Jerzy Szacki (socjolog)
Jerzy Ryszard Szacki (ur. 6 lutego 1929 w Warszawie, zm. 25 października 2016[1] tamże) – polski socjolog i historyk myśli socjologicznej, profesor nauk humanistycznych. Od 1973 był profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1991 członkiem Polskiej Akademii Nauk. Zaliczany do warszawskiej szkoły historii idei.
| ||
 Jerzy Szacki, (2004) | ||
| Data i miejsce urodzenia | 6 lutego 1929 Warszawa | |
| Data i miejsce śmierci | 25 października 2016 Warszawa | |
| Miejsce spoczynku | Cmentarz Wojskowy na Powązkach | |
| Zawód, zajęcie | socjolog, nauczyciel akademicki | |
| Narodowość | polska | |
| Tytuł naukowy | profesor | |
| Alma Mater | Uniwersytet Warszawski | |
| Partia | PZPR (do 1981), Solidarność Pracy (od 1991) | |
| Rodzice | Barbara z d. Raszewska | |
| Małżeństwo | Barbara Szacka | |
| Odznaczenia | ||
 
| ||
ŻyciorysEdytuj
Po drugiej wojnie światowej pracował w urzędzie telekomunikacyjnym, początkowo jako ślusarz, następnie jako urzędnik. W 1948 dostał się na socjologię na Uniwersytecie Warszawskim. Jego rocznik był ostatni – w 1952 wydział zamknięto. Potem został wysłany w charakterze praktykanta do wrocławskich zakładów Pafawag. Gdy w 1956 przywrócono socjologię na Uniwersytecie Warszawskim, powrócił na uczelnię. W 1959 obronił doktorat na UW pod kierunkiem Bronisława Baczki. W 1965 habilitował się na Wydziale Filozoficznym UW. W 1973 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1987 profesorem zwyczajnym.
W latach 1967–1968 był prodziekanem Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1981–1983 dziekanem Wydziału Filozofii i Socjologii UW. W latach 1968–1999 kierował też Zakładem Historii Myśli Społecznej w Instytucie Socjologii UW. Od 1999 roku był emerytowanym profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładał ponadto w Instytucie Socjologii warszawskiej Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej.
Był też wykładowcą uczelni zagranicznych m.in. University of Minnesota mieszczącego się w amerykańskim Minneapolis, Oxford University i wiedeńskiego Institut für die Wissenschaften vom Menschen.
Jerzy Szacki był przez wiele lat członkiem Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, a w latach 1972–1976 jego przewodniczącym. Przez jedną kadencję był członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego oraz Komitetu Badań Naukowych, a przez trzy kadencje członkiem Centralnej Komisji ds. Stopni Naukowych i Tytułu Naukowego. W latach 1974–1991 był redaktorem naczelnym kwartalnika Polish Sociological Bulletin. Zasiadał także w Prezydium PAN i był przewodniczącym Komitetu Socjologii PAN. Był również członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i członkiem-założycielem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk.
Tłumacz i współtłumacz książek (Howarda Beckera, Harry’ego Elmera Barnesa, Émile Durkheima, Jean-Pierre’a Vernanta, Marcela Maussa).
W latach 70. Jerzy Szacki działał w środowisku opozycyjnie nastawionym do ówczesnej władzy. W 1978 roku był uczestnikiem Konwersatorium Doświadczenie i Przyszłość, gdzie skupiała się inteligencja partyjna i bezpartyjna. Po wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego wystąpił z PZPR[2]. W 1991 był jednym z założycieli ugrupowania Solidarność Pracy. Od 2007 związany ze stowarzyszeniem Forum Liberalne.
Odznaczony w 2004 wraz z matką Barbarą z d. Raszewska medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata za uratowanie Ireny Hollaender[3][4].
W 2009 roku uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej[5].
13 listopada 2008 został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[6].
Jego żoną była również socjolog, profesor Barbara Szacka.
Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 334-7-18/19)[7].
Wybrane praceEdytuj
- Ojczyzna, naród, rewolucja: problematyka narodowa w polskiej myśli szlacheckorewolucyjnej (1962)
- Durkheim (1964)
- Kontrrewolucyjne paradoksy (1965, wyd. 2: 2012)
- Utopie (1968)
- Tradycja. Przegląd problematyki (1971, wyd. 2 poprawione: 2011)
- (red.) Idea społeczeństwa komunistycznego w pracach klasyków marksizmu (1977)
- (red.) Czy kryzys socjologii? (1977)
- History of Sociological Thought (1979)
- wydanie polskie: Historia myśli socjologicznej (1981, 1983, wydanie nowe: 2003; za tę książkę Jerzy Szacki otrzymał w 2003 Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w kategorii nauk humanistycznych i społecznych)
- Spotkania z utopią (1980, wyd. 2: 2000)
- Znaniecki (1986)
- Dylematy historiografii idei oraz inne szkice i studia (1991)
- Liberalizm po komunizmie (1994)[8]
PrzypisyEdytuj
- ↑ Maciej Bednarek: Profesor Jerzy Szacki nie żyje. Był jednym z najwybitniejszych polskich socjologów. Wyborcza.pl, 25 października 2016. [dostęp 2016-10-25].
- ↑ „Socjologowie poza PZPR i w PZPR”, Informacja Bieżąca PTS, nr 87, grudzień 2008, s. 28.
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by January 1, 2009: POLAND (ang.). Jad Waszem. [dostęp 2009-10-10].
- ↑ Historia pomocy - Rodzina Szackich, sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2019-08-25].
- ↑ Instytut Socjologii UW: Tytuł doktora honoris causa dla prof. Jerzego Szackiego (pol.). 2009-06-22. [dostęp 2010-06-01].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 371
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: SZACCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2020-04-28].
- ↑ Szacki, Jerzy (1929-2016). Katalog elektroniczny Biblioteki Narodowej. [dostęp 2016-10-26].
BibliografiaEdytuj
- Prof. Jerzy Ryszard Szacki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2009-10-10].
- Jerzy Szacki w Akademickiej Telewizji Naukowej – ATVN.pl (dostęp 20 IV 2005)
- Polscy Sprawiedliwi – Przywracanie Pamięci
- Jerzy Szacki: Bibliografia w LitDok Europa Środkowo-Wschodnia / Instytut Herdera w Marburgu