Bohdan Wendorff

Oficer Wojska Polskiego, polski działacz emigracyjny

Bohdan Wendorff (ur. 14 lutego 1904 w Rydze, zm. 26 czerwca 1998 w Londynie) – polski prawnik i działacz państwowy na emigracji, jako szef Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP (1975-1990) organizator bieżącej pracy czterech kolejnych prezydentów RP na uchodźstwie, kapitan broni pancernych Polskich Sił Zbrojnych. Awansowany do stopnia podpułkownika przez władze emigracyjne.

Bohdan Wendorff
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1904
Ryga

Data i miejsce śmierci

26 czerwca 1998
Londyn

Członek II Rady Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 29 marca 1958
do 28 marca 1963

Przynależność polityczna

Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji

Minister bez teki rządu RP na uchodźstwie
Okres

od 9 października 1963
do 14 czerwca 1965

Okres

od 26 czerwca 1965
do 19 stycznia 1968

Członek III Rady Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 9 września 1963
do 20 lipca 1968

Przynależność polityczna

Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji

Wiceprzewodniczący Rady Stanu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 24 marca 1972
do 12 lipca 1972

Przynależność polityczna

Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji

Członek Komisji Tymczasowej Okresu Przejściowego
Okres

od 1 sierpnia 1972
do 20 czerwca 1973

Przynależność polityczna

Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji

Członek V, VI, VII i VIII Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 29 maja 1973
do 8 grudnia 1991

Przynależność polityczna

Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji

Szef Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP
Okres

od 1 listopada 1975
do 22 grudnia 1990

P.o. ministra sprawiedliwości rządu RP na uchodźstwie
Okres

od 17 stycznia 1984
do 7 kwietnia 1986

Poprzednik

Bolesław Dziedzic

Następca

Stanisław Wiszniewski

Odznaczenia
Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941) Złoty Krzyż Zasługi
Bohdan Wendorff
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1904
Ryga

Data śmierci

26 czerwca 1998

Przebieg służby
Lata służby

19201945

Siły zbrojne

Wojsko Polskie,
Polskie Siły Zbrojne

Jednostki

10 Brygada Kawalerii Pancernej

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Życiorys

edytuj

Bohdan Wendorff urodził się 14 lutego 1904 roku w Rydze. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Zweryfikowany w stopniu podporucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1921 roku i 19. lokatą w korpusie oficerów rezerwy samochodowych. W 1923 był oficerem rezerwy 2 dywizjonu samochodowego w Lublinie[1].

W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno-Miasto z przydziałem mobilizacyjnym do kadry 2 dywizjonu samochodowego w Lublinie[2].

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, był sekretarzem osobistym wojewody wileńskiego Władysława Raczkiewicza, wicewojewodą oraz starostą brasławskim.

We wrześniu 1939 wydostał się przez Łotwę na zachód i służył w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej gen. Stanisława Maczka. Odznaczony Krzyżem Walecznych za kampanię we Francji. Służbę wojskową zakończył w stopniu kapitana, po II wojnie światowej awansowany do stopnia majora broni pancernej (1964)[3], następnie podpułkownika[potrzebny przypis].

Z ramienia Ligi Niepodległości Polski wszedł do pozostającej w opozycji do Prezydenta RP Augusta Zaleskiego, utworzonej w 1954 roku Tymczasowej Rady Jedności Narodowej[4]. W 1963 został ministrem bez teki w trzecim rządzie Antoniego Pająka jako przedstawiciel Prezydenta RP w rządzie i pełnił tę funkcję także w rządzie Aleksandra Zawiszy powołanym w 1965. Zrezygnował z funkcji ministerialnej w 1968. W latach 1958–1968 był członkiem Rady Rzeczypospolitej w Londynie (w II Radzie (1958-1963) z nominacji Prezydenta RP, w III Radzie (1963-1968) wybrany w wyborach powszechnych). W 1968 został Głównym Komisarzem Wyborczym w wyborach do Rady Rzeczypospolitej. W 1972 został powołany do Rady Stanu i był jej wiceprzewodniczącym. Należał do Ligi Niepodległości Polski, był członkiem jej Głównego Komitetu Wykonawczego.

1 listopada 1975 roku został szefem Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP, sprawując ten urząd do zakończenia działalności rządu RP na uchodźstwie (nazywano go „klucznikiem Zamku”). Od 1975 był równocześnie podsekretarzem stanu w kolejnych rządach Alfreda Urbańskiego, Kazimierza Sabbata i Edwarda Szczepanika, a w czwartym rządzie K. Sabbata powierzono mu obowiązki ministra sprawiedliwości (bez nominacji ministerialnej). Był także członkiem Komisji Likwidacyjnej Rządu RP na Uchodźstwie.

Zasiadał w Radzie Narodowej RP kolejnych kadencji w latach 1973–1991.

Po przekazaniu przez rząd na uchodźstwie prerogatyw wybranemu w kraju prezydentowi Lechowi Wałęsie, Wendorff osobiście przywiózł insygnia władzy prezydenckiej do Polski.

 
Grób Bohdana Wendorffa

Pochowany na Gunnersbury Cemetery w Londynie (Sq. EA, gr. 71)[5].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1007, 1024.
  2. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 183, 704.
  3. Lista oficerów Polskich Sił Zbrojnych według awansów dokonanych na uchodźstwie. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 10, nr 4 z 30 czerwca 1969. 
  4. Jan Józef Kasprzyk, Liga Niepodległości Polski, w: Encyklopedia Białych Plam, t. XI, Radom 2003, s. 142.
  5. Opracowanie stanu zachowania grobów rządowych w Wielkiej Brytanii [online], Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" im. Jana Olszewskiego [dostęp 2023-05-18] (pol.).
  6. Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 96, nr 6 z 15 grudnia 1989. 
  7. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 4, Londyn 23 maja 1958 roku, s. 24.

Bibliografia

edytuj