Zator (medycyna)

nagłe zamknięcie światła naczynia tętniczego

Zator (łac. embolia) – nagłe zamknięcie światła naczynia tętniczego lub chłonnego[1] przez czop zatorowy (łac. embolus) będący skrzepliną, urwaną blaszką miażdżycową, cząsteczkami tłuszczu (np. po złamaniach kości), fragmentami tkanki nowotworowej, wodami płodowymi, bakteriami, pasożytami lub banieczkami gazu (zwykle azotu w przebiegu choroby kesonowej). Zatory najczęściej powstają w tętnicach, w których krew płynie od naczyń szerokich do coraz węższych[1]. Zator tętnicy końcowej czynnościowo powoduje zawał.

Typy zatorów Edytuj

  • zator prosty (łac. embolia simplex)
    • zator jeździec (łac.embolia recurvata)
  • zator nietypowy (łac.embolia atypica)
    • zator skrzyżowany inaczej paradoksalny (łac. embolia cruciata, embolia paradoxa)
    • zator wsteczny (łac. embolia retrograda)

Rodzaje czopów zatorowych Edytuj

Ustrojowe Edytuj

Pozaustrojowe Edytuj

  • zator powietrzny (łac. aëroembolia) – powstający przy uszkodzeniu żył szyjnych, po zabiegach na miednicy w pozycji Trendelenburga, po iniekcji dużej ilości powietrza do światła naczynia krwionośnego.
  • zator azotowy – w chorobie kesonowej.
  • zator bakteryjny inaczej infekcyjny (łac. embolus infectiosus) – powstały z obumarłych fragmentów tkanek, bakterii oraz wykrzepionej krwi, stanowi ognisko ropni przerzutowych[1].

Leczenie Edytuj

Profilaktyka to przede wszystkim leczenie chorób sprzyjających powstawaniu zakrzepów, takich jak np. żylaki, zaburzenia rytmu serca, a także unikanie sytuacji prowokujących zakrzepice np. długotrwały bezruch, a w razie braku możliwości wyleczenia choroby podstawowej - stosowanie leków przeciwkrzepliwych. Wśród tych ostatnich króluje od dawna kwas acetylosalicylowy - aspiryna. Obecnie stosuje się ją przede wszystkim w zapobieganiu zakrzepom w zmienionych miażdżycowo tętnicach wieńcowych i tętnicach kończyn dolnych.

Zobacz też Edytuj

Przypisy Edytuj

  1. a b c Mała encyklopedia zdrowia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 225.