Alain Touraine

Alain Touraine (ur. 3 sierpnia 1925 w Hermanville-sur-Mer, zm. 9 czerwca 2023 w Paryżu^[1]) – francuski socjolog.

Elementy biograficzne

Student École normale supérieure w 1945, dyplomowany historyk. Karierę naukową rozpoczął w CNRS (Krajowy Ośrodek Badań Naukowych), gdzie pracował do 1958. W latach 1952–1953 był Rockefeller Fellow na uniwersytetach Harvarda, Columbii i Chicago. W 1956 tworzył Centre de Recherche de Sociologie du Travail (Centrum Badań nad Socjologią Pracy) w Chile. W 1960 zaczął pracę w École Pratique des Hautes Études, której część stała się potem autonomiczną École des hautes études en sciences sociales, gdzie wykładał do 2005 (z kilkuletnią przerwą na wykłady w uniwersytecie w Nanterre). Pracę doktorską obronił w 1965. W 1958 tworzył Laboratoire de Sociologie Industrielle (Laboratorium Socjologii Przemysłowej), a w 1970 Centre d’Etudes des Mouvements Sociaux (Centrum Studiów nad Ruchami Społecznymi). Jego ostatecznym dziełem, jeśli chodzi o pracę instytucjonalną, jest Centre d’Analyse et d’Intervention Sociologiques (Centrum Analizy i Interwencji Socjologicznej) (1981), którym kierował do 1993.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (2012)^[2]^[3].

Praca naukowa

Touraine stał się znany dzięki swym pracom poświęconym socjologii pracy (zob. 1955 w bibliografii). Rozwinął następnie socjologię działania, by zbadać proces, który zachodził w społeczeństwach industrialnych stających się społeczeństwami postindustrialnymi (zob. 1965, 1973).

Po francuskim kryzysie w maju 1968 Touraine zaznaczył dokonanie się przejścia z dominacji czysto ekonomicznej w stronę dominacji kulturowej, gdzie opozycja pomiędzy proletariuszami i burżuazją została zastąpiona opozycją pomiędzy tymi, którzy posiadają pewne umiejętności a tymi, których pozycja w systemie mediatycznym zapewnia im znaczny wpływ na kształt społeczeństwa.

Głównym elementem pracy Touraine’a jest jednak badanie ruchów społecznych. Od 1974 Touraine broni pewnej formy socjologii partycypatywnej (angażującej), „interwencjonizmu socjologicznego” i interesuje się szczególnie badaniem nowych ruchów społecznych (studenckich, regionalnych, ekologicznych i, aktualnie, feministycznych i LGBT) Opisał wiele ruchów robotniczych w Ameryce Łacińskiej oraz przeprowadził pierwszą głęboką analizę „Solidarności” (zob. 1982), która była jego główną inspiracją w rozwinięciu wyżej wspomnianej koncepcji socjologii interwencjonistycznej.

W 2007 Touraine zaproponował francuskiej kandydatce na fotel prezydencki Ségolène Royal wspólne napisanie książki na temat przyszłości francuskiej lewicy Si la gauche veut des idées... (Jeśli lewica chce nowych idei...).

Touraine jest dziś szczególnie popularny w krajach Ameryki Łacińskiej. Jest ojcem Marisol Touraine.

Publikacje

L’Évolution du travail aux usines Renault, 1955
Sociologie de l’Action, Seuil, 1965
La conscience ouvrière, Seuil, 1966
Le Mouvement de Mai ou le communisme utopique, Seuil, 1968
La Société post-industrielle, Denoël-Gonthier, 1969
Production de la Société, Seuil, 1973; Samotworzenie się społeczeństwa, Kraków, 2010
Pour la Sociologie, Seuil, 1974
Un désir d’histoire, Stock, 1977
La voix et le regard, Seuil, 1978
Solidarité – Analyse d’un mouvement social – Pologne 1980-1981 (z Janem Strzeleckim, Michelem Wieviorka i François Dubetem), Fayard 1982; Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980-1981, Warszawa 1989. Drugie wydanie: Gdańsk, 2010 [1]
Le Mouvement ouvrier (z Michelem Wieviorką i François Dubetem), Fayard, 1984
Le Retour de l’Acteur, Fayard, 1984
La Parole et le Sang (sur l’Amérique Latine), O. Jacob, 1988
Critique de la Modernité, Fayard, 1992
Qu’est-ce que la démocratie?, Fayard,1994
Pourrons-nous vivre ensemble? Egaux et différents, Fayard, 1997
Comment sortir du libéralisme?, Fayard, 1999
La recherche de soi. Dialogue sur le Sujet (z Farhadem Khosrokhavarem), Fayard, 2000.
Un Nouveau Paradigme. Pour Comprendre le Monde d’Aujourd’hui, 2005
Si la gauche veut des idées..., wraz z Ségolène Royal, Paris, Grasset, 2008.
Après la crise, Paris, Seuil, 2010.
Carnets de campagne, Paris, Robert Laffont, 2012.
La fin des sociétés, Paris, Seuil, 2013.

Przypisy

↑ Alain Touraine, a leading French sociologist, has died, „Le Monde”, 9 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-10] (ang.).
↑ „Przetrwaliśmy, bo ludzie jak pan potrafili nam pomóc”. prezydent.pl, 2012-12-18. [dostęp 2012-12-19].
↑ M.P. z 2013 r. poz. 332.

[1] Alain Touraine, a leading French sociologist, has died, „Le Monde”, 9 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-10] (ang.).

[2] „Przetrwaliśmy, bo ludzie jak pan potrafili nam pomóc”. prezydent.pl, 2012-12-18. [dostęp 2012-12-19].

[3] M.P. z 2013 r. poz. 332.

[1]

[2]

[3]