9 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)
9 Pułk Piechoty – polski pułk piechoty okresu Księstwa Warszawskiego.
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1806 |
Rozformowanie |
1813 |
Tradycje | |
Rodowód |
1 pułk piechoty Legii Poznańskiej |
Dowódcy | |
Pierwszy | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj wojsk | |
Podległość |
3 Dywizja |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujSformowany w 1806 roku w Gnieźnie jako 1 pułk piechoty Legii Poznańskiej. Po zakończeniu działań bojowych, zgodnie z rozkazem z 10 sierpnia 1807, 9 pułk piechoty płk. Sułkowskiego stanął garnizonem w Łowiczu[1].
Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2050 żołnierzy[2]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy[3].
W czasie przygotowań do inwazji na Rosję 1812 roku pułk włączony został w struktury 28 Dywizji gen. Girarda[4].
W Niemczech Napoleon nakazał utworzyć z resztek 4., 7. i 9 pp nowy 4 pułk piechoty pod dowództwem płk. Michała Cichockiego i z początkiem lipca 1813 roku przyłączył go do Dywizji Jana Henryka Dąbrowskiego[5].
Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Łomży[6]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. W województwie krakowskim tworzony był 1 Pułk Województwa Krakowskiego przemianowany później na 9 pułk piechoty liniowej[7].
Żołnierze pułku
edytujDowódcy pułku[8]:
- płk Antoni Paweł Sułkowski (29 listopada 1806),
- płk Michał Cichocki (20 marca 1810).
Oficerowie
Walki pułku
edytujBitwy i potyczki[8]:
- Tczew (23 lutego 1807)
- Gniew (2 marca 1807)
- Oblegał Gdańsk oraz Kołobrzeg od połowy kwietnia
- Herencia (czerwiec 1809)
- obrona Toleda (lipiec 1809)
- Almonacid de Toledo (11 sierpnia 1809)
- Ocaña (19 listopada 1809)
- La Carolina (na początku 1810)
- Malaga (5 lutego 1810)
- w górach Ronda, Lubrin, Baza, Moro (początek 1811)
- góry Ronda (14 marca 1811)
- Utrera (15 kwietnia i 3 czerwca 1811)
- Lanjaron (19 sierpnia 1810)
- Motril (21 sierpnia 1810)
- Czaszniki (1812)
- Smolany, oblężenie Szpandawy (1813)
Mundur
edytujPrzepis ubiorczy z 3 września 1810 roku nie doprowadził do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki dość znacznie różniły się od ustaleń regulaminowych[a]. W 9 pułku piechoty był to krój jak w 4 pp; kołnierz pąsowy z wypustką granatową, wyłogi białe, wyłogi rękawów pąsowe z białą wypustką, patka rękawów granatowa, takiź naramiennik z wypustką białą; guziki białe[9].
Uwagi
edytuj- ↑ Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.
Przypisy
edytuj- ↑ Wróblewski 2002 ↓, s. 169.
- ↑ Zych 1961 ↓, s. 207.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 439.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 444.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 447.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
- ↑ Gembarzewski 1925 ↓, s. 73.
- ↑ a b Gembarzewski 1925 ↓, s. 55.
- ↑ Askenazy i Gembarzewski 2003 ↓, s. 109.
Bibliografia
edytuj- Szymon Askenazy, Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807–1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Wiesław Wróblewski: Działania militarne w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny AON. Departament Systemu Obronnego MON, 2002. ISBN 83-88329-25-1.
- Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807–1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.