Aktor społeczny
Aktor społeczny – w socjologii i antropologii jest to jednostka, grupa społeczna lub instytucja w rozumieniu podmiotu społecznego, wchodząca z innymi podmiotami w interakcje[1], odgrywająca w danej sytuacji społecznej określoną rolę i oddziałująca na innych.
W perspektywie dramaturgicznej aktor społeczny ujmowany jest jako jednostka manipulująca wrażeniami innych uczestników interakcji[2], narzucająca im własną definicję sytuacji[3], przez co może kontrolować proces interakcji[4], przekonywać innych do swoich racji i wymuszać odpowiednie dla siebie zachowania, a wręcz konstruować wizje rzeczywistości. Przestrzeń, w jakiej interakcja się odbywa, określana jest mianem sceny lub kulis. Aktorzy społeczni, którzy odgrywają swoje role wspólnie w mniejszych grupach, tworzą zespoły[5].
W ujęciu Talcotta Parsonsa w interakcjach aktorzy kierują się nie tylko własnym interesem, ale także sytuacją, której częścią są inne podmioty społeczne[6]. Traktowani są przez niego jako pojedyncze osoby w działaniu woluntarystycznym, a na to działanie składają się również poza jednostkami:
- cel, do którego zrealizowania dąży aktor społeczny;
- środki, pozwalające osiągnąć cel;
- system aksjonormatywny aktora, wpływający na jego zachowanie;
- warunki sytuacyjne[7].
W teorii wymiany aktor społeczny jest jednostką dążącą do maksymalizowania korzyści, poprzez motywowanie się zdobywaniem nagród. Natomiast w teorii gier jest ujmowany jako jednostka, która oddziałując na innych i podejmując decyzje, współzawodniczy bądź współpracuje z partnerami interakcji[8].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Szacka 2003 ↓, s. 122.
- ↑ Goffman 2000 ↓, s. 235-262.
- ↑ Szacka 2003 ↓, s. 129.
- ↑ Goffman 2000 ↓, s. 122-127.
- ↑ Goffman 2000 ↓, s. 107-167.
- ↑ Szacki 2002 ↓, s. 818-819.
- ↑ Turner 2004 ↓, s. 34.
- ↑ Szacka 2003 ↓, s. 125.
Bibliografia edytuj
- Erving Goffman: Człowiek w teatrze życia codziennego. Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000. ISBN 83-86989-77-7.
- Barbara Szacka: Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2003. ISBN 83-88164-66-X.
- Jerzy Szacki: Historia myśli socjologicznej. Warszawa: PWN, 2002. ISBN 83-01-13844-0.
- Jonathan H. Turner: Struktura teorii socjologicznej. Aleksander Manterys, Grażyna Woroniecka (red.). Warszawa: PWN, 2004. ISBN 83-01-14072-0.