Białasy
Białasy – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie sierpeckim, w gminie Szczutowo[5][6].
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
24 |
| Kod pocztowy |
09-227[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WSE |
| SIMC |
0578242[5] |
Położenie na mapie gminy Szczutowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu sierpeckiego  | |
 52°55′06″N 19°38′54″E/52,918333 19,648333[1]
| |
Historia edytuj
Wieś znana jako Paprotki Białasy już w XVII wieku. W XVIII wieku nastąpił rozwój wsi za sprawą osadnictwa niemieckiego. Prawdopodobnie ok. 1840 z inicjatywy ewangelickich rodzin w Białasach założono kantorat, należący do ewangelickiej parafii w Sierpcu. Zbudowano szkołę, kaplicę z dzwonnicą i cmentarz. W kantoracie działała orkiestra dęta[7].
Według spisu powszechnego z 1921 w Białasach w 28 domach mieszkało 176 osób, z których wszystkie deklarowały się jako ewangelicy i podało niemiecką narodowość. Podobnie w sąsiednich Białasach-Żochowo (12 domów i 70 mieszkańców) i Jońcach (Białasy) (15 domów i 82 mieszkańców). Łączna liczba mieszkańców gminy Szczutowo wyznania ewangelickiego według spisu wynosiła 664 osoby[8].
Po 1945 ewangeliccy mieszkańcy opuścili okoliczne tereny[7].
Po 1945 cmentarz ewangelicki ulegał stopniowej dewastacji. W latach 2010-2012 dzięki inicjatywie grupy historycznej "ULTIMA THULE" z Sierpca w którą zaangażowali się uczniowie z Gimnazjum im. Polskich Olimpijczyków w Szczutowie teren cmentarza został uporządkowany. Obecnie znajduje się na nim kilkanaście zrekonstruowanych nagrobków, lapidarium, krzyż oraz tablica informacyjna[9].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa płockiego.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4473
- ↑ Wieś Białasy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-06], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 24 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b Administrator, Gmina Szczutowo [online], www.eszczutowo.pl [dostęp 2016-08-11].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej ↓, s. 164.
- ↑ Newsy Sierpc online - Trzeci cmentarz ewangelicki ziemi sierpeckiej uratowany - finał projektu "Przyszłość - przeszłości" - Białasy-Szczutowo - 3.11.2012 r. [online], www.sierpc.com.pl [dostęp 2016-08-11].
Bibliografia edytuj
- Paweł Bogdan Gąsiorowski: Nekropolie ziemi sierpeckiej : przewodnik. Sierpc: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sierpeckiej, 2005. ISBN 978-83-62177-08-0.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – Paprotki Białasy
- Tomasz Kowalski: Przyszłość-przeszłości: renowacja cmentarza ewangelickiego w Białasach – etap II: materiały. Sierpc: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Sierpeckiej, 2012. ISBN 83-916002-6-2.
- Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 1 : m.st. Warszawa : Województwo warszawskie. Wyd. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa 1925.
Linki zewnętrzne edytuj
- Białasy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 182.
- Paprotki (2) ''P. Białasy'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 852.
- Opis renowacji cmentarza i zdjęcia na stronie szczutowo.com.pl
- Opis i fotografie cmentarza na stronie Upstream Vistula (en)