Andrzej Ryszkiewicz

Andrzej Henryk Ryszkiewicz (ur. 5 maja 1922 w Warszawie, zm. 13 września 2005 tamże) – polski historyk sztuki, badacz i znawca malarstwa polskiego i francuskiego.

Andrzej Ryszkiewicz

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	5 maja 1922 Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 września 2005 Warszawa
profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Doktorat	1960 – historia sztuki Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	1966 – historia sztuki Uniwersytet Warszawski
Profesura	1974 (ndzw), 1990 (zw)
Odznaczenia

Grób Andrzeja Ryszkiewicza na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys

Syn prawnika Maksymiliana i lekarki Otylii z Grabeckich. Uczęszczał do II Gimnazjum Miejskiego im. Hugona Kołłątaja, naukę przerwał wybuch II wojny światowej, w związku z tym kontynuował ją na tajnych kompletach i w 1940 uzyskał świadectwo dojrzałości. Został aresztowany i uwięziony w obozie pracy, gdzie spędził czas do zakończenia działań wojennych i wyzwolenia. Powrócił do Warszawy, gdzie prowadził bibliotekę Ministerstwa Informacji i Propagandy, równolegle studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W 1946 złożył państwowy egzamin bibliotekarski na stanowisko I kategorii w bibliotekach państwowych. W 1947 przerwał studia lekarskie, rozpoczął pracę w bibliotece Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Państwowego Instytutu Sztuki. Równocześnie od 1947 studiował na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, naukę ukończył w 1951, obronił pracę magisterską, której promotorem był prof. Juliusz Starzyński. W 1949 bibliotekę przeniesiono do Państwowego Instytutu Sztuki, od 1960 Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Również w 1960 przedstawił i obronił doktorat, a w 1966 habilitował się. Trzy razy pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu (1951–1952, 1962–1965 i 1967–1974), od 1974 przez cztery lata był dyrektorem tej instytucji. Prowadził badania nad historią sztuki polskiej i francuskiej od XVIII wieku do czasów współczesnych. Od początku lat 70. XX wieku równolegle pracował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie był współtwórcą i w latach 1971–1974 kuratorem, a od 1981 do 1991 kierownikiem Katedry Historii Sztuki Nowoczesnej. W 1974 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1990 profesorem zwyczajnym. W 1992 przeszedł na emeryturę, ale utrzymywał z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim kontakty naukowe.

W 1949 poślubił Marię Tchórzewską, z którą miał dwóch synów bliźniaków Michała i Marcina (ur. 1950).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera K-1-39).

Dorobek naukowy

Andrzej Ryszkiewicz był autorem 16 książek i ponad 700 artykułów naukowych i popularno-naukowych. Uznawany jest za wybitnego badacza sztuki polskiej i francuskiej z okresu XVIII-XX wieku i ich wzajemnych powiązań, kolekcjonerstwa, kultury artystycznej XVIII-XIX wieku. Wypromował 116 magistrów i 10 doktorów. Zainicjował w 1971 powstanie „Słownika artystów polskich i obcych w Polsce działających”, w 1975 „Polskiej bibliografii sztuki 1801–1944”, siedemnastotomowej serii wydawniczej „Źródła do dziejów sztuki polskiej” (1951–1979), której był redaktorem naczelnym. Od 1956 był sekretarzem redakcji, a w latach 1981–1990 redaktorem naczelnym „Rocznika Historii Sztuki”. Zasiadał w komitetach redakcyjnych „Biuletynu Historii Sztuki”, „Rocznika Warszawskiego”, „Wieku Oświecenia”, „Polish Art Studies” oraz „Studia Claromontana”.

Twórczość

• „Jan Feliks Piwarski" (1950);
• „Materiały dotyczące życia i twórczości Wojciecha Gersona” (1951);
• „Henryk Rodakowski i jego otoczenie. Korespondencja artysty” (1953);
• „Początki handlu obrazami w środowisku warszawskim” (1953);
• „Henryk Rodakowski 1823–1894” (1954);
• „Warszawska cyganeria malarska. Grupa Marcina Olszyńskiego” (1955);
• „Henryk Rodakowski. Rysunki” (1958);
• „Exlibris polski” (1959);
• „Polski portret zbiorowy” (1961);
• „Francusko-polskie związki artystyczne. W kręgu J.L.Davida” (1967);
• „Zbieracze i obrazy” (1972);
• „Polonica na zamku w Montresor” (1975);
• „Kolekcjonerzy i miłośnicy” (1981);
• „Malarstwo polskie 1850–1890. Romantyzm, historyzm, realizm” (1987).

Członkostwo

• Komitet Nauk o Sztuce PAN;
• Stowarzyszenie Historyków Sztuki (od 1956; od 1986 członek honorowy);
• Towarzystwo Naukowe KUL;
• Lubelskie Towarzystwo Naukowe,;
• Towarzystwo Naukowe Warszawskie;
• Association Internationale des Critiques d’Art;
• Association Internationale pour l’Etude et la Diffusion des Cultures Slaves UNESCO (którego w latach 1976–1982 był wiceprezesem);
• PEN Clubu (od 1988);
• Stronnictwo Demokratyczne (1946–1979).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1999)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
• Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)
• Srebrny Krzyż Zasługi (1948)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)
• Złota Odznaka „Za opiekę nad zabytkami”
• Medal XXV-lecia Polskiej Akademii Nauk „W uznaniu zasług dla rozwoju nauki polskiej”

Bibliografia

• Edyta Chlebowska, Andrzej Ryszkiewicz (1922–2005), Czasopisma TN KUL.