Wikipedia

Artyleria polska na froncie wschodnim

Artyleria polska na froncie wschodnim – jeden z podstawowych rodzajów wojsk ludowego Wojska Polskiego w latach 1943 - 1945.

122 mm haubica wz. 1938 (M-30)[a]
122 mm armata wz. 1931/37 (A-19)[1]

Artyleria ludowego Wojska Polskiego powstawała wraz z 1 Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Jej skład doskonalił się pod względem organizacyjnym i uzbrojenia do końca II wojny światowej. Składała się z moździerzy, artylerii lekkiej i ciężkiej, przeciwpancernej, pancernej, rakietowej i przeciwlotniczej. Pod względem organizacyjnym składała się z artylerii batalionowej, pułkowej, dywizyjnej, armijnej i Odwodu Naczelnego Dowództwa.

Artyleria naziemna edytuj

Artyleria dywizji piechoty edytuj

 
76 mm armata pułkowa wz. 1943[b]
 
Armata ZIS-3

W batalionie znajdowała się:

  • kompania 82 mm moździerzy — 9 moździerzy
  • pluton 45 mm dział przeciwpancernych — 2 działa

W pułku piechoty:

  • bateria 45 mm dział przeciwpancernych — 6 dział
  • bateria 76 mm dział polowych — 4 armaty
  • bateria 120 mm moździerzy — 8 moździerzy.

Na szczeblu dywizji:

  • pułk artylerii lekkiej
    • 3 x dywizjon artylerii
      • 2 x baterie armat dywizyjnych 76,2 mm ZIS-3 po 4 działa
      • 1 x bateria haubic 122 mm — 4 haubice
  • dywizjon dział pancernych SU-76 - 13 dział samobieżnych[2]

W sumie w dywizji piechoty:

  • 81 moździerzy 82 mm
  • 24 moździerze 120 mm
  • 36 armat przeciwpancernych 45 mm
  • 13 dział pancernych[2]
  • 12 armat 76,2 mm pułkowych
  • 24 armaty 76,2 mm ZIS-3
  • 12 haubic 122 mm

Razem: 202 działa i moździerze

Artyleria 1 Armii WP edytuj

 
działo pancerne SU-76[2]
  • dwie brygady artylerii ciężkiej
  • dwie brygady haubic
  • brygada artylerii przeciwpancernej
  • pułk artylerii pancernej
  • dywizjon artylerii pancernej[2]
  • pułk moździerzy

Artyleria 2 Armii WP edytuj

 
Armata przeciwpancerna ZIS-2[c]
  • brygada artylerii przeciwpancernej
  • pułk moździerzy
  • pułk artylerii pancernej[2]
  • dywizja artylerii przeciwlotniczej

Na okres wejścia do walki armii przydzielono:

  • 2 Dywizję Artylerii
  • 98 pułk artylerii rakietowej

Do 2 Armii został przydzielony również 1 Korpus Pancerny wraz ze swoimi trzema pułkami artylerii pancernej[2], pułkiem moździerzy i dywizjonem rakietowym.

Artyleria Odwodu Naczelnego Dowództwa edytuj

 
152 mm haubicoarmata wz. 1937 (MŁ-20)
  • dywizja artylerii
  • brygada artylerii ciężkiej
  • brygada moździerzy
  • brygada przeciwpancerna

Środki artyleryjskie edytuj

Zgodnie z etatami artyleria ludowego Wojska Polskiego powinna posiadać:

  • 1586 moździerzy
  • 1080 dział do ognia pośredniego
  • 1202 środki przeciwpancerne
  • 8 wyrzutni rakietowych

Razem – 4222 (3876 dział i moździerzy).

Na dzień 1 maja 1945 stan artylerii wynosił 3569 dział i moździerzy.

Artyleria przeciwlotnicza edytuj

 
37 mm armata przeciwlotnicza wz. 1939

Zalążkiem artylerii przeciwlotniczej ludowego Wojska Polskiego był 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej sformowany w ZSRR 7 lipca 1943 w składzie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki.

Po powstaniu 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR 10 sierpnia 1943 dywizjon został włączony w skład 1 Brygady Artylerii im. gen. Józefa Bema.

18 marca 1944 1 samodzielny dywizjon artylerii przeciwlotniczej przeformowano na korpuśny pułk artylerii przeciwlotniczej.

Na podstawie rozkazu dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR z 7 maja 1944 rozpoczęto formowanie jednostki w Sumach 1 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej. Jako zawiązki posłużyła kadra z paplot korpusu, a 1 daplot powrócił do dawnej formy organizacyjnej.

W związku z decyzją o formowaniu 2 Armii Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego nakazało zorganizowanie 3 Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej i podporządkowanie jej dowództwu 2 AWP.

Dla potrzeb odwodu Naczelnego Dowództwa WP sformowano 4 Dywizję Artylerii Przeciwlotniczej.

Jednostki artylerii przeciwlotniczej na froncie wschodnim edytuj

 
85 mm armata przeciwlotnicza wz.39

Jednostką podległą bezpośrednio Naczelnemu Dowództwu WP był 32 pułk artylerii przeciwlotniczej

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Pierwsze haubice M-30 trafiły do uzbrojenia 1 Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki 9 maja 1943 roku. Używane były one w pułkach artylerii lekkiej oraz w armijnych brygadach artylerii haubic
  2. ↑ Na uzbrojeniu baterii artylerii w pułkach piechoty .
  3. ↑ Na uzbrojeniu 4 Brygady Artylerii Przeciwpancernej, oraz 9 Drezdeńskiej i 14 Sudeckiej Brygady Artylerii Przeciwpancernej .

Przypisy edytuj

  1. ↑ Działa te wchodziły w skład brygad artylerii ciężkiej armii
  2. ↑ a b c d e f Jednostki artylerii pancernej wchodziły w skład broni pancernej i merytorycznie podlegały Dowództwu Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych odpowiedniego szczebla dowodzenia

Bibliografia edytuj

  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Artyleria_polska_na_froncie_wschodnim&oldid=73618052”