Ministerstwo Sprawiedliwości (Polska)

Ministerstwo Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej

Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) – urząd pomocniczy Ministra Sprawiedliwości, członka Rady Ministrów stanowiącego naczelny organ administracji rządowej odpowiedzialny za dział administracji rządowej – sprawiedliwość, będącego od 29 grudnia 1989 roku jednym z członków Krajowej Rady Sądownictwa, co czyni go na mocy art. 187 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej jednym z dwóch „nazwanych” ministrów (obok Ministra Obrony Narodowej)[1]. Ponadto od 31 marca 1990 r. do 30 marca 2010 r. Minister pełnił z urzędu godność Prokuratora Generalnego, a od 4 marca 2016 r. na mocy ustawy Prawo o prokuraturze pełni ją ponownie, niemniej w świetle Konstytucji są to osobne organy, obsługiwane również obecnie przez odrębne urzędy, odpowiednio przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz przez Prokuraturę Krajową, zaś wspomniana ustawa skutkuje jedynie ich unią personalną, bez zniesienia prawnej odrębności któregokolwiek z nich[2], dzięki czemu od 31 marca 2010[3] do 3 marca 2016 r. zamiast Prokuratury Krajowej mogła działać Prokuratura Generalna, usytuowana całkowicie niezależnie od Ministerstwa Sprawiedliwości i szerzej administracji rządowej, a sam Prokurator Generalny był osobą powoływaną przez Prezydenta RP na 6-letnią kadencję spośród dwóch kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę Sądownictwa i (nieistniejącą obecnie) Krajową Radę Prokuratury[4].

Ministerstwo Sprawiedliwości
Logo
Ilustracja
Gmach Ministerstwa Sprawiedliwości w Alejach Ujazdowskich 11 widziany z placu Na Rozdrożu
Państwo

 Polska

Data utworzenia

1917

Siedziba

Warszawa

Minister

Adam Bodnar

Sekretarz stanu

Arkadiusz Myrcha
Krzysztof Śmiszek

Adres
Al. Ujazdowskie 11
00-567 Warszawa
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Sprawiedliwości”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Sprawiedliwości”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ministerstwo Sprawiedliwości”
Ziemia52°13′14,578″N 21°01′26,393″E/52,220716 21,023998
Strona internetowa
Pałac Raczyńskich, siedziba Ministerstwa Sprawiedliwości do 1939

Kierownictwo[5] edytuj

Kompetencje Ministra Sprawiedliwości edytuj

Rozporządzenie określa szczegółowy zakres działania Ministra Sprawiedliwości:

  1. Minister kieruje działem administracji rządowej – sprawiedliwość.
  2. Minister jest dysponentem części 15 i 37 budżetu państwa.
  3. Obsługę ministra zapewnia Ministerstwo Sprawiedliwości.

Dział sprawiedliwość obejmuje sprawy:

  1. sądownictwa,
  2. prokuratury, notariatu, adwokatury i radców prawnych, w zakresie wynikającym z przepisów odrębnych,
  3. wykonywania kar oraz środków wychowawczych i środka poprawczego orzeczonego przez sądy oraz sprawy pomocy postpenitencjarnej.

Minister właściwy do spraw sprawiedliwości zapewnia przygotowywanie projektów kodyfikacji prawa cywilnego, w tym rodzinnego, oraz prawa karnego.

Minister właściwy do spraw sprawiedliwości jest właściwy w sprawach sądownictwa w zakresie spraw niezastrzeżonych odrębnymi przepisami do kompetencji innych organów państwowych i z uwzględnieniem zasady niezawisłości sędziowskiej.

Ministrowi właściwemu do spraw sprawiedliwości podlega Służba Więzienna.

Struktura organizacyjna edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości (III Rzeczpospolita).

W skład Ministerstwa Sprawiedliwości wchodzą następujące jednostki organizacyjne[8][9][10]:

  • Gabinet Polityczny Ministra
  • Departament Budżetu i Efektywności Finansowej
  • Departament Funduszu Sprawiedliwości
  • Departament Informatyzacji i Rejestrów Sądowych
  • Departament Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych
  • Departament Legislacyjny Prawa Cywilnego
  • Departament Legislacyjny Prawa Karnego
  • Departament Legislacyjny Ustroju Sądów
  • Departament Nadzoru Administracyjnego
  • Departament Prawa Administracyjnego
  • Departament Prawa Europejskiego
  • Departament Prawa Gospodarczego
  • Departament Spraw Rodzinnych i Nieletnich
  • Departament Strategii i Funduszy Europejskich
  • Departament Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka
  • Departament Wykonania Orzeczeń i Probacji
  • Departament Zawodów Prawniczych
  • Biuro Administracyjne
  • Biuro Cyberbezpieczeństwa
  • Biuro Dyrektora Generalnego
  • Biuro Finansów
  • Biuro Komunikacji i Promocji
  • Biuro Ministra
  • Biuro Bezpieczeństwa
  • Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego

Jednostki organizacyjne podległe ministrowi[11][12]:

Jednostki organizacyjne nadzorowane przez ministra[11]:

Lista ministrów sprawiedliwości i prokuratorów generalnych edytuj

Ministrowie sprawiedliwości (1917–1919)

Ministrowie sprawiedliwości – naczelni prokuratorzy (1919–1939)

Ministrowie sprawiedliwości – naczelni prokuratorzy Rządu RP na uchodźstwie (1944-1990)

Ministrowie sprawiedliwości w Polsce Ludowej (1944–1989)

Ministrowie sprawiedliwości – członkowie Krajowej Rady Sądownictwa (od 1989)[15] – prokuratorzy generalni[16] (1990 do 2010)

Lp. (od 1989) Zdjęcie Imię i Nazwisko

(partia polityczna)

Objęcie urzędu Złożenie urzędu Długość urzędowania Rząd
1.
 
Aleksander Bentkowski (ZSL/PSL) (ur. 1941) 12 września 1989 14 grudnia 1990 458 dni Rząd Tadeusza Mazowieckiego
2.
 
Wiesław Chrzanowski (ZChN) (1923-2012) 12 stycznia 1991 listopad 1991 ok. 298 dni Rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego
p.o. Andrzej Marcinkowski (1929-2010) listopad 1991 23 grudnia 1991 ok. miesiąc --------
3. Zbigniew Dyka (ZChN) (1928-2019) 23 grudnia 1991 17 marca 1993 452 dni Rząd Jana Olszewskiego

Rząd Hanny Suchockiej

4. Jan Piątkowski (ZChN) (1935-2016) 17 marca 1993 26 października 1993 223 dni Rząd Hanny Suchockiej
5.
 
Włodzimierz Cimoszewicz (SLD) (ur. 1950) 26 października 1993 6 marca 1995 496 dni Drugi rząd Waldemara Pawlaka
6. Jerzy Jaskiernia (SdRP) (ur. 1950) 7 marca 1995 7 lutego 1996 337 dni Rząd Józefa Oleksego
7.
 
Leszek Kubicki (ur. 1930) 7 lutego 1996 31 października 1997 632 dni Rząd Włodzimierza Cimoszewicza
8.
 
Hanna Suchocka (UW) (ur. 1946) 31 października 1997 8 czerwca 2000 951 dni Rząd Jerzego Buzka
p.o. Prezes Rady Ministrów Jerzy Buzek 8 czerwca 2000 12 czerwca 2000 [17] 4 dni Rząd Jerzego Buzka
9.
 
Lech Kaczyński (PiS) (1949-2010) 12 czerwca 2000 4 lipca 2001 387 dni Rząd Jerzego Buzka

rząd mniejszościowy AWS

10.
 
Stanisław Iwanicki (AWS) (ur. 1951) 5 lipca 2001 19 października 2001 106 dni Rząd Jerzego Buzka

rząd mniejszościowy AWS

11.
 
Barbara Piwnik (ur. 1955) 19 października 2001 6 lipca 2002 260 dni Rząd Leszka Millera
12. Grzegorz Kurczuk (SLD) (ur. 1949) 6 lipca 2002 2 maja 2004 666 dni Rząd Leszka Millera
13. Marek Sadowski (ur. 1948) 2 maja 2004 6 września 2004 127 dni Pierwszy rząd Marka Belki

Drugi rząd Marka Belki

14. Andrzej Kalwas (ur. 1936) 6 września 2004 31 października 2005 420 dni Drugi rząd Marka Belki
15.
 
Zbigniew Ziobro (PiS) (ur. 1970) 31 października 2005 7 września 2007 676 dni Rząd Kazimierza Marcinkiewicza

Rząd Jarosława Kaczyńskiego

p.o. Prezes Rady Ministrów Jarosław Kaczyński 7 września 2007 11 września 2007 [17] 4 dni --------
(15.)
 
Zbigniew Ziobro (PiS) (ur. 1970) 11 września 2007 16 listopada 2007 66 dni Rząd Jarosława Kaczyńskiego
16.
 
Zbigniew Ćwiąkalski (ur. 1950) 16 listopada 2007 21 stycznia 2009 432 dni Pierwszy rząd Donalda Tuska
p.o. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk 21 stycznia 2009 23 stycznia 2009 [17] 2 dni --------
17.
 
Andrzej Czuma (PO) (ur. 1938) 23 stycznia 2009 13 października 2009 273 dni Pierwszy rząd Donalda Tuska
p.o. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk 13 października 2009 14 października 2009 [17] 1 dzień --------
18.
 
Krzysztof Kwiatkowski (PO) (ur. 1971) 14 października 2009 30 marca 2010 167 dni Pierwszy rząd Donalda Tuska

Ministrowie sprawiedliwości – członkowie Krajowej Rady Sądownictwa (od 2010 do 2016)[18] (po odłączeniu urzędu prokuratora generalnego)

Lp. (od 1989) Zdjęcie Imię i Nazwisko

(partia polityczna)

Objęcie urzędu Złożenie urzędu Długość urzędowania Rząd
18.
 
Krzysztof Kwiatkowski (PO) (ur.1971) 30 marca 2010 18 listopada 2011 598 dni Pierwszy rząd Donalda Tuska
19.
 
Jarosław Gowin (PO) (ur. 1961) 18 listopada 2011 6 maja 2013 535 dni Drugi rząd Donalda Tuska
20.
 
Marek Biernacki (PO) (ur. 1959) 6 maja 2013 22 września 2014 869 dni Drugi rząd Donalda Tuska
21.
 
Cezary Grabarczyk (PO) (ur. 1960) 22 września 2014 30 kwietnia 2015 220 dni Rząd Ewy Kopacz
p.o.
 
Prezes Rady Ministrów Ewa Kopacz 30 kwietnia 2015 4 maja 2015 [17] 5 dni --------
22.
 
Borys Budka (PO) (ur. 1978) 4 maja 2015 15 listopada 2015 195 dni Rząd Ewy Kopacz
(15.)
 
Zbigniew Ziobro (SP) (ur. 1970) 16 listopada 2015 4 marca 2016 109 dni Rząd Beaty Szydło

Ministrowie sprawiedliwości – członkowie Krajowej Rady Sądownictwa – prokuratorzy generalni (od 2016)

Lp. (od 1989) Zdjęcie Imię i Nazwisko

(partia polityczna)

Objęcie urzędu Złożenie urzędu Długość urzędowania Rząd
(15.)
 
Zbigniew Ziobro

(SP) (ur. 1970)

4 marca 2016 27 listopada 2023 2 824 dni Rząd Beaty Szydło

Pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego Drugi rząd Mateusza Morawieckiego

23.
 
Marcin Warchoł

(SP) (ur. 1980)

27 listopada 2023 13 grudnia 2023 16 dni Trzeci rząd Mateusza Morawieckiego
24.
 
Adam Bodnar

(ur. 1977)

13 grudnia 2023 nadal Trzeci rząd Donalda Tuska

Urzędnicy edytuj

Siedziba edytuj

W latach 1919–1939 siedzibą Ministerstwa Sprawiedliwości był pałac Raczyńskich przy ul. Długiej 7[19]. Po wojnie siedzibą ministerstwa był gmach Sądów Grodzkich na Lesznie[20].

Obecnie Ministerstwo Sprawiedliwości mieści się w dawnej kamienicy dochodowej Bohdanowicza (pierwotny adres Aleje Ujazdowskie 9), wzniesionej w latach 1929–1930 według projektu Adolfa Inatowicza-Łubiańskiego, połączonej z budynkami przy ul. Koszykowej 6 i 6A[21]. W czasie okupacji niemieckiej znajdowała się tam siedziba Kriminalpolizei (Kripo), a po 1945 – Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. W latach 1994–1996 gmach powiększono poprzez nadbudowę narożnej wystawki na dachu[21].

Inne informacje edytuj

W 2018 Minister Sprawiedliwości utworzył uczelnię zawodową służb państwowych pod nazwą Wyższa Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki w Warszawie[22] oraz Instytut Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych w Łodzi[23].

15 czerwca 2019 r. Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiedziało, że pozwie naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego za wystawienie przez nich krytycznej opinii na temat kontrowersyjnych, lecz przegłosowanych przez ówczesną partię rządzącą zmian w kodeksie karnym[24][25]. Wywołało to falę krytyki nie tylko w środowisku naukowym, ale też w ogólnopolskich środkach masowego przekazu. Krakowski Instytut Prawa Karnego nazwał zapowiedzi Ministerstwa atakiem na wolność nauki, ingerencję w autonomię badań naukowych oraz próbę ograniczenia udziału społeczeństwa obywatelskiego w opiniowaniu projektów przyszłego prawa[26]. Po nagłośnieniu medialnym minister Ziobro ostatecznie wycofał się z tych zapowiedzi. Jednak według niektórych doniesień medialnych na zmianę jego decyzji wpłynęła dopiero interwencja Jarosława Kaczyńskiego, a nie fakt nagłośnienia sprawy[27].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Art 134 ust. 2 i 5 oraz art. 187 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
  2. Art. 187 ust. 1 oraz art. 191 ust.1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
  3. Na mocy ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1375, ze zm.).
  4. Krajowa Rada Prokuratury powstała 31 marca 2010 r. na mocy ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw.
  5. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/kierownictwo-ministerstwa.
  6. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/minister-sprawiedliwosci-powolal-czworo-wiceministrow.
  7. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/dariusz-mazur-wiceministrem-sprawiedliwosci.
  8. M.P. z 2018 r. poz. 524.
  9. M.P. z 2020 r. poz. 524.
  10. M.P. z 2022 r. poz. 396.
  11. a b M.P. z 2022 r. poz. 693.
  12. M.P. z 2022 r. poz. 829.
  13. a b P.o. kierownik resortu sprawiedliwości w prowizorium rządowym.
  14. P.o. kierownik resortu sprawiedliwości w PKWN.
  15. Od 29 XII 1989 do 30 III 2010.
  16. Od 31 III 1990 do 30 III 2010.
  17. a b c d e Według ustawy o Radzie Ministrów z 8 VIII 1996.
  18. Od 30 III 2010.
  19. Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łodź: Księży Młyn, 2009, s. 16. ISBN 978-83-61253-51-8.
  20. Karol Małcużyński, Wacław Wojnacki: Zwiedzamy nową Warszawę. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1950, s. 76.
  21. a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 99. ISBN 83-908950-8-0.
  22. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 lipca 2018 r. w sprawie utworzenia Wyższej Szkoły Kryminologii i Penitencjarystyki w Warszawie (Dz.U. z 2018 r. poz. 1461).
  23. Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie utworzenia Instytutu Ekspertyz Ekonomicznych i Finansowych w Łodzi. „Dziennik Urzędowy Ministra Sprawiedliwości 2018 poz. 206”, 12 lipca 2018. 
  24. Ziobro zablokował pozew przeciw profesorom UJ. RMF FM: Kaczyński bał się kompromitacji. wprost.pl, 2019-06-17. [dostęp 2019-06-20].
  25. Ministerstwo Sprawiedliwości pozwie profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zarzuca im kłamstwo. rp.pl, 2019-06-25. [dostęp 2019-06-20].
  26. Łukasz Woźnicki: Ziobro nie pozwie naukowców z UJ. Teraz to naukowcy chcą pozwać Ziobrę. gazeta.pl, 2019-06-17. [dostęp 2019-06-20].
  27. RMF: To Kaczyński zablokował pozew resortu sprawiedliwości przeciw prawnikom z UJ. wiadomosci.dziennik.pl, 2019-06-17. [dostęp 2019-06-20].

Linki zewnętrzne edytuj