Agora (film)
Agora – hiszpański dramat historyczny z 2009 roku w reżyserii Alejandro Amenábara, na podstawie scenariusza napisanego przez niego samego oraz Mateo Gila. W rolach głównych wystąpili Rachel Weisz[2] oraz Max Minghella. Film zdobył 7 filmowych nagród Goya w 2010 roku, w tym za najlepszy scenariusz oryginalny.
| Gatunek | |
|---|---|
| Data premiery |
9 października 2009 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
126 minut |
| Reżyseria | |
| Scenariusz | |
| Główne role | |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Produkcja | |
| Dystrybucja |
Focus Features, Telecinco Cinema |
| Budżet |
70 mln USD[1] |
| Strona internetowa | |
Opis fabuły edytuj
Film opowiada historię Hypatii, greckiej filozofki i astronomki żyjącej w IV wieku w Aleksandrii, zagranej przez Weisz, oraz Dawosa (Max Minghella), zakochanego w niej niewolnika. Tłem dla filmu jest historia rodzącej się potęgi nowej religii – chrześcijaństwa. Hypatia poświęcona nauce stara się uratować od zapomnienia wiedzę starożytnego świata przed nową religią, podczas gdy Dawos musi dokonać wyboru pomiędzy miłością do Hypatii a szansą na wolność, którą mogłoby mu zapewnić przejście na chrześcijaństwo.
Obsada edytuj
- Rachel Weisz jako Hypatia z Aleksandrii[2]
- Max Minghella jako Dawos (łac. Davus), jej niewolnik[2]
- Oscar Isaac[2] jako prefekt Orestes
- Sammy Samir jako biskup oraz święty Cyryl z Aleksandrii
- Manuel Cauchi jako biskup Teofil z Aleksandrii, wuj Cyryla
- Ashraf Barhom[2] jako Ammoniusz, mnich parabolański
- Michael Lonsdale[2] jako Teon z Aleksandrii, ojciec Hypatii
- Rupert Evans[2] jako Synezjusz
- Homayoun Ershadi[2] jako stary niewolnik Aspazjusz.
Produkcja edytuj
Przy realizacji filmu pracowali liczni eksperci: z Uniwersytetu Autonomicznego w Madrycie – zajmujący się historią nauki prof. Javier Ordóñez Rodríguez oraz prof. Elisa M. Garrido González – ekspert w dziedzinie historii kobiet w starożytności, filolog klasyczny prof. Carlos García Gual z Uniwersytetu Complutense w Madrycie, dr Antonio Mampaso Recio z Instytutu Astrofizyki na Wyspach Kanaryjskich, a także Justin Pollard – znany brytyjski producent filmów historycznych.
Premiera edytuj
Obraz miał swoją premierę poza konkursem podczas Festiwalu w Cannes w maju 2009 roku[3][4], a w Hiszpanii 9 października tego samego roku. W Polsce premiera filmu miała miejsce 12 marca 2010 roku[5].
Odbiór edytuj
Kontrowersje edytuj
Hiszpańska organizacja katolicka Observatorio Antidifamación Religiosa uznała film za antychrześcijański; według reżysera Agory jego film jest krytyką wszelkiego fanatyzmu religijnego[6]. Zarzuty o uprzedzenia wobec chrześcijaństwa miały być przeszkodą w znalezieniu dystrybutora dla filmu we Włoszech i w USA[7][6], w obu tych państwach obraz został jednak zakupiony[8][9].
Reżyser filmu odpiera zarzuty, mówiąc, że jego film nie jest atakiem na chrześcijaństwo, ale uniwersalnym obrazem ukazującym mechanizmy bezsensownej przemocy i fanatyzmu religijnego, mogących istnieć w wielu systemach religijnych[10][11].
Zgodność z wiedzą historyczną edytuj
Profesor Maria Dzielska, autorka biografii Hypatii, w wywiadzie dla „Tygodnika Powszechnego” wskazała nieścisłość historyczną zawartą w filmie. Za czasów Hypatii Aleksandria była już miastem o bogatej kulturze chrześcijańskiej, a od 380 r. chrześcijaństwo było religią panującą w imperium rzymskim (zob. dekrety cesarzy Gracjana i Teodozjusza I). Był to najstarszy w dziejach chrześcijaństwa ośrodek teologiczny, starszy niż w Rzymie, Antiochii, Konstantynopolu. Tymczasem, zdaniem Dzielskiej, film pokazuje Aleksandrię jako miasto zdecydowanie pogańskie, a chrześcijaństwo jako twór ciemnoty, obłudników, którzy pozyskują biednych, dając im chleb, ale po to, by przy ich pomocy przejąć władzę.
Dyskusje chrystologiczne w tym Kościele lokalnym doprowadziły do zwołania pierwszego soboru powszechnego w Nicei w 325 r. Wszystko to dzieje się, kiedy Hypatii nie ma jeszcze na świecie. Tymczasem oglądając film mamy wrażenie, że chrześcijaństwo nagle i niespodziewanie wdziera się przemocą do tej perły kultury antycznej[12].
Maria Dzielska pozytywnie natomiast oceniła stronę wizualną filmu, mówiąc, że reżyser: (...) pięknie oddał materialne i architektoniczne realia Aleksandrii w IV i na początku V wieku[12].
Profesor Adam Łukaszewicz widzi Aleksandrię, założoną 7 kwietnia 331 p.n.e.[13], przede wszystkim jako kulturalną stolicę świata hellenistycznego, będącą w czasach ukazywanych przez film, aktywnym ośrodkiem kultury i religii pogańskiej[14]. Taki charakter tego miasta ukształtował się za panowania Ptolemeusza II[15][16]. Musejon i Serapejon, liczące kilkaset lat ośrodki wiedzy i kultury pogańskiej, które rozsławiły Aleksandrię w całym świecie grecko-rzymskim, istniały jeszcze za życia Hypatii.
Problematyczne jest także, czy Biblioteka Aleksandryjska została spalona dopiero za życia Hypatii.
Przypisy edytuj
- ↑ Agora (2010) – Box Office Mojo
- ↑ a b c d e f g h Obsada. [dostęp 2010-02-20].
- ↑ Festival de Cannes: Agora. festival-cannes.com. [dostęp 2009-05-17].
- ↑ Fiona: Cannes 2009: Agora World Premiere – Reviews. filmofilia, 18 maja 2009.
- ↑ Agora – Release Dates
- ↑ a b Civil groups protest new anti-Christian film :: Catholic News Agency (CNA) [online], www.catholicnewsagency.com [dostęp 2017-11-21] (ang.).
- ↑ Il film che l'Italia non vedrà. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Mikado distribuirà ‘Agorà’ in Italia. [dostęp 2010-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-22)]. (wł.).
- ↑ Alejandro Amenábar's Agora Finally Bought for US Distribution. [dostęp 2010-12-28]. (ang.).
- ↑ http://kultura.dziennik.pl/artykuly/113266,agora-antychrzescijanska-krucjata.html [data dostępu: 2010-12-29]
- ↑ Magdalena Kempna-Pieniążek: Formuły duchowości w kinie najnowszym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013, s. 156. ISBN 978-83-226-2129-5.
- ↑ a b Sympatia do Hypatii. Tomasz Ponikło rozmawia z prof. Marią Dzielską. [w:] Tygodnik Powszechny [on-line]. 2010-12-14. [dostęp 2010-12-29].
- ↑ Adam Łukaszewicz, Egipt Greków i Rzymian, KiW, Warszawa 2006, s. 361 cytat: Tradycyjna data założenia Aleksandrii to 7 kwietnia 331 r. p.n.e., choć podawane są i inne daty.
- ↑ Władysław Dziewulski, Zwycięstwo chrześcijaństwa w świecie starożytnym, Prace Opolskiego TPN, Wrocław 1969, s. 127-129 cytat: Aleksandria pozostała dość silnym ośrodkiem pogaństwa i po zburzeniu Serapejonu... Pozostali wierni pogaństwu profesorowie i studenci uczelni Aleksandryjskiej – Musejonu. Z niej wychodzili misjonarze pogańscy, którzy starali się powstrzymać proces cofania się dawnej religii... Mamy z kolei sporo informacji z życia uczelni aleksandryjskiej w ostatniej ćwierci V wieku. Większość profesorów i studentów wyznawała poganizm i odprawiała obrzędy pogańskie... L. Hertling szacuje liczbę chrześcijan egipskich w IV wieku na 1 milion, całą zaś ludność kraju – na 6 milionów.
- ↑ Adam Łukaszewicz, Egipt Greków i Rzymian, KiW, Warszawa 2006, s. 375 cytat: Wiele napisano ... o Aleksandrii, w tym o roli Aleksandrii jako kulturalnej stolicy świata hellenistycznego. Taki charakter tego miasta wyraźnie ukształtował się już za panowania Ptolemeusza II.
- ↑ Adam Łukaszewicz, Egipt Greków i Rzymian, KiW, Warszawa 2006, s. 378 cytat: Aleksandria odegrała niepowtarzalną rolę w dziejach kultury, nie tylko Egiptu grecko-rzymskiego, ale całej ludzkości. Istniejące tam Musejon i Biblioteka Aleksandryjska były pierwszymi zakrojonymi na wielką skalę instytucjami naukowymi, de facto niezwiązanymi z religią.
Linki zewnętrzne edytuj
- Agora w bazie IMDb (ang.)
- Agora w bazie Filmweb
- Strona oficjalna. agorathemovie.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-30)].