Włodzimierz Cimoszewicz
Włodzimierz Cimoszewicz (ur. 13 września 1950 w Warszawie[2]) – polski polityk i prawnik, doktor nauk prawnych. Prezes Rady Ministrów w latach 1996–1997.
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 13 września 1950 Warszawa | |
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej | ||
Okres | od 5 stycznia 2005 do 18 października 2005 | |
Przynależność polityczna | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
Poprzednik | Józef Oleksy | |
Następca | Marek Jurek | |
Minister spraw zagranicznych | ||
Okres | od 19 października 2001 do 5 stycznia 2005 | |
Przynależność polityczna | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
Poprzednik | Władysław Bartoszewski | |
Następca | Adam Daniel Rotfeld | |
Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej | ||
Okres | od 15 października 1996 do 31 października 1997 | |
Przynależność polityczna | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
Następca | Ryszard Czarnecki | |
Prezes Rady Ministrów | ||
Okres | od 7 lutego 1996 do 31 października 1997 | |
Przynależność polityczna | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
Poprzednik | Józef Oleksy | |
Następca | Jerzy Buzek | |
Wicemarszałek Sejmu II kadencji | ||
Okres | od 3 marca 1995 do 14 lutego 1996 | |
Przynależność polityczna | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
Wiceprezes Rady Ministrów, minister sprawiedliwości, prokurator generalny | ||
Okres | od 26 października 1993 do 6 marca 1995 | |
Przynależność polityczna | Sojusz Lewicy Demokratycznej | |
Poprzednik | Jan Piątkowski[1] | |
Następca | Jerzy Jaskiernia[1] | |
![]() | ||
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
W latach 1993–1995 wicepremier oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny w rządzie Waldemara Pawlaka, w latach 1995–1996 wicemarszałek Sejmu II kadencji, w latach 1996–1997 przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, w latach 2001–2005 minister spraw zagranicznych w rządach Leszka Millera oraz Marka Belki, w 2005 marszałek Sejmu IV kadencji.
Poseł na Sejm X, I, II, III i IV kadencji (1989–2005), senator VII i VIII kadencji (2007–2015) oraz poseł do Parlamentu Europejskiego IX kadencji (od 2019). Kandydat na urząd prezydenta RP w wyborach w 1990 oraz w wyborach w 2005.
ŻyciorysEdytuj
Wykształcenie i praca zawodowaEdytuj
Jest absolwentem XIX Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Warszawy w Warszawie (1968)[3]. W 1972 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1978 uzyskał stopień doktora nauk prawnych, specjalizując się w prawie międzynarodowym publicznym. W latach 1972–1985 pracował jako asystent, a potem adiunkt w Zakładzie Organizacji Międzynarodowych Instytutu Prawa Międzynarodowego WPiA UW. Od 1980 do 1981 był stypendystą Programu Fulbrighta na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku.
W 2006 został zatrudniony jako wykładowca na Uniwersytecie w Białymstoku, gdzie pracował w Katedrze Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa[4][5].
Działalność polityczna w PRLEdytuj
Karierę polityczną rozpoczął jako działacz organizacji młodzieżowych. W latach 1968–1973 był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej oraz członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich, w którym w 1972 wybrany został na stanowisko przewodniczącego tej organizacji na UW. W 1971 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Podczas pracy na uczelni był sekretarzem Komitetu Uczelnianego partii[6][7]. W 1985 wycofał się z aktywności politycznej, przenosząc się do Kalinówki Kościelnej na Podlasiu, gdzie objął gospodarstwo rolne swoich teściów[8].
W 1980 miał zostać zarejestrowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa jako kontakt operacyjny, a następnie wyrejestrowany w 1984. W swoich oświadczeniach lustracyjnych zaprzeczał, by był tajnym współpracownikiem służb specjalnych PRL. Sąd Apelacyjny w Warszawie w 2001 prawomocnie uznał, że złożył oświadczenie zgodne z prawdą[9][10].
Do czynnej działalności politycznej wrócił po zmianach zapoczątkowanych obradami Okrągłego Stołu. W wyborach parlamentarnych w 1989 został wybrany posłem na Sejm kontraktowy z ramienia PZPR[11].
Działalność polityczna w III RPEdytuj
Lata 1990–1996Edytuj
Wystartował jako kandydat Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych demokratycznych i powszechnych wyborach prezydenckich w Polsce w 1990. Uzyskał 9,21% głosów (1 514 025 głosów), zajmując 4. miejsce[12].
Mandat poselski sprawował od 1989 do 2005, kandydując w 1991, 1993, 1997 i 2001 z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W latach 1990–1991 był przewodniczącym Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej. Nie wstąpił do utworzonej w 1990 SdRP[13], a w 1991 odmówił objęcia funkcji przewodniczącego klubu parlamentarnego SLD[14], uzasadniając tę decyzję sprzeciwem wobec objęcia mandatu poselskiego przez Leszka Millera, zamieszanego w sprawę tzw. pożyczki moskiewskiej. Od 1992 do 1996 był członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W 1999 wstąpił do nowo powołanej partii, Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
W rządzie Waldemara Pawlaka objął stanowisko wiceprezesa Rady Ministrów oraz ministra sprawiedliwości. Funkcje te pełnił od 26 października 1993 do 6 marca 1995. Był inicjatorem rządowych działań antykorupcyjnych zapamiętanych pod hasłem „czyste ręce”. W wyniku kontroli ujawnił w październiku 1994 nazwiska osób, które pełniły funkcje rządowe i jednocześnie zasiadały w radach nadzorczych spółek prawa gospodarczego.
Po zmianie rządu w 1995 został wybrany na wicemarszałka Sejmu. Funkcję tę sprawował do 1996[15]. Po objęciu urzędu prezydenta RP przez Aleksandra Kwaśniewskiego przejął po nim stanowisko przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego[4] (na 2 miesiące).
Prezes Rady Ministrów (1996–1997)Edytuj
Po dymisji Józefa Oleksego z funkcji premiera Aleksander Kwaśniewski powierzył Włodzimierzowi Cimoszewiczowi 1 lutego 1996 utworzenie nowego gabinetu, który został powołany 7 lutego[16]. Z czasu tzw. powodzi tysiąclecia z lipca 1997 zapamiętano wypowiedź premiera na temat braku ubezpieczeń u poszkodowanych[17]. Premier uznał ją później za niefortunną i publicznie przeprosił ofiary powodzi urażone jego sformułowaniem: to jest kolejny przypadek, kiedy potwierdza się, że trzeba być przezornym i trzeba się ubezpieczać, a ta prawda jest ciągle mało powszechna.
W październiku 1996 został przewodniczącym (urząd w randze ministra) nowo utworzonego Komitetu Integracji Europejskiej, odpowiedzialnego za przygotowanie Polski do negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Funkcję tę pełnił do 31 października 1997.
Lata 1997–2005Edytuj
Po odejściu z urzędu nadal zasiadał w Sejmie. 19 października 2001, po dojściu do władzy koalicji SLD-UP-PSL, objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Leszka Millera. Razem z premierem 16 kwietnia 2003 w Atenach w imieniu Polski sygnował traktat o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej[12]. Stanowisko ministra spraw zagranicznych pełnił następnie w pierwszym i drugim rządzie Marka Belki od 2 maja 2004 do 5 stycznia 2005, kiedy to został odwołany z urzędu w związku z kandydowaniem na marszałka Sejmu.
W 2004 był jednym z twórców projektu uchwały „Dość złudzeń”, zgłoszonej przez Marka Borowskiego w trakcie krajowej konwencji SLD. W uchwale tej grupa dziesięciu polityków partii, skrytykowała wewnętrzne działania sojuszu. Wkrótce wszyscy poza nim wystąpili z SLD, przechodząc do nowo powstałej Socjaldemokracji Polskiej. W lipcu 2005 Włodzimierz Cimoszewicz zrezygnował z ubiegania się o miejsce w parlamencie następnej kadencji, rezygnując z aktywności partyjnej.
5 stycznia 2005 po przyjęciu przez Sejm rezygnacji Józefa Oleksego z funkcji marszałka Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz został wybrany na trzeciego z kolei marszałka Sejmu IV kadencji. Jego kontrkandydatem był Józef Zych, którego pokonał stosunkiem głosów 223:219[18].
Wybory prezydenckie w 2005Edytuj
18 maja 2005 ogłosił publicznie, że nie będzie kandydował na urząd prezydenta w wyborach w tym samym roku. Jednak 28 czerwca zmienił zdanie i zadeklarował swój start w tych wyborach. Swoją decyzję uzasadnił wpływem wyborców. Do zmiany deklaracji o zakończeniu kariery politycznej namawiał go także prezydent Aleksander Kwaśniewski oraz Stowarzyszenie „Ordynacka”[19].
Choć pozostał członkiem SLD i jego klubu poselskiego, wystartował jako kandydat niezależny. 3 lipca na konwencji wyborczej SLD uzyskał poparcie tej partii w wyborach, wsparły go też Unia Lewicy III RP, Federacja Młodych Socjaldemokratów i fundacja Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier”. Szefem komitetu wyborczego została Jolanta Kwaśniewska, szefową sztabu wyborczego posłanka Katarzyna Piekarska[20].
Po ogłoszeniu kandydatury został wezwany przed komisję śledczą ds. PKN Orlen. Do przesłuchania doszło 30 lipca. W efekcie śledczy deklarowali możliwość postawienia przesłuchiwanego przed Trybunałem Stanu[21], do czego nie doszło.
14 września 2005 Włodzimierz Cimoszewicz ogłosił rezygnację z kandydowania na urząd prezydenta oraz wycofanie się z życia publicznego, podając jako powody tej decyzji ataki ze strony oponentów politycznych na niego samego i jego rodzinę. Bezpośrednio wpłynęła na to sprawa Anny Jaruckiej[22].
Działalność od 2005Edytuj
W wyborach parlamentarnych w 2007 kandydował do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu. Uzyskał mandat w okręgu białostockim jako jedyny kandydat niezależny liczbą 175 839 głosów.
Na początku marca 2009 Rada Ministrów zgłosiła jego kandydaturę na stanowisko sekretarza generalnego Rady Europy. 15 kwietnia odbyło się przesłuchanie, w którym wzięli udział także jego konkurenci: Luc Van den Brande, Mátyás Eörsi i Thorbjørn Jagland, który razem z Włodzimierzem Cimoszewiczem przeszedł do drugiej tury wyborów. Odbyła się ona 29 września 2009, a Włodzimierz Cimoszewicz przegrał z byłym norweskim premierem stosunkiem głosów 80:165[23].
W czerwcu 2010 przed pierwszą turą wyborów prezydenckich poparł kandydaturę Bronisława Komorowskiego[24].
W wyborach parlamentarnych w 2011 ponownie dostał się do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu[25]. Przystąpił do Koła Senatorów Niezależnych. W Senacie VIII kadencji został przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych. W grudniu 2011 został skreślony z listy członków SLD[26].
W 2015 podjął współpracę z grupą zajmującą się zwalczaniem korupcji w ramach Agencji Modernizacji Ukrainy[27]. Zrezygnował z kandydowania w wyborach parlamentarnych w tym samym roku.
W wyborach w 2019 uzyskał mandat eurodeputowanego, startując z pierwszego miejsca na liście Koalicji Europejskiej w okręgu wyborczym nr 4[28] jako kandydat SLD, zdobywając 219 677 głosów (15,86% głosów w okręgu)[28]. W Parlamencie Europejskim zasiadł w grupie Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów oraz Komisji Spraw Zagranicznych[29]. Nie przystąpił do powołanej w styczniu 2021 delegacji Nowej Lewicy (złożonej z członków SLD i Wiosny)[30], zostając w ramach S&D deputowanym niezależnym.
Wyniki wyborczeEdytuj
Wybory | Komitet wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
---|---|---|---|---|---|
1989 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | Sejm X kadencji | nr 10 | 23 398 (18,69%) [31] | |
34 952 (52,56%) [32] | |||||
1990 | Ogólnopolski KW Włodzimierza Cimoszewicza | Prezydent RP | – | 1 514 025 (9,21%) [33] | |
1991 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm I kadencji | nr 25 | 52 677 (16,35%) [34] | |
1993 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm II kadencji | nr 4 | 51 710 (20,34%) [35] | |
1997 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm III kadencji | nr 4 | 53 958 (20,67%) [36] | |
1998 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejmik Województwa Podlaskiego I kadencji | nr 5 | 23 436 (39,91%) | |
2001 | KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy | Sejm IV kadencji | nr 24 | 71 819 (18,06%) [37] | |
2007 | KWW Cimoszewicz do Senatu | Senat VII kadencji | nr 23 | 175 839 (37,86%) [38] | |
2011 | KWW Cimoszewicz do Senatu | Senat VIII kadencji | nr 61 | 39 095 (49,83%) [39] | |
2019 | KKW Koalicja Europejska PO PSL SLD .N Zieloni | Parlament Europejski IX kadencji | nr 4 | 219 677 (15,86%) [28] |
Odznaczenia i wyróżnieniaEdytuj
- Ordery i odznaczenia
- Order zasługi (Grecja, 1997)[40]
- Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja, 1997)[40]
- Order Białej Gwiazdy I klasy (Estonia, 2002)[41]
- Xirka Ġieħ ir-Repubblika (Malta, 2002)[42]
- Krzyż Wielki Orderu św. Michała i św. Jerzego (Wielka Brytania, 2004)[43]
- Krzyż Wielki Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (Litwa, 2005)[44]
- Nagrody i wyróżnienia
Został uhonorowany tytułem doktora honoris causa amerykańskich uniwersytetów: Appalachijskiego oraz Karoliny Południowej. W 2009 otrzymał Medal Zasłużony dla Tolerancji przyznany przez Fundację Ekumeniczną Tolerancja.
Życie prywatneEdytuj
Jest synem Mariana i Teresy[9]. Matka pochodziła z Wołynia, zaś rodzina ojca z Wołkowyska, skąd w czasie I wojny światowej trafiła do Symbirska, gdzie urodził się Marian Cimoszewicz[45]. Ojciec Włodzimierza Cimoszewicza był zawodowym wojskowym[46]; w latach 1940–1943 służył w Armii Czerwonej w stopniu sierżanta, ukończył Szkołę Podoficerów Radiotechnicznych w Rostowie i kurs oficerów oświatowych; od 1943 służył w Wojsku Polskim[47]. Był pracownikiem Wojskowej Akademii Technicznej na stanowisku szefa Informacji Wojskowej, następnie w Wojskowej Służby Wewnętrznej[48]. Włodzimierz Cimoszewicz zawarł związek małżeński z Barbarą Aponowicz. Ma dwoje dzieci: Małgorzatę i Tomasza[49].
Od 1985 prowadzi 20-hektarowe gospodarstwo rolne w Kalinówce Kościelnej. Deklaruje się jako ateista[50].
W 2019 zdiagnozowano u niego nowotwór[51]. W grudniu tego samego roku poinformował, że został wyleczony[52].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Zajmował wyłącznie stanowiska ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 15. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Absolwenci. lo19.pl. [dostęp 2019-11-06].
- ↑ a b Biogram na stronie Senatu (VII kadencja). [dostęp 2013-01-07].
- ↑ Dr Włodzimierz Cimoszewicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2016-04-22] .
- ↑ Czerwony Noe. „Wprost” nr 27/2005. [dostęp 2011-05-06].
- ↑ Baronowa lewicy kontra złoty chłopiec. gazeta.pl, 28 maja 2009. [dostęp 2011-05-06].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 48. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ a b Dane osoby z wykazu osób publicznych. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2013-11-28].
- ↑ IPN: 13 parlamentarzystów zarejestrowanych przez SB. tvn24.pl, 4 grudnia 2007. [dostęp 2017-07-27].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 53. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ a b Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 57. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Wejście Cimoszewicza. Sekcja polska BBC, 28 czerwca 2005. [dostęp 2021-02-25].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 58. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Strona sejmowa posła II kadencji. [dostęp 2016-04-22].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 65. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 72. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Głosowania. sejm.gov.pl. [dostęp 2013-01-07].
- ↑ Ordynacka zebrała 50 tys. podpisów dla Cimoszewicza. wp.pl, 23 czerwca 2005. [dostęp 2013-09-03].
- ↑ Katarzyna Piekarska. sld.org.pl. [dostęp 2013-09-03].
- ↑ Cimoszewicz przed Trybunał?. wprost.pl, 30 lipca 2005. [dostęp 2013-09-03].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 104. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Cimoszewicz przegrał bój w Radzie Europy. tvp.info, 29 września 2009. [dostęp 2013-01-07].
- ↑ Cimoszewicz poparł Komorowskiego, bo wygra Kaczyński. wp.pl, 17 czerwca 2010. [dostęp 2013-01-07].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2019-05-28].
- ↑ Paweł Kołodziejski: Oświadczenie w sprawie wypowiedzi Włodzimierza Cimoszewicza w programie „Fakty po faktach” TVN24. sld.org.pl, 27 marca 2013. [dostęp 2014-11-08].
- ↑ Informacje na stronie amukraine.org (ang.). [dostęp 2015-07-01].
- ↑ a b c Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-05-28].
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 2019-07-20].
- ↑ Wiosna i SLD stworzyły w PE wspólną delegację; L. Miller: Nie jestem jej częścią. gazetaprawna.pl, 12 stycznia 2021. [dostęp 2021-01-21].
- ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 149.
- ↑ M.P. z 1989 r. nr 21, poz. 151.
- ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 83, poz. 483.
- ↑ M.P. z 1991 r. nr 41, poz. 288.
- ↑ M.P. z 1993 r. nr 50, poz. 470.
- ↑ M.P. z 1997 r. nr 64, poz. 620.
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2001. [dostęp 2016-03-17].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2016-03-17].
- ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2016-04-22].
- ↑ a b Beata Cynkier: Kto jest kim w Polsce. T. 1. Warszawa: PAI, 2001. s. 128.
- ↑ Riiklike autasude andmine. Vastu võetud 13.03.2002 nr 121 (est.). riigiteataja.ee. [dostęp 2013-01-07].
- ↑ Past Recipients of Honorary Honours Awards (ang.). opm.gov.mt. [dostęp 2015-09-04].
- ↑ Honorary knighthoods awarded 1997–2006 (ang.). parlament.uk. s. 10. [dostęp 2015-09-30].
- ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė (lit.). grybauskaite.is.lt. [dostęp 2011-03-28].
- ↑ „Biełorusskaja Dziełowaja Gazieta” – wywiad S. Bukczyna z Ministrem Spraw Zagranicznych RP Włodzimierzem Cimoszewiczem. msz.gov.pl, 23 kwietnia 2003. [dostęp 2013-04-17].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 15. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. katalog.bip.ipn.gov.pl. [dostęp 2017-08-11].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 32. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Włodzimierz Cimoszewicz. fakt.pl. [dostęp 2011-08-13].
- ↑ Anita Werner: Nieoficjalnie. Konstancin-Jeziorna: Pointa, 2012, s. 18. ISBN 978-83-924991-4-5.
- ↑ Włodzimierz Cimoszewicz potrącił rowerzystkę. interia.pl, 4 maja 2019. [dostęp 2019-05-04].
- ↑ Włodzimierz Cimoszewicz: Dzięki wspaniałym lekarzom pozbyłem się raka. wprost.pl, 11 grudnia 2019. [dostęp 2020-04-06].