Włodzimierz Cimoszewicz

polski polityk, premier Rzeczypospolitej Polskiej

Włodzimierz Cimoszewicz i (ur. 13 września 1950 w Warszawie[2]) – polski polityk i prawnik, doktor nauk prawnych. Prezes Rady Ministrów w latach 1996–1997.

Włodzimierz Cimoszewicz
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia 13 września 1950
Warszawa
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres od 5 stycznia 2005
do 18 października 2005
Przynależność polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej
Poprzednik Józef Oleksy
Następca Marek Jurek
Minister spraw zagranicznych
Okres od 19 października 2001
do 5 stycznia 2005
Przynależność polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej
Poprzednik Władysław Bartoszewski
Następca Adam Daniel Rotfeld
Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej
Okres od 15 października 1996
do 31 października 1997
Przynależność polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej
Następca Ryszard Czarnecki
Prezes Rady Ministrów
Okres od 7 lutego 1996
do 31 października 1997
Przynależność polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej
Poprzednik Józef Oleksy
Następca Jerzy Buzek
Wicemarszałek Sejmu II kadencji
Okres od 3 marca 1995
do 14 lutego 1996
Przynależność polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej
Wiceprezes Rady Ministrów, minister sprawiedliwości, prokurator generalny
Okres od 26 października 1993
do 6 marca 1995
Przynależność polityczna Sojusz Lewicy Demokratycznej
Poprzednik Jan Piątkowski[1]
Następca Jerzy Jaskiernia[1]
Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Order Gwiazdy Białej I Klasy (Estonia) Xirka Ġieħ ir-Repubblika (Malta) Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Wielki Krzyż Orderu „Za Zasługi dla Litwy”
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Wiadomości w Wikinews

W latach 1993–1995 wicepremier oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny w rządzie Waldemara Pawlaka, w latach 1995–1996 wicemarszałek Sejmu II kadencji, w latach 1996–1997 przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, w latach 2001–2005 minister spraw zagranicznych w rządach Leszka Millera oraz Marka Belki, w 2005 marszałek Sejmu IV kadencji.

Poseł na Sejm X, I, II, III i IV kadencji (1989–2005), senator VII i VIII kadencji (2007–2015) oraz poseł do Parlamentu Europejskiego IX kadencji (od 2019). Kandydat na urząd prezydenta RP w wyborach w 1990 oraz w wyborach w 2005.

ŻyciorysEdytuj

Wykształcenie i praca zawodowaEdytuj

Jest absolwentem XIX Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Warszawy w Warszawie (1968)[3]. W 1972 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1978 uzyskał stopień doktora nauk prawnych, specjalizując się w prawie międzynarodowym publicznym. W latach 1972–1985 pracował jako asystent, a potem adiunkt w Zakładzie Organizacji Międzynarodowych Instytutu Prawa Międzynarodowego WPiA UW. Od 1980 do 1981 był stypendystą Programu Fulbrighta na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku.

W 2006 został zatrudniony jako wykładowca na Uniwersytecie w Białymstoku, gdzie pracował w Katedrze Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa[4][5].

Działalność polityczna w PRLEdytuj

Karierę polityczną rozpoczął jako działacz organizacji młodzieżowych. W latach 1968–1973 był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej oraz członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich, w którym w 1972 wybrany został na stanowisko przewodniczącego tej organizacji na UW. W 1971 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Podczas pracy na uczelni był sekretarzem Komitetu Uczelnianego partii[6][7]. W 1985 wycofał się z aktywności politycznej, przenosząc się do Kalinówki Kościelnej na Podlasiu, gdzie objął gospodarstwo rolne swoich teściów[8].

W 1980 miał zostać zarejestrowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa jako kontakt operacyjny, a następnie wyrejestrowany w 1984. W swoich oświadczeniach lustracyjnych zaprzeczał, by był tajnym współpracownikiem służb specjalnych PRL. Sąd Apelacyjny w Warszawie w 2001 prawomocnie uznał, że złożył oświadczenie zgodne z prawdą[9][10].

Do czynnej działalności politycznej wrócił po zmianach zapoczątkowanych obradami Okrągłego Stołu. W wyborach parlamentarnych w 1989 został wybrany posłem na Sejm kontraktowy z ramienia PZPR[11].

Działalność polityczna w III RPEdytuj

Lata 1990–1996Edytuj

Wystartował jako kandydat Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych demokratycznych i powszechnych wyborach prezydenckich w Polsce w 1990. Uzyskał 9,21% głosów (1 514 025 głosów), zajmując 4. miejsce[12].

Mandat poselski sprawował od 1989 do 2005, kandydując w 1991, 1993, 1997 i 2001 z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W latach 1990–1991 był przewodniczącym Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej. Nie wstąpił do utworzonej w 1990 SdRP[13], a w 1991 odmówił objęcia funkcji przewodniczącego klubu parlamentarnego SLD[14], uzasadniając tę decyzję sprzeciwem wobec objęcia mandatu poselskiego przez Leszka Millera, zamieszanego w sprawę tzw. pożyczki moskiewskiej. Od 1992 do 1996 był członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W 1999 wstąpił do nowo powołanej partii, Sojuszu Lewicy Demokratycznej.

W rządzie Waldemara Pawlaka objął stanowisko wiceprezesa Rady Ministrów oraz ministra sprawiedliwości. Funkcje te pełnił od 26 października 1993 do 6 marca 1995. Był inicjatorem rządowych działań antykorupcyjnych zapamiętanych pod hasłem „czyste ręce”. W wyniku kontroli ujawnił w październiku 1994 nazwiska osób, które pełniły funkcje rządowe i jednocześnie zasiadały w radach nadzorczych spółek prawa gospodarczego.

Po zmianie rządu w 1995 został wybrany na wicemarszałka Sejmu. Funkcję tę sprawował do 1996[15]. Po objęciu urzędu prezydenta RP przez Aleksandra Kwaśniewskiego przejął po nim stanowisko przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego[4] (na 2 miesiące).

Prezes Rady Ministrów (1996–1997)Edytuj

Osobny artykuł: Rząd Włodzimierza Cimoszewicza.

Po dymisji Józefa Oleksego z funkcji premiera Aleksander Kwaśniewski powierzył Włodzimierzowi Cimoszewiczowi 1 lutego 1996 utworzenie nowego gabinetu, który został powołany 7 lutego[16]. Z czasu tzw. powodzi tysiąclecia z lipca 1997 zapamiętano wypowiedź premiera na temat braku ubezpieczeń u poszkodowanych[17]. Premier uznał ją później za niefortunną i publicznie przeprosił ofiary powodzi urażone jego sformułowaniem: to jest kolejny przypadek, kiedy potwierdza się, że trzeba być przezornym i trzeba się ubezpieczać, a ta prawda jest ciągle mało powszechna.

W październiku 1996 został przewodniczącym (urząd w randze ministra) nowo utworzonego Komitetu Integracji Europejskiej, odpowiedzialnego za przygotowanie Polski do negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Funkcję tę pełnił do 31 października 1997.

Lata 1997–2005Edytuj

Po odejściu z urzędu nadal zasiadał w Sejmie. 19 października 2001, po dojściu do władzy koalicji SLD-UP-PSL, objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Leszka Millera. Razem z premierem 16 kwietnia 2003 w Atenach w imieniu Polski sygnował traktat o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej[12]. Stanowisko ministra spraw zagranicznych pełnił następnie w pierwszym i drugim rządzie Marka Belki od 2 maja 2004 do 5 stycznia 2005, kiedy to został odwołany z urzędu w związku z kandydowaniem na marszałka Sejmu.

W 2004 był jednym z twórców projektu uchwały „Dość złudzeń”, zgłoszonej przez Marka Borowskiego w trakcie krajowej konwencji SLD. W uchwale tej grupa dziesięciu polityków partii, skrytykowała wewnętrzne działania sojuszu. Wkrótce wszyscy poza nim wystąpili z SLD, przechodząc do nowo powstałej Socjaldemokracji Polskiej. W lipcu 2005 Włodzimierz Cimoszewicz zrezygnował z ubiegania się o miejsce w parlamencie następnej kadencji, rezygnując z aktywności partyjnej.

5 stycznia 2005 po przyjęciu przez Sejm rezygnacji Józefa Oleksego z funkcji marszałka Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz został wybrany na trzeciego z kolei marszałka Sejmu IV kadencji. Jego kontrkandydatem był Józef Zych, którego pokonał stosunkiem głosów 223:219[18].

Wybory prezydenckie w 2005Edytuj

 
Marszałek Włodzimierz Cimoszewicz i prezydent Aleksander Kwaśniewski
Zobacz więcej w artykule Wybory prezydenckie w Polsce w 2005 roku, w sekcji Kampania przedwyborcza Włodzimierza Cimoszewicza.

18 maja 2005 ogłosił publicznie, że nie będzie kandydował na urząd prezydenta w wyborach w tym samym roku. Jednak 28 czerwca zmienił zdanie i zadeklarował swój start w tych wyborach. Swoją decyzję uzasadnił wpływem wyborców. Do zmiany deklaracji o zakończeniu kariery politycznej namawiał go także prezydent Aleksander Kwaśniewski oraz Stowarzyszenie „Ordynacka”[19].

Choć pozostał członkiem SLD i jego klubu poselskiego, wystartował jako kandydat niezależny. 3 lipca na konwencji wyborczej SLD uzyskał poparcie tej partii w wyborach, wsparły go też Unia Lewicy III RP, Federacja Młodych Socjaldemokratów i fundacja Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier”. Szefem komitetu wyborczego została Jolanta Kwaśniewska, szefową sztabu wyborczego posłanka Katarzyna Piekarska[20].

Po ogłoszeniu kandydatury został wezwany przed komisję śledczą ds. PKN Orlen. Do przesłuchania doszło 30 lipca. W efekcie śledczy deklarowali możliwość postawienia przesłuchiwanego przed Trybunałem Stanu[21], do czego nie doszło.

14 września 2005 Włodzimierz Cimoszewicz ogłosił rezygnację z kandydowania na urząd prezydenta oraz wycofanie się z życia publicznego, podając jako powody tej decyzji ataki ze strony oponentów politycznych na niego samego i jego rodzinę. Bezpośrednio wpłynęła na to sprawa Anny Jaruckiej[22].

Działalność od 2005Edytuj

 
Włodzimierz Cimoszewicz podczas 71. posiedzenia Senatu (2015)

W wyborach parlamentarnych w 2007 kandydował do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu. Uzyskał mandat w okręgu białostockim jako jedyny kandydat niezależny liczbą 175 839 głosów.

Na początku marca 2009 Rada Ministrów zgłosiła jego kandydaturę na stanowisko sekretarza generalnego Rady Europy. 15 kwietnia odbyło się przesłuchanie, w którym wzięli udział także jego konkurenci: Luc Van den Brande, Mátyás Eörsi i Thorbjørn Jagland, który razem z Włodzimierzem Cimoszewiczem przeszedł do drugiej tury wyborów. Odbyła się ona 29 września 2009, a Włodzimierz Cimoszewicz przegrał z byłym norweskim premierem stosunkiem głosów 80:165[23].

W czerwcu 2010 przed pierwszą turą wyborów prezydenckich poparł kandydaturę Bronisława Komorowskiego[24].

W wyborach parlamentarnych w 2011 ponownie dostał się do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu[25]. Przystąpił do Koła Senatorów Niezależnych. W Senacie VIII kadencji został przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych. W grudniu 2011 został skreślony z listy członków SLD[26].

W 2015 podjął współpracę z grupą zajmującą się zwalczaniem korupcji w ramach Agencji Modernizacji Ukrainy[27]. Zrezygnował z kandydowania w wyborach parlamentarnych w tym samym roku.

W wyborach w 2019 uzyskał mandat eurodeputowanego, startując z pierwszego miejsca na liście Koalicji Europejskiej w okręgu wyborczym nr 4[28] jako kandydat SLD, zdobywając 219 677 głosów (15,86% głosów w okręgu)[28]. W Parlamencie Europejskim zasiadł w grupie Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów oraz Komisji Spraw Zagranicznych[29]. Nie przystąpił do powołanej w styczniu 2021 delegacji Nowej Lewicy (złożonej z członków SLD i Wiosny)[30], zostając w ramach S&D deputowanym niezależnym.

Wyniki wyborczeEdytuj

Wybory Komitet wyborczy Organ Okręg Wynik
1989 Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Sejm X kadencji nr 10 23 398 (18,69%) N[31]
34 952 (52,56%) T[32]
1990 Ogólnopolski KW Włodzimierza Cimoszewicza Prezydent RP – 1 514 025 (9,21%) N[33]
1991 Sojusz Lewicy Demokratycznej Sejm I kadencji nr 25 52 677 (16,35%) T[34]
1993 Sojusz Lewicy Demokratycznej Sejm II kadencji nr 4 51 710 (20,34%) T[35]
1997 Sojusz Lewicy Demokratycznej Sejm III kadencji nr 4 53 958 (20,67%) T[36]
1998 Sojusz Lewicy Demokratycznej Sejmik Województwa Podlaskiego I kadencji nr 5 23 436 (39,91%) T
2001 KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy Sejm IV kadencji nr 24 71 819 (18,06%) T[37]
2007 KWW Cimoszewicz do Senatu Senat VII kadencji nr 23 175 839 (37,86%) T[38]
2011 KWW Cimoszewicz do Senatu Senat VIII kadencji nr 61 39 095 (49,83%) T[39]
2019 KKW Koalicja Europejska PO PSL SLD .N Zieloni Parlament Europejski IX kadencji nr 4 219 677 (15,86%) T[28]

Odznaczenia i wyróżnieniaEdytuj

Ordery i odznaczenia
Nagrody i wyróżnienia

Został uhonorowany tytułem doktora honoris causa amerykańskich uniwersytetów: Appalachijskiego oraz Karoliny Południowej. W 2009 otrzymał Medal Zasłużony dla Tolerancji przyznany przez Fundację Ekumeniczną Tolerancja.

Życie prywatneEdytuj

Jest synem Mariana i Teresy[9]. Matka pochodziła z Wołynia, zaś rodzina ojca z Wołkowyska, skąd w czasie I wojny światowej trafiła do Symbirska, gdzie urodził się Marian Cimoszewicz[45]. Ojciec Włodzimierza Cimoszewicza był zawodowym wojskowym[46]; w latach 1940–1943 służył w Armii Czerwonej w stopniu sierżanta, ukończył Szkołę Podoficerów Radiotechnicznych w Rostowie i kurs oficerów oświatowych; od 1943 służył w Wojsku Polskim[47]. Był pracownikiem Wojskowej Akademii Technicznej na stanowisku szefa Informacji Wojskowej, następnie w Wojskowej Służby Wewnętrznej[48]. Włodzimierz Cimoszewicz zawarł związek małżeński z Barbarą Aponowicz. Ma dwoje dzieci: Małgorzatę i Tomasza[49].

Od 1985 prowadzi 20-hektarowe gospodarstwo rolne w Kalinówce Kościelnej. Deklaruje się jako ateista[50].

W 2019 zdiagnozowano u niego nowotwór[51]. W grudniu tego samego roku poinformował, że został wyleczony[52].

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ a b Zajmował wyłącznie stanowiska ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.
  2. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 15. ISBN 978-83-924991-4-5.
  3. ↑ Absolwenci. lo19.pl. [dostęp 2019-11-06].
  4. ↑ a b Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 2013-01-07].
  5. ↑ Dr Włodzimierz Cimoszewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2016-04-22].
  6. ↑ Czerwony Noe. „Wprost” nr 27/2005. [dostęp 2011-05-06].
  7. ↑ Baronowa lewicy kontra złoty chłopiec. gazeta.pl, 28 maja 2009. [dostęp 2011-05-06].
  8. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 48. ISBN 978-83-924991-4-5.
  9. ↑ a b Dane osoby z wykazu osób publicznych. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2013-11-28].
  10. ↑ IPN: 13 parlamentarzystów zarejestrowanych przez SB. tvn24.pl, 4 grudnia 2007. [dostęp 2017-07-27].
  11. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 53. ISBN 978-83-924991-4-5.
  12. ↑ a b Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 57. ISBN 978-83-924991-4-5.
  13. ↑ Wejście Cimoszewicza. Sekcja polska BBC, 28 czerwca 2005. [dostęp 2021-02-25].
  14. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 58. ISBN 978-83-924991-4-5.
  15. ↑ Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 2016-04-22].
  16. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 65. ISBN 978-83-924991-4-5.
  17. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 72. ISBN 978-83-924991-4-5.
  18. ↑ Głosowania. sejm.gov.pl. [dostęp 2013-01-07].
  19. ↑ Ordynacka zebrała 50 tys. podpisów dla Cimoszewicza. wp.pl, 23 czerwca 2005. [dostęp 2013-09-03].
  20. ↑ Katarzyna Piekarska. sld.org.pl. [dostęp 2013-09-03].
  21. ↑ Cimoszewicz przed Trybunał?. wprost.pl, 30 lipca 2005. [dostęp 2013-09-03].
  22. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 104. ISBN 978-83-924991-4-5.
  23. ↑ Cimoszewicz przegrał bój w Radzie Europy. tvp.info, 29 września 2009. [dostęp 2013-01-07].
  24. ↑ Cimoszewicz poparł Komorowskiego, bo wygra Kaczyński. wp.pl, 17 czerwca 2010. [dostęp 2013-01-07].
  25. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2019-05-28].
  26. ↑ Paweł Kołodziejski: Oświadczenie w sprawie wypowiedzi Włodzimierza Cimoszewicza w programie „Fakty po faktach” TVN24. sld.org.pl, 27 marca 2013. [dostęp 2014-11-08].
  27. ↑ Informacje na stronie amukraine.org (ang.). [dostęp 2015-07-01].
  28. ↑ a b c Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-05-28].
  29. ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2019-07-20].
  30. ↑ Wiosna i SLD stworzyły w PE wspólną delegację; L. Miller: Nie jestem jej częścią. gazetaprawna.pl, 12 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-21].
  31. ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 149.
  32. ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151.
  33. ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 83, poz. 483.
  34. ↑ M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288.
  35. ↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470.
  36. ↑ M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620.
  37. ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].
  38. ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].
  39. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2016-04-22].
  40. ↑ a b Beata Cynkier: Kto jest kim w Polsce. T. 1. Warszawa: PAI, 2001. s. 128.
  41. ↑ Riiklike autasude andmine. Vastu võetud 13.03.2002 nr 121 (est.). riigiteataja.ee. [dostęp 2013-01-07].
  42. ↑ Past Recipients of Honorary Honours Awards (ang.). opm.gov.mt. [dostęp 2015-09-04].
  43. ↑ Honorary knighthoods awarded 1997–2006 (ang.). parlament.uk. s. 10. [dostęp 2015-09-30].
  44. ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė (lit.). grybauskaite.is.lt. [dostęp 2011-03-28].
  45. ↑ „Biełorusskaja Dziełowaja Gazieta” – wywiad S. Bukczyna z Ministrem Spraw Zagranicznych RP Włodzimierzem Cimoszewiczem. msz.gov.pl, 23 kwietnia 2003. [dostęp 2013-04-17].
  46. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 15. ISBN 978-83-924991-4-5.
  47. ↑ Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2017-08-11].
  48. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 32. ISBN 978-83-924991-4-5.
  49. ↑ Włodzimierz Cimoszewicz. fakt.pl. [dostęp 2011-08-13].
  50. ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 18. ISBN 978-83-924991-4-5.
  51. ↑ Włodzimierz Cimoszewicz potrącił rowerzystkę. interia.pl, 4 maja 2019. [dostęp 2019-05-04].
  52. ↑ Włodzimierz Cimoszewicz: Dzięki wspaniałym lekarzom pozbyłem się raka. wprost.pl, 11 grudnia 2019. [dostęp 2020-04-06].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Włodzimierz_Cimoszewicz&oldid=62442223”