Andreas Hallén

Andreas Hallén
Imię i nazwisko	Johannes Andreas Hallén
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1846 ; Göteborg
Pochodzenie	szwedzkie
Data i miejsce śmierci	11 marca 1925 ; Sztokholm
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	kompozytor
	Multimedia w Wikimedia Commons

Johannes Andreas Hallén^[1]^[2] (ur. 22 grudnia 1846 w Göteborgu, zm. 11 marca 1925 w Sztokholmie^[1]^[2]^[3]) – szwedzki kompozytor.

Życiorys edytuj

W latach 1866–1871 przebywał w Niemczech, gdzie uczył się w Lipsku u Carla Reineckego, w Monachium u Josefa Rheinbergera i w Dreźnie u Juliusa Rietza^[1]^[2]^[3]. W latach 1872–1878 i 1883–1884 dyrygował Musikföreningen w Göteborgu^[2]^[3]. Od 1878 do 1882 roku mieszał w Berlinie, gdzie uczył śpiewu^[3]. Od 1884 roku mieszkał w Sztokholmie, gdzie był członkiem Królewskiej Akademii Muzycznej. Założył też towarzystwo filharmoniczne Filharmoniska Sällskapet, którym w latach 1885–1895 dyrygował^[3]. Dyrygował także Ceciliaföreningen, wykonując dzieła muzyki dawnej, m.in. J.S. Bacha^[3]. Od 1892 do 1897 roku dyrygował Operą Królewską w Sztokholmie^[1]^[3]. W 1902 roku założył w Malmö drugie towarzystwo filharmoniczne Svenska Filharmoniska Sällskapet, które prowadził do 1907 roku^[2]^[3]. W latach 1909–1919 wykładał w sztokholmskim Musikkonservatorium^[2]^[3].

Twórczość edytuj

Komponował w stylu późnoromantycznym, w jego twórczości dominowały wielkie formy orkiestrowe, chóralne i sceniczne^[3]. Nawiązywał do muzyki Richarda Wagnera^[1]^[3]. W późniejszych utworach zaczął odwoływać się także do tradycji skandynawskiej^[3]. W poematach symfonicznych wzorował się na twórczości Liszta, w balladach natomiast Loewego^[3].

Położył zasługi w organizacji szwedzkiego życia muzycznego, zakładając dwa towarzystwa filharmoniczne^[3]. Jako dyrygent propagował twórczość Wagnera, wprowadził też na sceny szwedzkie nie wykonywane wcześniej w tym kraju dzieła muzyki dawnej, m.in. Pasję według św. Mateusza J.S. Bacha^[3]. Pisywał jako krytyk muzyczny do pisma Nya Dagligt Allehanda^[3]. Jego artykuły i recenzje ukazały się drukiem w 1894 roku w zbiorze Musikaliska Kåserier^[2]^[3].

Wybrane kompozycje edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych^[3])

Utwory orkiestrowe

poemat symfoniczny Frithiof og Ingeborg (1872)
poemat symfoniczny En sommersaga (1889)
poemat symfoniczny Die Toteninsel (1898)
poemat symfoniczny Sphärenklänge (1905)
uwertura koncertowa I värbrytningen (1877)
2 rapsodie (1882, 1883)

Muzyka kameralna

Trio fortepianowe c-moll (1868)
Kwartet fortepianowy d-moll (1869)

Ballady

Vom Pagen und der Königstocher, słowa Emanuel Geibel (1871)
Traumkönig und sein Lieb (1885)
Das Schloss im See, słowa Wolfgang Müller von Königswinter (1889)
Styrbjörn Starke, słowa Hugo Tigerschiöld (1889)

Utwory wokalno-instrumentalne

kantata Dionysos (1909)
Ett juloratorium, słowa Annie Quiding-Åkerhielm (1904)
Sverige (1917)
Missa solemnis (1921)
Botgörerskan (1890)
Julnatten (1895)
Das Aehrenfeld (1880)
Vineta (1882)
Requiescat (1910)

Pieśni na głos z orkiestrą

Skogsrået, słowa Viktor Rydberg (1888)
Jungfru Maria i rosengård, słowa Viktor Rydberg
En visa om mig och narren Hercules, słowa Gustaf Fröding

Opery

Harald Viking (wyst. Lipsk 1881)
Hexfällan (wyst. Sztokholm 1896), przerobione jako Valborgmässa (wyst. Sztokholm 1902)
Waldemarsskatten (wyst. Sztokholm 1899)

Muzyka do sztuk scenicznych

Over Erne Bjørnstjerne Bjørnsona (wyst. 1886)
Nyårsnatten Gustafa af Geijerstama (wyst. 1889)
Gustaf Wasas saga Daniela Fallströma (wyst. 1896)
Sancta Maria Zachariasa Topeliusa (wyst. 1901)
Det otroligaste Karla-Erika Forsslunda (wyst. 1902)

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1424. ISBN 978-0-02-865528-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 349. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 19. ISBN 83-224-0453-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Andreas Hallén – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project

[baker-1] Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1424. ISBN 978-0-02-865528-4.

[harvard-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 349. ISBN 0-674-37299-9.

[encmuz-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 19. ISBN 83-224-0453-0.

[1]

[2]

[3]