Bodziszek cuchnący

gatunek rośliny

Bodziszek cuchnący (Geranium robertianum L.) – gatunek rośliny z rodziny bodziszkowatych. Występuje w Europie, Azji i północnej Afryce[3]. Jest pospolity na całym terenie Polski.

Bodziszek cuchnący
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bodziszkowce

Rodzina

bodziszkowate

Rodzaj

bodziszek

Gatunek

bodziszek cuchnący

Nazwa systematyczna
Geranium robertianum L.
Sp. Pl. ed. 1681 (1753)

Morfologia

edytuj
Pokrój
Cała roślina osiąga wysokość 20–40 cm.
Łodyga
Prosto wzniesiona lub pokładająca się, gęsto rozgałęziona, owłosiona i łamliwa. O różowawym odcieniu.
 
Kwiat
 
Liść
 
Kwiat i owoc
Liście
Odziomkowe szybko usychają. Łodygowe są długoogonkowe, ułożone naprzeciwlegle. Kształt blaszki liściowej w zarysie trójkątny, pierzastosieczny lub podwójnie pierzastosieczny.
Kwiaty
Osadzone na szypułkach po dwa w kącie liścia wspierającego. Kwiaty o średnicy około 1 cm. Działki kielicha o 3 nerwach są gruczołowato owłosione. Płatki korony karminoworóżowe, odwrotnie jajowate.
Owoce
Rozłupka, przeważnie gładka, czasem u podstawy owłosiona.

Biologia i ekologia

edytuj

Roślina jednoroczna lub dwuletnia, hemikryptofit. Występuje w zbiorowiskach leśnych od niżu po piętro subalpejskie, ale w niektórych częściach środkowej Europy sięga tylko po pogórze. Preferuje gleby bogate w azot, dlatego często spotykany na podłożu próchnicznym. Rośnie w lasach jesionowych, olchowych i wiązowych, także w zaroślach i na obrzeżach lasów. Pojawia się jako roślina ruderalna (torowiska kolejowe). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Alliarion, Ass. Epilobio-Geranietum robertiani.[4]. Kwitnie od maja do września.

Nazewnictwo

edytuj

Bodziszek cuchnący to roślina o nieprzyjemnym zapachu, stąd też pochodzi jej polska nazwa. Inna nazwa potoczna tego gatunku to pychawiec[5].

Zastosowanie

edytuj

Dawniej stosowany w lecznictwie ludowym. Ziele rozgniatano i przykładano do ran i wrzodów. Odwar z ziela i korzeni służył do leczenia biegunki, czerwonki, hamowania krwotoków z nosa. Ziele najlepiej zbierać w okresie kwitnienia. W medycynie ludowej uważany jest za lek na bielactwo (przy długotrwałym stosowaniu).

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-02] (ang.).
  3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
  4. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  5. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.