Andrzej Woźny
Andrzej Woźny (ur. 26 listopada 1924 w Markowcach, zm. 23 grudnia 2020) – polski żołnierz, działacz kombatancki.
.1_Andrzej_Wo%C5%BAny.jpg) Andrzej Woźny (2017) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys edytuj
Andrzej Woźny urodził się 26 listopada 1924 w Markowcach[1][2][3]. Był synem Michała (1890–1947) i Anny[1], miał siostrę Marię (1915–1998), brata Józefa (ur. 1916, żołnierz 2 pułku Strzelców Podhalańskich i ORMO)[4]. Jego rodzina prowadziła we wsi gospodarstwo oraz sklep[3]. Ukończył siedem klas szkoły podstawowej[1].
Podczas II wojny światowej w trakcie okupacji niemieckiej, działając wspólnie z ojcem i siostrą Marią od 1941 do 1944 ukrywał w skrytce pod domem troje znajomych Żydów z rodziny Kornreich (byli to nastoletni Mendel i Mejer oraz ich matka), pochodzących z sąsiedniej wsi Dąbrówki, którzy tym samym uniknęli prześladowania po utworzeniu getta w Sanoku[3][5][6]. Tuż po zakończeniu wojny odbywał służbę zasadniczą w szeregach 34 Budziszyńskiego pułku piechoty od 26 kwietnia 1946 do 24 lipca 1948[7]. W tym czasie uczestniczył w „zwalczaniu band UPA i reakcyjnych” na terenie powiatów sanockiego i leskiego[8]. Od 24 lipca 1948 do 10 sierpnia 1956 pełnił służbę nadterminową i zawodową w stopniu starszego sierżanta w CWS w Otwocku[9].
Po odejściu z Ludowego Wojska Polskiego do listopada 1959 pracował w Warszawskich Zakładach Telewizyjnych, od stycznia 1960 do 1961 w Sanockich Zakładach Przemysłu Gumowego, od 1962 do 1964 w Zakładach Usług Radiotechnicznych w Rzeszowie, Stacji Obsługi Radiowej i Telewizyjnej w Brzozowie i Sanoku, od 1964 do 1968 w Spółdzielni Inwalidów „Spójnia” w Sanoku, od 1968 jako radiomechanik telewizyjny w Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Sanoku[10]. Należał do PZPR[11]. Od 1971 był członkiem koła ZBoWiD w Sanoku[1]. W 1977 otrzymał zaświadczenie kombatanta[1].
Był członkiem założonego w 1981 Koła nr 4 Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Wojska Polskiego (ZBŻZ) przy Wojskowej Komendzie Uzupełnień w Sanoku[12]. W sierpniu 2010 został prezesem Miejsko-Gminnego Koła Związku Inwalidów Wojennych Rzeczypospolitej Polskiej w Sanoku[13]. Był podporucznikiem w stanie spoczynku[14], później awansowany na stopień porucznika w stanie spoczynku[15].
Podczas sesji Rady Miasta Sanoka 6 lipca 2016 opowiedział się za pozostawieniem w dotychczasowym miejscu Pomnika Wdzięczności Żołnierzom Armii Czerwonej w Sanoku, następnie decyzją tejże rady zdemontowanego[16].
b.jpg)
Zmarł 23 grudnia 2020[17][18]. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 30 grudnia 2020.
Odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 marca 2016, postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy za bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej, za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich; udekorowany 10 października 2016 przez wojewodę podkarpackiego Witolda Lechowskiego w Sanoku)[6][19]
- Złoty Krzyż Zasługi (7 maja 2013, postanowieniem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego za zasługi w popularyzowaniu historii oręża polskiego, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich, udekorowany podczas obchodów Święta Wojska Polskiego w sierpniu 2013 w Sanoku)[20][21]
- Odznaka „Za Zasługi dla Związku Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych” (2009)[22]
- Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1953)[23]
- Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata nr 6587 (1995, na wniosek córki Mejera Kornreicha, wyróżniony wspólnie z ojcem Michałem i siostrą Marią)[3][24][25][26]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Deklaracje ↓, s. 21.
- ↑ Historia pomocy - Rodzina Woźnych. Polscy Sprawiedliwi [online], sprawiedliwi.org.pl [dostęp 2019-07-30].
- ↑ a b c d Polacy ratujący Żydów w czasie Zagłady. Przywracanie pamięci. 12-2016. s. 137-138. [dostęp 2016-03-01].
- ↑ Deklaracje ↓, s. 31-37.
- ↑ Joanna Kozimor. Ratowali Żydów, ryzykując życiem. „Tygodnik Sanocki”. Nr 37 (1035), s. 6, 16 września 2011.
- ↑ a b Tomasz Majdosz. Sanoczanin odznaczony Krzyżem Komandorskim. Bohater.... „Tygodnik Sanocki”. Nr 41 (1293), s. 3, 14 października 2016.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 25, 28.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 21, 25.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 24, 25, 28.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 21, 24, 26.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 21, 24.
- ↑ Zbigniew Czernicki, R. Pawlak. Kalejdoskop. Sanok. „Głos Weterana i Rezerwisty”. Nr 11, s. 7, 2014.
- ↑ Joanna Kozimor. Nowy prezes, nowy duch. „Tygodnik Sanocki”. Nr 33 (979), s. 14, 20 sierpnia 2010.
- ↑ Joanna Kozimor. Na tropie tajemnic z przeszłości. „Tygodnik Sanocki”. Nr 3 (897), s. 7, 16 stycznia 2009.
- ↑ Zbigniew Czernicki. Patriotycznie w Jasielu. „Głos Weterana i Rezerwisty”. Nr 10, s. 7, 2013.
- ↑ Małgorzata Sienkiewicz-Woskowicz. Decydowano nie zawsze jednogłośnie. „Tygodnik Sanocki”. Nr 27 (1279), s. 4, 8 lipca 2016.
- ↑ Edyta Wilk: 23 grudnia br. w wieku 96 lat zmarł Andrzej Woźny – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. tygodniksanocki.pl, 2020-12-28. [dostęp 2021-01-07].
- ↑ Zmarli - rok 2020 (dane USC Sanok). korsosanockie.pl, 2020-10-27. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 529.
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 612.
- ↑ Marian Struś. Sanok zawsze kochał wojsko. „Tygodnik Sanocki”. Nr 32 (1131), s. 4, 16 sierpnia 2013.
- ↑ Bartosz Błażewicz. Hołd dla polskiego żołnierza. „Tygodnik Sanocki”. Nr 34 (928), s. 3, 21 sierpnia 2009.
- ↑ Deklaracje ↓, s. 21, 25, 28, 30.
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2017. yadvashem.org. s. 106. [dostęp 2018-01-19]. (ang.).
- ↑ Jafa Wallach (oprac. i red. Elżbieta Rączy): Gorzka wolność. Wspomnienia ocalonej z holocaustu. Rzeszów: Instytut Pamięci Narodowej / Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział w Rzeszowie, 2012, s. 25. ISBN 978-83-7629-352-3.
- ↑ Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem by 1 January 2020. Poland. yadvashem.org. s. 113. [dostęp 2021-04-08]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych W Woźniak-Wrzyszcz 1963-1988, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 107). s. 1-139.