Antoni Paweł Sułkowski

polski wojskowy

Antoni Paweł Sułkowski książę herbu Sulima (ur. 31 grudnia 1785 w Lesznie, zm. 13 kwietnia 1836 w Rydzynie) – polski generał dywizji Armii Księstwa Warszawskiego, naczelny wódz wojsk polskich Księstwa Warszawskiego, trzeci ordynat Ordynacji Sułkowskich, kawaler maltański (w zakonie po 1816 roku), kawaler Honoru i Dewocji[1].

Antoni Paweł Sułkowski
Ilustracja
Herb
Sulima
Rodzina

Sułkowscy herbu Sulima

Data i miejsce urodzenia

31 grudnia 1785
Leszno

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1836
Rydzyna

Ojciec

Antoni Sułkowski

Matka

Karolina Bubna von Littitz

Żona

Ewa Kicka

Dzieci

z Ewą Kicką:
Helena Karolina Sułkowska
Ewa Karolina Sułkowska
Teresa Karolina Sułkowska
August Antoni Aleksander Jozef Sułkowski

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Order Obojga Sycylii (Neapol) Order Królewski Hiszpanii Order św. Huberta (Bawaria) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy)
Antoni Paweł Sułkowski (F. Gregor, litografia)

Życiorys

edytuj

Był synem wojewody kaliskiego Antoniego Sułkowskiego (1735–1796) i Karoliny Bubna-Littitz. Służbę wojskową rozpoczął w 1806 wystawiając na własny koszt 1 pułk piechoty Legii Poznańskiej, którego został dowódcą. Uczestniczył w Polsce w kampanii 1806–1807 (m.in. oblężenia Gdańska i Kołobrzegu), w Hiszpanii 1808–1809. W 1810 został generałem brygady, a w wojnie z Rosją w 1812 był dowódcą brygady kawalerii w V Korpusie ks. Józefa Poniatowskiego. W 1812 roku przystąpił do Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego[2]. W kampanii 1813 w Niemczech był generałem dywizji i dowódcą dywizji w IV Korpusie kawalerii Michała Sokolnickiego, który był częścią polskiego korpusu Poniatowskiego. W październiku po śmierci ks. Poniatowskiego dowódcą VIII Korpusu został na krótko Sokolnicki, a od niego funkcję tę przejął również na krótko, wmanewrowany w tę rolę przez Jana Krukowieckiego, Sułkowski, który sam w wieku lat 28 aspiracji takich nie posiadał. Po kilku dniach złożył dymisję, został przez Napoleona zwolniony ze służby i powrócił do Polski. Dowództwo resztek sił polskich pozostałych u boku cesarza (ok. 5 tys. ludzi) przejął od tego momentu Jan Henryk Dąbrowski.

Ożenił się z Ewą Kicką w 1808, mieli trzy córki: Helenę (1812–1900), która wyszła za hrabiego Henryka Potockiego, Ewę (1814–1881), która wyszła za hrabiego Władysława Potockiego i Teresę (1815–1889), która wyszła za Henryka Wodzickiego, oraz jednego syna Augusta Antoniego (1820–1882), który się ożenił z Marią Mycielską w 1843.

Po 1818 osiadł w Rydzynie, uczestniczył w życiu politycznym Królestwa Polskiego.

Był marszałkiem Sejmu Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Przewodniczył obradom sejmów stanowych w 1827, 1830 i 1834 roku[3]. Deputowany ze stanu rycerskiego z powiatu poznańskiego na sejm prowincjonalny w 1827[4] i w 1830 roku[5].

Był członkiem loży wolnomularskiej Bracia Zjednoczeni w drugim stopniu rytu ("czeladnik")[6], w 1820[7].

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari (1808), francuskim Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Legii Honorowej (1807 i 1812), neapolitańskim Krzyżem Wielkim Orderu Obojga Sycylii (1813), Krzyżem Kawalerskim Orderu Hiszpanii (1810)[8], bawarskim Orderem św. Huberta (1805)[9], a także pruskim Krzyżem Wielkim Orderu Orła Czerwonego.

7 sierpnia 2024 Stanisław Wziątek, w zastępstwie ministra obrony narodowej, podpisał decyzję nr 94/MON w sprawie nadania 12 pułkowi logistycznemu w Kołobrzegu imienia patrona – gen. dyw. Antoniego Pawła Sułkowskiego[10].

Przypisy

edytuj
  1. Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 234.
  2. Dziennik Konfederacyi Jeneralnej Królestwa Polskiego. 1812, nr 18, s. 167.
  3. Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852,Poznań 1918 s. 153.
  4. Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852,Poznań 1918 s. 78.
  5. Stanisław Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego t. I 1815-1852, Poznań 1918 s. 96.
  6. Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980, s. 62.
  7. Stanisław Małachowski-Łempicki, Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738-1821, w: Archiwum Komisji Historycznej, t. XIV, Kraków 1930, s. 312.
  8. Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018, s. 149
  9. Stanisław Łoza: Order domowy rycerski p.w. świętego Huberta, w: „Broń i Barwa”, 1935, r. II, nr 3, s. 63.
  10. Dziennik Urzędowy MON, poz. 120. Minister Obrony Narodowej, 2024-08-08. [dostęp 2024-08-29].

Linki zewnętrzne

edytuj