Aterektomia
Aterektomia (ang. atherectomy) – zabieg przezskórny mający na celu usunięcie złogów miażdżycowych powodujących zwężenie światła naczynia. Fizyczne usunięcie złogów odróżnia tę metodę od angioplastyki, w której złogi są przyciskane do ściany naczynia. W wyniku poszerzenia światła naczynia dochodzi do poprawy przepływu krwi i zmniejszenia niedokrwienia, a tym samym wydłużenia dystansu chromania przestankowego, osłabienia dolegliwości dławicowych. Stosowana jest w chorobie tętnic obwodowych[1], w chorobie wieńcowej jest metodą mniej skuteczną[2]. Najczęściej jest stosowana w przypadku zmian zwapniałych, zmian w rozwidleniach naczyń lub zmian wynikających z restenozy w stencie[3][4]. Kliniczne zastosowanie znalazły aterektomia kierunkowa (DCA – Directional Coronary Atherectomy), aterektomia ssąca (TEC – Transluminal Extraction Catheter) i rotablacja.
Aterektomia kierunkowa
edytujAterektomia kierunkowa polega na stopniowym ścinaniu złogów wpuklających się do światła tętnicy lub pomostu żylnego oraz gromadzeniu ściętych fragmentów wewnątrz aterektomu, które następnie są usuwane łącznie z urządzeniem[5]. Oprócz fizycznego usunięcia złogów światło naczynia ulega rozszerzeniu w wyniku samego rozciągnięcia sztywnym urządzeniem oraz w wyniku jednoczesnego zastosowania angioplastyki balonowej. Jest stosowana do usuwania zmian niekoncentrycznych. Aterektom kierunkowy jest zbudowany z cewnika zakończonego sztywnym cylindrem w kształcie walca, posiada stożek będący zbiornikiem na ścinki[5].
Aterektomia ssąca
edytujAterektomia ssąca polega na rozdrobnieniu wewnątrznaczyniowych złogów za pomocą obrotowej turbinki. Ścięty materiał jest zasysany przez mechanizm próżniowy i usuwany poza organizm[5].
Aterektomia rotacyjna (Rotablacja)
edytujAterektomia rotacyjna czyli rotablacja również polega na rozdrobnieniu złogów za pomocą obrotowego bora. W odróżnieniu od poprzednich metod ścięty materiał jest znacznie drobniejszy i nie jest odprowadzany za pomocą urządzenia[5]. Skrawki zeszlifowanych tkanek są na tyle drobne, by mogły bezpiecznie odpłynąć z prądem krwi, nie powodując zatoru obwodowego[5]. Jest stosowana w zmianach rozsianych i zwapniałych, również w udrożnieniu zarośniętych pomostów aortalno-wieńcowych.
Technika zabiegu
edytujAterektom jest wprowadzany do pożądanej tętnicy poprzez nakłucie tętnicy udowej metodą Seldingera. Pod kontrolą skopii jest ustawiany we właściwe miejsce i następnie zostaje ufiksowany do światła tętnicy. Aterektom musi być tak ustawiony by jego okienko, w którym złogi będą dostępne dla noża, obejmowało zmianę. Operator uruchamia nóż wirujący z prędkością 150 000 obrotów na minutę[6] i delikatnie go przesuwa, ścinając kolejne fragmenty tkanki. Następnie urządzenie obraca się, by objąć kolejne fragmenty zwężenia. Zwapniałe naczynie z blaszkami miażdżycowymi jest mniej elastyczne w porównaniu do naczyń bez zmian. Bardziej elastyczna ściana naczynia odgina się od cylindra, co zmniejsza ryzyko urazu[7].
Skuteczność
edytujAterektomia może być alternatywą dla angioplastyki balonowej, jednak jej przewaga nie jest dostatecznie udokumentowana[8][9]. Istnieją badania wskazujące na większą skuteczność łączenia aterektomii razem z angioplastyką balonową z wszczepieniem stentu[10].
Powikłania
edytuj- ostra lub podostra zakrzepica poszerzanego naczynia w wyniku uszkodzenia jej ściany (do 2,6% przypadków)[8][6],
- rozwarstwienie naczynia[8],
Powikłania występują u 1,5-2%[3] zabiegów przy skuteczności 80-99%[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Shrikhande G.V., McKinsey J.F.. Use and abuse of atherectomy: where should it be used?. „Semin Vasc Surg.”, 2008-12. DOI: 10.1053/j.semvascsurg.2008.11.007.. PMID: 19073311.
- ↑ Wasiak J i inni, Percutaneous transluminal rotational atherectomy for coronary artery disease, Cochrane Summaries, 2012.
- ↑ a b c Saland K.E., Cigarroa J.E., Lange R.A., Hillis L.D.. Rotational atherectomy. „Cardiol Rev.”, 2008-05. PMID: 11174891.
- ↑ Tran T., Brown M., Lasala J.. An evidence-based approach to the use of rotational and directional coronary atherectomy in the era of drug-eluting stents: when does it make sense?. „Catheter Cardiovasc Interv.”, 2008-11. DOI: 10.1002/ccd.21676.. PMID: 18942126.
- ↑ a b c d e Grażyna Brzezińska-Rajszys, Marek Dąbrowski, Witold Rużyłło, Witold Rużyłło: Kardiologia interwencyjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3329-8.
- ↑ a b Tomey M.I., Kini A.S., Sharma S.K.. Current Status of Rotational Atherectomy. „JACC Cardiovasc Interv.”, 2014-03. DOI: 10.1016/j.jcin.2013.12.196.. PMID: 24630879.
- ↑ Heuser R.R.. Treatment of lower extremity vascular disease: the Diamondback 360 degrees Orbital Atherectomy System. „Expert Rev Med Devices.”, 2008-05. DOI: 10.1586/17434440.5.3.279.. PMID: 18452376.
- ↑ a b c Ambler G.K., Radwan R., Hayes P.D., Twine C.P.. Atherectomy for peripheral arterial disease. „Cochrane Database Syst Rev.”, 2014-03. DOI: 10.1002/14651858.CD006680.pub2.. PMID: 24638972.
- ↑ Wasiak J, Law J, Watson P, Spinks A. Percutaneous transluminal rotational atherectomy for coronary artery disease. „Cochrane Database Syst Rev.”, 2012-12. DOI: 10.1002/14651858.CD003334.pub2. PMID: 23235596. [dostęp 2014-04-12].
- ↑ Eroshkin I.A., Eroshenko A.V., Eroshenko A.V., Karpalov V.T.. Directional catheter-mediated atherectomy as a method for treatment of occlusive and stenotic lesions of lower-limb arteries. „Angiol Sosud Khir.”, 2009. PMID: 20394332.
Bibliografia
edytuj- Grażyna Brzezińska-Rajszys, Marek Dąbrowski, Witold Rużyłło, Witold Rużyłło: Kardiologia interwencyjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2009. ISBN 978-83-200-3329-8.
