Białorzytka żałobna

Białorzytka żałobna[4] (Oenanthe leucura) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae), zamieszkujący południowo-zachodnią Europę oraz północno-zachodnią Afrykę. Nie jest zagrożony.

Białorzytka żałobna
Oenanthe leucura[1]
(J.F. Gmelin, 1789)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

muchołówkowate

Podrodzina

kląskawki

Rodzaj

Oenanthe

Gatunek

białorzytka żałobna

Synonimy
  • Turdus leucurus J.F. Gmelin, 1789[2]
Podgatunki
  • O. l. leucura (J.F. Gmelin, 1789)
  • O. l. riggenbachi (E.J.O. Hartert, 1909)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Podgatunki i zasięg występowania

edytuj

Wyróżniono dwa podgatunki O. leucura, które zamieszkują[2][5]:

  • O. leucura leucura – wschodnia Portugalia, Hiszpania i skrajnie południowa Francja.
  • O. leucura riggenbachi – północno-zachodnia Afryka – na południe po północno-zachodnią Mauretanię oraz na wschód po północno-zachodnią Libię. Podgatunek ten nosił do niedawna błędną nazwę O. leucura syenitica.

Morfologia

edytuj
Wygląd
Dosyć długi, szary dziób oraz szare nogi. Większość upierzenia czarna, jednakże kuper, pokrywy ogonowe białe. Na białym ogonie wzór w kształcie odwróconej litery „T”. Skrzydła z nieco brązowawym odcieniem w okolicach lotek. Samice są ogólnie całe szarobrązowe, zwłaszcza w przednich częściach ciała. Młode podobne do samic.
Wymiary
długość ciała: 18 cm
rozpiętość skrzydeł: 26–29 cm
masa ciała: 37–44 g[2]

Ekologia i zachowanie

edytuj
 
Jaja białorzytki żałobnej
Środowisko
Jej środowisko to wąwozy oraz kamieniste obszary, kamieniołomy, a także żwirowe usypiska.
Zachowanie
Trochę bardziej towarzyska niż inne białorzytki, żeruje w grupach po 3–7 osobników. Jest płochliwym ptakiem i nie lubi kontaktu z człowiekiem. Gniazduje w suchych, kamienistych wąwozach.
Głos
Wabi „pi-pi-pi”, śpiew to głębokie, szorstkie i szczebiotliwe frazy. Śpiewa z drzew i krzewów. Najczęściej wydaje jednak „czek”, ostrzega „ju”.

Status

edytuj

IUCN uznaje białorzytkę żałobną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 65 500 – 69 500 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji europejskiej uznawany jest za silnie spadkowy, populacji afrykańskiej – za prawdopodobnie stabilny[3].

Przypisy

edytuj
  1. Oenanthe leucura, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c Collar, N.: Black Wheatear (Oenanthe leucura). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-10)].
  3. a b Oenanthe leucura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-12].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-12]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Godfellow: Ptaki Europy: przewodnik. Warszawa: 2007, s. 298. ISBN 978-83-247-0818-5.
  • Klaus Richarz, Anne Puchta: Ptaki. Przewodnik. Warszawa: Muza SA, 2006, 2009, s. 294. ISBN 978-837495-018-3.

Linki zewnętrzne

edytuj