Antyfont
Antyfont z Ramnus a. Antyfon z Ramnus (prawd. ur. 480 p.n.e., zm. 411 p.n.e.) – grecki retor, filozof, logograf, sofista o przekonaniach zbliżonych do Hippiaszowych.
Data urodzenia | |
---|---|
Data śmierci |
ZnaczenieEdytuj
Antyfont zaistniał w historii filozofii dopiero na początku XX wieku, gdy w latach 1915 i 1922 odkryto dwa papirusy z Oksyrynchos przytaczające słowa Antyfonta. Przedstawiają one część poglądów filozoficznych, lecz o samej osobie sofisty nadal niewiele wiadomo. Niektórzy nawet mają wątpliwości co do tego, czy Antyfont-mówca i Antyfont-sofista to jedna i ta sama osoba.
PoglądyEdytuj
Nomos i physisEdytuj
Antyfont zajmował się, podobnie jak Hippiasz, tematyką przeciwstawienia nomos i physis czyli prawa stanowionego i prawa naturalnego, lecz posunął się w tym temacie dalej niż poprzednik[1]. Podobnie jak u Hippiasza wszyscy ludzie są dla Antyfonta równi wobec prawa natury. Wszelkie podziały i wyróżnienia uznane zostały za nieuzasadnione. Prawo natury jest wszystkim znane i wszystkich zobowiązuje, a podstawowym jego nakazem jest zachowanie życia, oraz dążenie do tego, co przyjemne i co przynosi mu korzyści. Physis to dla Hippiasza tyle co prawda, a nomos uznaje on za mniemanie. O prawie pozytywnym mówił, że zadaje gwałt naturze, wobec tego można je łamać bez poczucia winy, gdy nikt nie jest w stanie wykryć naszego czynu, a zatem gdy nie ciągnie to za sobą nieprzyjemnych konsekwencji. Prawo tworzone przez człowieka opiera się więc wyłącznie na sile i dlatego roztropność nakazuje, aby go przestrzegać. Zupełnie inaczej odnosił się jednak do physis. Przeciwstawienie się physis jest złe i godne potępienia zarówno na widoku publicznym, jak i w ukryciu. Wina jest bowiem konsekwencją prawdy a nie mniemania. Za najkorzystniejszy stosunek do sprawiedliwości uznawał przestrzeganie praw stanowionych, gdy jest taka konieczność, lecz trzymanie się prawa naturalnego, gdy mamy ku temu możliwość.
Kosmopolityzm i egalitaryzmEdytuj
Według Hippiasza wszyscy obywatele Grecji mieli być równi bez względu na to, z którego polis pochodzą. Również w tej materii Antyfont wychodzi o krok dalej od swego poprzednika – sugeruje, że nawet barbarzyńcy (mieszkający poza granicami Grecji) mają tę samą naturę i należy ich traktować na równi z obywatelami. Poglądy te zadają cios odwiecznemu podziałowi, jaki powszechnie funkcjonował w starożytności. Antyfont sugeruje także wyprowadzenie łączącej wszystkich ludzi natury z fizyczności. Każdy pracuje za pomocą rąk, a chodzi na nogach, płacze gdy cierpi, a śmieje się gdy mu wesoło. Takie podejście do tematu może zostać jednak błędnie zrozumiane, bowiem ludzie różnią się fizycznie i na gruncie tej teorii można wnioskować np. że prawo naturalne daje silniejszemu władzę nad słabszym, co nie było zamierzeniem Antyfonta, a co szybko wychwycili sofiści politycy.
StylEdytuj
Hermogenes z Tarsu omawiając styl polityczny w sztuce retorycznej, scharakteryzował mowy Antyfonta jako napisane w sposób bardzo jasny. Wskazał również, iż Antyfont był pierwszym, który wynalazł i rozwijał styl polityczny, co wynika z faktu, iż był on chronologicznie najstarszym ze wszystkich dziesięciu mówców. Pod względem zastosowania podniosłości języka, oceniony przez Hermogenesa wyżej niż Hyperejdes i Ajschines. Ogólnie ocenia jego styl jako elegancki, choć bez przesady, w miarę żywy i w miarę doskonały.[2]
PrzypisyEdytuj
- ↑ Giovanni Reale: Historia filozofii starożytnej. T. 1. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2008, s. 282. ISBN 83-7363-761-3. OCLC 750688562.
- ↑ O postaciach stylu ks. II.11, Hermogenes, Sztuka retoryczna, oprac. Henryk Podbielski, TN KUL, 2012
Linki zewnętrzneEdytuj
- John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Antyfont w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
- Antiphon (late 5th century BC) (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-08].
- ISNI: 0000 0001 0922 3671
- VIAF: 26151776750618011460, 388158790636338852004, 261240085, 315533504, 289843115, 273151776845218012942, 2623168049031638410006
- LCCN: n82101412
- GND: 118503448
- NDL: 00511738
- LIBRIS: 42gjj4vn2qgg4wp
- BnF: 120672974
- SUDOC: 028941497
- SBN: CFIV160448
- NLA: 35634659
- NKC: jn19990210047
- BNE: XX833289
- NTA: 069483507
- BIBSYS: 90258576
- CiNii: DA02765235
- Open Library: OL390974A
- PLWABN: 9810646729305606
- NUKAT: n95205984
- J9U: 987007257882605171
- PTBNP: 558661
- CANTIC: a10465212
- NSK: 000729812
- CONOR: 33469539
- ΕΒΕ: 279225
- BLBNB: 001113089