Astrophytum capricorne
Astrophytum capricorne – gatunek z rodziny kaktusowatych. Występuje w północnym Meksyku[5], zwłaszcza w stanie Coahuila, w okolicach Saltillo[6]. Rośnie na skałach wapiennych w zaroślach matorralu[7]. Nazwa zwyczajowa (koziorożec) i łaciński epitet gatunkowy (capricorne) pochodzi od zakrzywionych cierni przypominających rogi kozy (capri – kozi, corne – rogi)[8].
 Kwitnący Astrophytum capricorne | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Astrophytum capricorne |
| Nazwa systematyczna | |
| Astrophytum capricorne (A.Dietr.) Britton & Rose Cact. 3: 185 1922[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Morfologia edytuj
- Pokrój
- Pędy początkowo kulistawe, z czasem owalne, osiągające do 20 cm wysokości i 10 cm szerokości. Żebra wyraziste, w liczbie zwykle 8 do 9, rozdzielone głębokimi bruzdami ze skórką pokrytą licznymi, drobnymi, białymi kłaczkami (flokami[9]). Areole ułożone wzdłuż żeber, brązowawe[5].
- Ciernie
- Liczne[5], miękkie[9], powykręcane do góry[7] o długości od 3 do 10 cm. Ich kolor jest zmienny – od żółtawego poprzez odcienie brązu do niemal czarnego[5]. Na wierzchołku rośliny tworzą gęsty splot[9].
- Kwiaty
- Lśniąco[9] żółte z czerwoną gardzielą. Rozwijają się z wierzchołkowych areoli wczesnym latem w ciągu dnia i osiągają 6 do 7 cm średnicy[5]. Zakwitać mogą już młode rośliny[7].
- Owoce
- Czerwonawe o rozmiarze 2-3 cm[10][11][12].
Uprawa edytuj
Gatunek należy do dość trudnych w uprawie[13][9]. Wymaga pełnego światła i ciepła (nie znosi temperatur poniżej 10 °C) oraz przepuszczalnego podłoża[5].
Najlepiej sprawdzają się mieszanki mineralne lub organiczno mineralne do 30% części organicznych. Zalecane mineralne składniki to perlit, drobny keramzyt, piasek i żwirek kwarcowy. Niektórzy używają jeszcze pemzy lub zeolitu[10][12].
Roślina ma bardzo kruche, delikatne korzenie i jest wrażliwa na ich gnicie[9]. Podlewać należy ostrożnie. Obficie, ale rzadko. Bezwzględnie, dopiero gdy podłoże porządnie przeschnie i zapowiada się przez kilka najbliższych dni słoneczna pogoda[10][12]. W przypadku zgnicia korzeni, ich odrastanie zająć może kilka lat[9].
Zimą, tj. od października do marca-kwietnia należy je zimować w całkowicie suchym podłożu i temperaturze 8-15 °C[10][12]
Zmienność edytuj
Gatunek bardzo zmienny, nawet w obrębie jednej odmiany. Wyróżnia się następujące odmiany[10][14]:
- A. capricorne var. crassispinoides
- A. capricorne var. crassispinum – wyróżnia się grubymi, wyprostowanymi cierniami i dłuższymi kwiatami, żółtymi[5], ale bez czerwonej gardzieli[7], czasem także czerwonymi. Występuje głównie w stanie Coahuila[5].
- A. capricorne var. minus
- A. capricorne var. niveum
- A. capricorne var. senille
- A. capricorne var. aureum
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-07] (ang.).
- ↑ Astrophytum capricorne. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-01-22].
- ↑ Astrophytum capricorne, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Clive Innes, Charles Glass: Kaktusy. Ilustrowana encyklopedia. Warszawa: Elipsa, 2006, s. 29. ISBN 83-85152-28-8.
- ↑ Siegfried Brehme: Ratschlage fur den Kakteenfreund. Leipzig: Neumann Verlag, 1985, s. 52Siegfried Brehme.
- ↑ a b c d Jan Riha, Rudolf Subik: Encyklopedia kaktusów. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza BGW, 1992, s. 28. ISBN 83-7066-424-5.
- ↑ Astrophytum capricorne (Goat’s Horn Cactus) [online], World of Succulents, 7 maja 2013 [dostęp 2019-01-21] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Tony i Suzanne Mace: Kaktusy dla początkujących. Warszawa: Wiedza i Życie, 2006, s. 55. ISBN 83-7184-594-4.
- ↑ a b c d e Astrophytum capricorne [online], www.cactus-art.biz [dostęp 2019-01-21].
- ↑ Astrophytum capricorne (A. Dietrich) Britton & Rose | ISI 2016 [online], www.huntington.org [dostęp 2019-01-21].
- ↑ a b c d Kaktusiarz, czyli życie ciernistą pasją - Uprawa trudnych gatunków [online], kaktusiarz.herokuapp.com [dostęp 2019-01-21].
- ↑ Zdenek Fleischer, Bohumil Schutz: Kaktusy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986, s. 96. ISBN 83-09-00896-1.
- ↑ Astrophytum capricorne [online], www.llifle.com [dostęp 2019-01-21].