Kropidlak zielony
Kropidlak zielony (Aspergillus glaucus (L.) Link) – gatunek grzybów z rodziny kropidlakowatych (Aspergillaceae)[1]. Mikroskopijny grzyb strzępkowy, łagodnie chorobotwórczy, ale mający wiele przydatnych potencjalnych zastosowań w medycynie i produkcji artykułów spożywczych[2].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kropidlak zielony |
| Nazwa systematyczna | |
| Aspergillus glaucus (L.) Link Mag. Gesell. naturf. Freunde, Berlin 3(1-2): 16 (1809) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Aspergillus, Aspergillaceae, Eurotiales, Eurotiomycetidae, Eurotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Takson ten po raz pierwszy opisał Karol Linneusz w 1753 r. nadając mu nazwę Mucor glaucus. Obecną, akceptowaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Johann Heinrich Friedrich Link w 1809 r.[1]
Ma co najmniej 23 synonimy. Niektóre z nich[3]:
- Aspergillus herbariorum (Weber ex F.H. Wigg.) E. Fisch. 1897
- Aspergillus minor (L. Mangin) Thom & Raper 1941
- Aspergillus olivascens (Sacc.) Mussat 1901
- Eurotium herbariorum (Weber ex F.H. Wigg.) Link ex Nees 1816
- Eurotium manginii Thom & Raper ex Bilaĭ & Koval 1988
- Eurotium minus (L. Mangin) Subram 1972
- Monilia glauca (L.) Pers. 1794
- Mucor herbariorum Weber ex F.H. Wigg. 1780
- Pyrobolus herbariorum (Weber ex F.H. Wigg.) Kuntze 1891
Morfologia i fizjologia edytuj
Aspergillus glaucus jest bardzo wytrzymałym grzybem kserofilnym, zdolnym do przetrwania w wielu różnych środowiskach. Rozwija się w temperaturze od 4 °C do 37 °C, co pozwala mu dobrze rosnąć zimą. Optymalny zakres temperatur dla wzrostu wynosi jednak od 24 °C do 25 °C. W tych temperaturach osiąga dojrzałość w czasie od jednego do trzech tygodni. Jest to również jeden z najbardziej osmotolerancyjnych grzybów w swoim rodzaju, zdolny jest bowiem do rozwoju przy stężeniu sacharozy 60%. Dzięki temu może rozwijać się w bardzo słodkich syropach i artykułach spożywczych[4].
Tworzy pleśń o barwie od żółtej do zielonej. Ma nitkowate, cienkościenne, szkliste i septowane strzępki z główkowatymi konidioforami o okrągłym lub eliptycznym przekroju i średnicy od 5 do 6,5 μm. Konidiofory mają długość od 200 do 350 μm, gładkie ścianki i zabarwienie od bezbarwnego do jasnobrązowego. Główki konidioforów kuliste lub prawie kuliste, jednorzędowe o średnicy od 15 do 30 μm z promieniście wyrastającymi fialidami. Worki 8-zarodnikowe[5].
Ekologia edytuj
Małe wymagania ekologiczne powodują, że Aspergillus glaucus występuje na całym świecie. Jest jednym z niewielu grzybów, które można znaleźć w środowiskach arktycznych w ekstremalnie niskich temperaturach. Z tego też powodu często jego zarodniki występują w powietrzu zimą[2]. Ponadto A. glaucus może rozwijać się w środowiskach o niskiej wilgotności, co pozwala mu występować na suchych obszarach. Jest również polifagiem mogącym korzystać z wielu różnych źródeł pożywienia. Dobrze rośnie na różnych produktach spożywczych, w tym na kukurydzy, pszenicy, rybach, maśle i jajach. Może również przetrwać w żywności, takiej jak dżemy i galaretki, bardzo słodkich substancjach, w których większość innych grzybów nie może się rozwijać ze względu na swoją osmotolerancję[4].
Chorobotwórczość edytuj
Kilka szczepów Aspergillus glaucus może wytwarzać mykotoksyny. Istnieje co najmniej jeden zarejestrowany przypadek, w którym gatunek ten spowodował śmiertelną infekcję mózgu[6]. A.glaucus nie jest jednak uważany za bardzo chorobotwórczy, ponieważ jego wzrost jest ograniczony przez temperatury powyżej 35 °C[4]. Ponadto, nawet jako patogen, nie jest uważany za bardzo niebezpieczny, ponieważ jest bardzo podatny na leczenie przeciwgrzybicze[7]. Wiadomo, że jest alergenem i środkiem drażniącym, a także powoduje zapalenie płuc i różne formy zapalenia skóry[8].
Zastosowania edytuj
- Aspergillus glaucus jest wykorzystywany do wytwarzania popularnego w japońskiej kuchni katsuobushi. Ten produkt spożywczy otrzymuje się z wiórów wędzonej i sfermentowanej ryby. W końcowej fazie przygotowania hodowlą A. glaucus spryskuje się te skrawki ryby poddając je fermentacji. W 2006 r. w badaniach naukowych wykryto jednak, że produkt po tej fermentacji zawiera pewne ilości wytwarzanej przez grzyb mykotoksyny kwasu beta-nitropropionowego[9].
- Wytwarzana przez A. glaucus mykotoksyna aspergiolid A może być wykorzystana jako środek przeciwnowotworowy[10].
- Ze względu na zdolność rozwoju w niskich temperaturach A. glaucus jest potencjalnym źródłem enzymów zdolnych do funkcjonowania w niskich temperaturach, jednak badania w tej dziedzinie są jeszcze mało zaawansowane[11].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2021-07-05] (ang.).
- ↑ a b M. Cai i inni, An integrated control strategy for the fermentation of the marine-derived fungus Aspergillus glaucus for the production of anti-cancer polyketide, „Marine Biotechnology”, 14 (6), 2010, s. 665-71, DOI: 10.1007/s10126-012-9435-6.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-07-05] (ang.).
- ↑ a b c Vasil T. Panasenko, Ecology of microfungi, „The Botanical Review”, 33 (3), 2010, s. 189–215, ISSN 0006-8101.
- ↑ C. Thom, K.B. Rapper, The Aspergillus glaucus group, „US Dept. of Agriculture”, 424, 1941.
- ↑ R.S. Traboulsi i inni, Fatal brain infection caused by Aspergillus glaucus in an immunocompetent patient identified by sequencing of the ribosomal 18S-28S internal transcribed spacer, „European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases”, 26 (10), 2010, s. 747–50, DOI: 10.1007/s10096-007-0361-x.
- ↑ M.D. Kazuko Yoshida i inni, Susceptibility of environmental versus clinical strains of pathogenic Aspergillus, „International Journal of Antimicrobial Agents”, 29 (1), 2010, s. 108-111, ISSN 0924-8579.
- ↑ R.S. Traboulsi i inni, Hypersensitivity Pneumonitis of a Mushroom Worker due to Aspergillus glaucus, „Archives of Environmental Health”, 45 (4), 1 sierpnia 1990, s. 245–247, ISSN 0003-9896.
- ↑ J.C. Frisvad i inni, Important Mycotoxins and the Fungi which Produce Them, Nowy Jork: Springer Science+Business Media, 2006, ISBN 978-0-387-28391-3.
- ↑ X. Sun i inni, Identified biosynthetic pathway of aspergiolide A and a novel strategy to increase its production in a marine-derived fungus Aspergillus glaucus by feeding of biosynthetic precursors and inhibitors simultaneously, „Bioresource Technology”, 100 (18), 1 września 2009, s. 4244–4251, ISSN 1873-2976.
- ↑ Production, purification, and characterization of a novel cold-active superoxide dismutase from the Antarctic strain Aspergillus glaucus 363, „Fungal Biology”, 120 (5), 2016, s. 679–689, DOI: 10.1016/j.funbio.2016.03.002.