykonane ze stali o wysokiej wytrzymałości, o zwiększonej odporności na korozję i uszkodzenia mechaniczne[3]. Armata 8,8 cm SK C/35 montowana była na specjalnie zaprojektowanej dla niej obsługiwanej ręcznie opływowej lawecie Ubts LC/35 U, o prostej konstrukcji, która pozbawiona była wystających elementów i umożliwiała strzelanie z pokładu wynurzonego okrętu podwodnego[4]. Niektóre elementy wyposażenia lawety (m.in. celownik optyczny i uprząż obsługi) była demontowana i przenoszona do wnętrza kadłuba okrętu podczas pływania w zanurzeniu, a lufę chronił wówczas wodoszczelny kaptur[5][6]. Armata została poddana wszechstronnym testom na pokładzie prototypu jednostki typu VIIA przed wprowadzeniem jej do produkcji seryjnej[3].
Użycie edytuj
Półautomatyczna armata morska SK C/35 kalibru 8,8 cm (niemiecka oficjalna nazwa: 8,8 cm Schiffskanone C/35 in Unterseebootslafette C/35) weszła do użycia w 1938 roku[7][8]. Początkowo model ten miał się znaleźć na pokładach jednostek typu VIIA, jednak opóźnienia w konstrukcji armaty 8,8 cm SK C/32 na lawecie Ubts LC/32 U (Ubts LC/36) spowodowały, że montowano ją na kolejnych wariantach okrętów typu VII, a także na niektórych trałowcach typu 1940 i ścigaczach okrętów podwodnych[9][10]. Na okrętach podwodnych typu VII montowana była w osi symetrii okrętu, przed kioskiem[11]. Lawetę działa otaczały dwa kręgi antypoślizgowe, wykonane z pasków chropowatego metalu[12]. Obsada działa na U-Bootach liczyła od 5 do 6 osób (dowódca – drugi oficer, dwóch celowniczych, amunicyjny i jeden lub dwóch pomocników)[12].
Z powodu wyposażenia większości alianckich statków w uzbrojenie artyleryjskie, od połowy listopada 1942 roku armata była demontowana z pokładów okrętów podwodnych typu VII, zastępowana przez działka przeciwlotnicze 2 cm FlaK 30, 2 cm FlaK 38 i 3,7 cm FlaK 43 (na ukończonych w II kwartale 1943 roku nowych jednostkach typu VIIC/41 i VIIF działa nie były już instalowane)[7][13]. Ostatni znany przykład użycia działa pokładowego podczas bitwy o Atlantyk miał miejsce 19 czerwca 1942 roku, kiedy to U-701 zatopił z jego pomocą amerykański trałowiec USS YP-389[11][14]. Po listopadzie 1942 roku, na pisemny wniosek dowódcy, armaty pokładowe mogły pozostać na jednostkach operujących w Arktyce i na Morzu Śródziemnym, gdzie wykorzystywane mogły być do ostrzału celów naziemnych[13]. Działa SK C/35 przywrócono także w latach 1944–1945 na pokłady okrętów podwodnych typu VII walczących na Bałtyku z jednostkami Floty Bałtyckiej (otrzymały je U-242, U-290, U-348, U-370, U-479, U-679 i U-958)[13].
Opis konstrukcji i dane techniczne edytuj
Armata morska SK C/35 miała kaliber 8,8 cm, długość całkowitą 3985 mm i masę 776 kg[7][15]. Długość lufy wynosiła 3731 mm (45 kalibrów, L/45)[7][16]. Lufa składała się z płaszcza z luźno osadzoną koszulką[15]. Armata miała zamek klinowy z przesuwanym w poziomie klinem zamkowym[16]. Długość komory nabojowej wynosiła 348,7 mm, a jej objętość 2,49 dm³[7][15]. Długość części wiodącej lufy wynosiła 3313,5 mm[7][17]. W lufie znajdowało się 28 bruzd o wymiarach 1,2 × 6,4 mm[17][a]. Używano amunicji zespolonej o masie 15 kg i długości 385,5 mm, która wykorzystywała pociski burzące o masie 9 i 9,5 kg, przeciwpancerne o masie 10,2 kg i oświetlające o masie 9,4 kg, wystrzeliwane z prędkością wylotową 700 m/s za pomocą ładunków miotających RPC/40N o masie 2,1 kg[7][10][b]. Ciśnienie robocze wynosiło 2400 kG/cm²[10][17][c]. Przy maksymalnym kącie podniesienia lufy 30° donośność wynosiła 11 950 metrów[7][17]. Szybkostrzelność praktyczna wynosiła od 15 do 18 strz./min, a żywotność efektywna działa szacowana była na 12 000 strzałów[17][18]. Zapas amunicji na U-Bootach wynosił od 220 do 250 naboi[7][12].
Stosowana na okrętach podwodnych cokołowa laweta Ubts LC/35 miała masę 2425 kg (wraz z działem), pionowy kąt ostrzału od -10° do +30°, prędkość obrotu i prędkość podnoszenia 1,5° na sekundę oraz możliwość obrotu w zakresie 360°[5][7][d].
Uwagi edytuj
- ↑ DiGiulian 2022 ↓ podaje, że w lufie znajdowały się 32 bruzdy o wymiarach 1,05 × 5,4 mm.
- ↑ Borowiak 2009 ↓, s. 160 podaje, że pociski burzące miały masę 13,7 kg, przeciwpancerne 13,9 kg, a oświetlające 11,2 kg.
- ↑ DiGiulian 2022 ↓ podaje, że ciśnienie robocze wynosiło 2750 kG/cm².
- ↑ Borowiak 2009 ↓, s. 161 podaje, że kąt podniesienia lufy wynosił od -4° do +30°.
Przypisy edytuj
- ↑ Skwiot 2007 ↓, s. 71.
- ↑ Skwiot 2007 ↓, s. 71, 77.
- ↑ a b c Skwiot 2007 ↓, s. 77.
- ↑ Skwiot 2007 ↓, s. 87–88.
- ↑ a b Skwiot 2007 ↓, s. 88.
- ↑ Borowiak 2009 ↓, s. 160–161.
- ↑ a b c d e f g h i j DiGiulian 2022 ↓.
- ↑ Borowiak 2009 ↓, s. 159, 161.
- ↑ Skwiot 2007 ↓, s. 83.
- ↑ a b c Campbell 2002 ↓, s. 251.
- ↑ a b Borowiak 2009 ↓, s. 159.
- ↑ a b c Borowiak 2009 ↓, s. 160.
- ↑ a b c Borowiak 2009 ↓, s. 158.
- ↑ Blair 1998 ↓, s. 632.
- ↑ a b c Skwiot 2007 ↓, s. 86.
- ↑ a b Skwiot 2007 ↓, s. 83, 86.
- ↑ a b c d e Skwiot 2007 ↓, s. 87.
- ↑ Borowiak 2009 ↓, s. 161.
Bibliografia edytuj
- Clay Blair: Hitlera wojna U-Bootów. Myśliwi 1939–1942. Warszawa: Wydawnictwo MAGNUM, 1998. ISBN 83-85852-26-3.
- Mariusz Borowiak: Żelazne rekiny Dönitza. T. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2009. ISBN 978-83-7020-400-6.
- John Campbell: Naval Weapons of World War Two. London: Conway Maritime Press, 2002. ISBN 0-87021-459-4. (ang.).
- Tony DiGiulian: 8.8 cm/45 (3.46") SK C/35. NavWeaps, 2022-12-27. [dostęp 2024-04-13]. (ang.).
- Mirosław Skwiot: Niemiecka artyleria okrętowa. T. III. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press, 2007, seria: GunPower. ISBN 978-83-7237-193-5.