Biegus arktyczny

Biegus arktyczny
	Calidris melanotos
	(Vieillot, 1819)
	; Biegus arktyczny w szacie godowej
	; Biegus arktyczny w szacie spoczynkowej
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	bekasowce
Rodzina	bekasowate
Podrodzina	biegusy
Plemię	Calidrini
Rodzaj	Calidris
Gatunek	biegus arktyczny
Synonimy
	Tringa melanotos Vieillot, 1819; Calidris melanotus (Vieillot, 1819); Ereunetes melanotos (Vieillot, 1819); Erolia melanotos (Vieillot, 1819); Pisobia melanotos (Vieillot, 1819); Tringa maculata Vieillot, 1819;
	Tringa melanotos Vieillot, 1819; Calidris melanotus (Vieillot, 1819); Ereunetes melanotos (Vieillot, 1819); Erolia melanotos (Vieillot, 1819); Pisobia melanotos (Vieillot, 1819); Tringa maculata Vieillot, 1819;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; lęgowiska przeloty zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biegus arktyczny^[5] (Calidris melanotos) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie wyróżnia się podgatunków^[2]^[6]. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Występowanie

Zamieszkuje tundrę od Półwyspu Jamalskiego w Rosji na wschód po zachodnie wybrzeża Zatoki Hudsona w Kanadzie. Zimuje głównie w środkowej i południowej części Ameryki Południowej, rzadziej w południowo-wschodniej Australii, na Tasmanii i Nowej Zelandii, rzadko na Hawajach.

Do Polski zalatuje – do 2021 roku stwierdzono go 126 razy (obserwowano łącznie 139 osobników)^[7].

Morfologia

Wygląd: Obie płci ubarwione identycznie, jednak samiec znacznie większy od samicy^[8]. W szacie godowej pióra na wierzchu ciała są ciemnobrązowe z płowymi brzegami. Szyja, wole i góra piersi ciemnobrązowe z jasnymi plamami. Spód ciała i podgardle białe. W szacie spoczynkowej wierzch ciała jaśnieje, a pokrywają go ciemne plamy.
Wymiary średnie^[2]: długość ciała 19–23 cm
rozpiętość skrzydeł 37–45 cm
masa ciała: samce 45–126 g, samice 31–97 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Suche obszary tundry. Zimą morskie wybrzeża.
Gniazdo: Na ziemi.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w czerwcu–lipcu 4 jaja.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres około 22 dni przez samicę. Samiec strzeże wysiadującej samicy. Samce często opuszczają partnerkę tuż przed wylęgiem, ale niekiedy biorą udział w opiece nad pisklętami.
Pożywienie: Bezkręgowce.

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa arktycznego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Wetlands International z 2006 roku, zawiera się w przedziale 25–100 tysięcy osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[4].

W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą^[9].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Calidris melanotos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Van Gils, J., Wiersma, P., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Pectoral Sandpiper (Calidris melanotos). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-27].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e D. Lepage: Pectoral Sandpiper Calidris melanotos. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).
↑ ^a ^b Calidris melanotos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) – biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
↑ Pectoral sandpiper. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Pectoral Sandpiper. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Calidris melanotos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Van Gils, J., Wiersma, P., Christie, D.A. & Kirwan, G.M.: Pectoral Sandpiper (Calidris melanotos). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-04-27].

[avibase-3] D. Lepage: Pectoral Sandpiper Calidris melanotos. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-18]. (ang.).

[iucn-4] Calidris melanotos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Arenariinae Stejneger, 1885 (1840) – biegusy (wersja: 2020-01-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-28].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sandpipers, snipes, coursers. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-28]. (ang.).

[kf2021-7] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.

[nz-8] Pectoral sandpiper. [w:] New Zealand Birds Online [on-line]. [dostęp 2020-04-28]. (ang.).

[9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[5]

[2]

[6]

[1]

[3]

[4]

[7]

[8]

[9]