Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku

wybory do Sejmu i Senatu

Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku – wybory do Sejmu i Senatu odbyły się 23 września. Zastosowano nowo uchwaloną ordynację wyborczą do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. O mandaty ubiegało się 15 komitetów wyborczych. Wybory te zakończyły się zwycięstwem koalicji SLD-UP. W wyniku wyborów do Sejmu weszło 6 komitetów, które przekroczyły odpowiedni próg oraz posłowie Mniejszości Niemieckiej. Po wyborach koalicja SLD-UP zawarła koalicję z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem został przewodniczący Sojusz Lewicy Demokratycznej, Leszek Miller. Stanowiska wicepremierów objęli początkowo Marek Belka (SLD, został ministrem finansów) Marek Pol (przewodniczący Unii Pracy, został ministrem infrastruktury) i Jarosław Kalinowski (prezes PSL, został ministrem rolnictwa i rozwoju wsi).

Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku
Państwo

 Polska

Rodzaj

wybory parlamentarne

Data przeprowadzenia

23 września 2001

Data zarządzenia

25 czerwca 2001
przez: Prezydenta RP
Aleksandra Kwaśniewskiego[1]

Podstawa prawna

Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Ordynacja wyborcza

proporcjonalna (Sejm), większościowa (Senat)

Głosowanie
poprzednie:
1997
następne:
2005
Strona internetowa

Sytuacja na scenie politycznej przed wyborami

edytuj

Do ogłoszenia wyborów doszło podczas trwających od 1997 rządów AWS (w momencie urzędowania rządu Jerzego Buzka). Wybory odbyły się w następnym roku po rozpadzie koalicji AWS-UW i wyborach prezydenckich, które wygrał w pierwszej turze wywodzący się z SLD urzędujący prezydent RP Aleksander Kwaśniewski z wynikiem 53,9% głosów[2]. Komitety ogólnopolskie zarejestrowały tworzące w latach 1997–2000 koalicję rządzącą AWS (jako AWSP) i UW oraz opozycyjne SLD (który powołał koalicję wyborczą m.in. z UP) i PSL, a także powstałe w 2001 parlamentarne PO, PiS i ARS (formacje wywodzące się z AWS i UW) oraz pozaparlamentarna LPR.

System wyborczy

edytuj

12 kwietnia 2001 Sejm głosami posłów AWS, Unii Wolności oraz PSL uchwalił nową ordynację wyborczą. Zmianie uległa metoda liczenia głosów w wyborach do Sejmu – z metody d’Hondta na zmodyfikowaną metodę Sainte-Laguë. Nowa ordynacja znosiła listę ogólnopolską. Najmniejszy okręg wyborczy miał 7 mandatów (Chrzanów), a największy 19 (Warszawa). Wszystkich 460 posłów wybierano w okręgach wyborczych. W wyborach do Senatu wybierano od 2 do 4 senatorów. Wprowadzono znaczące ograniczenia w systemie pozyskiwania i wydatkowania środków na kampanię wyborczą. Zakazane zostały cegiełki i zbiórki. W ich miejsce wprowadzono subwencję z budżetu państwa wypłacaną w kwartalnych ratach dla partii – które uzyskały powyżej 3% ważnie oddanych głosów, oraz powyżej 6% dla koalicji. Przeciwko systemowi subwencji nieskutecznie protestowała Platforma Obywatelska[3], która nie wyrażała woli zarejestrowania się jako partia polityczna, co oznaczało rezygnację z subwencji. Prezydent Aleksander Kwaśniewski krytycznie odniósł się do propozycji przeliczania głosów na mandaty oraz do faktu, że ordynacja została uchwalona pół roku przed wyborami[4]. W przeciwieństwie do metody d’Hondta, nowa ordynacja w mniejszym stopniu premiowała wysokie wyniki dla pojedynczych komitetów – przy poparciu rzędu 43% powodowało to zmniejszenie ostatecznego wyniku, nawet o 35 mandatów[5].

Po uchwaleniu nowej ordynacji mandaty dzielono w okręgach wyborczych w systemie proporcjonalnym, zmodyfikowaną metodą Sainte-Laguë pomiędzy listy tych komitetów wyborczych, które uzyskały co najmniej 5% głosów w skali kraju, a w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych (KKW) – 8% głosów. Z progu tego zwolnione były listy komitetów mniejszości narodowych.

Wybory do Senatu odbyły się według systemu większościowego. W okręgach wybierano 2–4 senatorów, którzy uzyskali największą liczbę głosów. W wyborach do senatu koalicja SLD-UP zdobyła 75 mandatów. Drugie miejsce i 15 mandatów zdobył Blok Senat 2001 (skupiający przedstawicieli AWSP, PiS, PO i UW)[6]. Do Senatu dostało się również 4 przedstawicieli PSL oraz po 2 Samoobrony RP i Ligi Polskich Rodzin. Natomiast 2 mandaty przypadły senatorom niezależnym[6].

Kampania wyborcza i sondaże

edytuj

SLD-UP. Sondaże przeprowadzone na miesiąc przed wyborami dawały lewicowej koalicji SLD-UP (w której skład poza dwiema głównymi partiami wchodziły także PLD, KPEiR i SD) poparcie rzędu 45–50%[7]. Od stycznia do sierpnia poparcie dla koalicji wahało się od 43 do 54%[8]. Kampania lewicowej koalicji przebiegała pod hasłem „Przywróćmy normalność, wygrajmy przyszłość”[5]. Oficjalny początek kampanii koalicji miał miejsce 9 lipca na Torwarze. Do 18 lipca miały miejsce inauguracje okręgowe. W kampanii SLD-UP wystąpił m.in. zespół Ich Troje. Postulatami kampanii były: zniesienie Senatu, redukcja liczby ministerstw, likwidacja kas chorych i powrót starej matury[8]. Na trzy dni przed głosowaniem na konferencji prasowej kandydat na ministra finansów Marek Belka swoimi wypowiedziami na temat programu radykalnych oszczędności odebrał koalicji część głosów[7].

Unia Wolności. Hasłem wyborczym Unii Wolności była „Silna klasa średnia to silna Polska”, jednak żaden z sierpniowych sondaży nie dawał partii szans na przekroczenie 5%-owego progu wyborczego[5]. W trakcie kampanii partia promowała program skierowany do absolwentów oraz dwie stawki podatkowe.

AWSP. Hasłami kampanii AWSP brzmiało „Inni dużo mówią… My zmieniamy Polskę”. Kampania wyborcza Akcji Wyborczej Solidarność Prawicy miała bardzo pasywny charakter. Podczas inauguracji kampanii wyborczej Jerzy Buzek przedstawił osiągnięcia rządu: m.in. wstąpienie do NATO, postępy w integracji z Unią Europejską, decentralizację kraju czy ratyfikację konkordatu. Podkreślano potrzebę kontynuacji przez AWSP tradycji „Solidarności”. AWSP zrezygnowała z billboardów, tłumacząc się potrzebą dostosowania do skromnych warunków życia Polaków[9]. Dodatkowo z powodu uporu ZChN, AWSP została zarejestrowana jako koalicja wyborcza (poza ZChN w jej skład wchodziły także RS AWS, PPChD i KPN). W sondażach koalicja cieszyła się poparciem poniżej 8%-owego progu wyborczego dla koalicji.

Platforma Obywatelska. Główne hasła kampanii brzmiały: „Normalni ludzie, normalna Polska”, „Szansa dla Polski”, „Żeby mieć, trzeba chcieć”[10]. Pojawiły się także billboardy z wizerunkami „trzech tenorów” oraz foremki w kształcie loga formacji[11]. W programie politycznym popierano integrację z Unią Europejską, a w sferze gospodarczej podatek liniowy (z zachowaniem zwolnienia dla osób najmniej zarabiających) oraz „zmianę kodeksu pracy, aby ułatwić zatrudnienie nowych pracowników”[11]. W sferze politycznej PO opowiadała się za likwidacją listy krajowej oraz wprowadzeniem ordynacji większościowej do Sejmu[11]. Zwracano również uwagę na potrzebę reformowania i unowocześnienia obszarów wiejskich[12]. Przedwyborcze sondaże dawały ugrupowaniu poparcie 14% i wskazywały na zdobycie przez PO drugiego miejsca[5]. Z list PO startowali m.in. działacze SKL i UPR[5]. W prawyborach w Nysie i Bystrzycy Kłodzkiej PO uzyskała odpowiednio 17 i 6%[8].

Prawo i Sprawiedliwość. Kampania do parlamentu prowadzona była w oparciu o osobę ministra sprawiedliwości w rządzie Jerzego Buzka Lecha Kaczyńskiego[13]. Lider ugrupowania przedstawił program zawierający oczyszczenie elit, jawność majątkową polityków, powołanie urzędu antykorupcyjnego oraz przywrócenie kary śmierci. W sferze gospodarczej lider partii zapowiedział odbiurokratyzowanie gospodarki oraz ograniczenie samodzielności Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej, ochronę rynku przed nieuczciwą konkurencją z zagranicy, a także podniesienie kwoty wolnej od podatku[14]. W kampanii billboardowej i telewizyjnej liderzy ugrupowania bracia Kaczyńscy opowiadali o swoich celach. Partia przedstawiła również czarno-biały spot krytykujący niesprawne sądy i trudną rzeczywistość[13].

Liga Polskich Rodzin. Kampania wyborcza Ligi Polskich Rodzin skierowana była do wyborców nastawionych eurosceptycznie. Partia wzywała do walki z ekspansją kapitału zagranicznego[7]. W ostatniej fazie kampanii po zamachach na Nowy Jork i Waszyngton nastąpił wzrost poparcia dla partii jako głoszącej konieczność dystansowania się od państw zachodu[7]. Z list LPR startowało szereg ugrupowań o charakterze narodowym.

Samoobrona RP. Kampania wyborcza Samoobrony przebiegała pod hasłami „SLD, PSL, UW, PO, AWS – oni już byli” oraz „Wybierz Samoobronę zamiast samozagłady”. Hasła były wsparte odnowionym eleganckim wizerunkiem przewodniczącego partii[7]. Na wzrost poparcia partii w ostatniej fazie kampanii wpłynęły zamachy na Nowy Jork i Waszyngton, ponieważ partia głosiła program dystansowania się od państw Zachodu[7]. Na skutek wypowiedzi Marka Belki z SLD, Samoobrona przejęła również część wyborców tego ugrupowania na krótko przed wyborami.

Polskie Stronnictwo Ludowe. Kampania wyborcza PSL przebiegała w tonie pikniku, w przeciwieństwie do utrzymywanej w smutnym tonie agresywnej kampanii Samoobrony. Hasło wyborcze brzmiało „Blisko ludzkich spraw”[7]. Wypowiedzi polityków były stonowane, choć krytyczne wobec rządu Jerzego Buzka[15]. Początek kampanii PSL nastąpił 6 sierpnia w Teatrze Polskim[8]. W porównaniu do poprzednich kampanii partia zrezygnowała z muzyki disco polo na rzecz pozowania w towarzystwie biznesmenów i młodzieży, a pikniki przypominały przedstawicieli klasy średniej[16].

Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu

edytuj
Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w co najmniej połowie okręgów wyborczych
Nr listy Komitet wyborczy Lider Hasła wyborcze Kandydaci
na posłów
Kandydaci
na senatorów
1 KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy*   Leszek Miller Przywróćmy normalność, wygrajmy przyszłość 908[17] 99
2 KKW Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy*   Andrzej Wiszniewski Prawość, porządek, praca;
Prawa Polska
727[18] 0
3 Unia Wolności   Bronisław Geremek Silna klasa średnia to silna Polska 800[19] 0
4 Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej*   Andrzej Lepper Wybierz Samoobronę, zamiast samozagłady;
Oni już byli;
Czas odblokować Polskę
664[20] 21
5 Prawo i Sprawiedliwość*   Lech Kaczyński Prawo i Sprawiedliwość 752[21] 0
6 Polskie Stronnictwo Ludowe*   Jarosław Kalinowski Blisko ludzkich spraw 884[22] 74
7 KWW Platforma Obywatelska*   Maciej Płażyński Szansa dla Polski;
Żeby mieć, trzeba chcieć;
Normalni ludzie, normalna Polska
766[23] 0
8 Alternatywa Ruch Społeczny* brak 852[24] 11
10 Liga Polskich Rodzin*   Marek Kotlinowski Aby Polska Polską była 719[25] 14
* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KKW i KWW wszystkie partie):
Komitety, które zarejestrowały listy do Sejmu w niektórych okręgach
Nr listy Komitet wyborczy Lider Hasła wyborcze Liczba
okręgów
Kandydaci
na posłów
Kandydaci
na senatorów
9 Polska Wspólnota Narodowa*   Bolesław Tejkowski 6 75[26] 0
11 KWW Mniejszość Niemiecka**   Henryk Kroll 2 36[27] 3
13 Polska Unia Gospodarcza   Wojciech Kornowski 10 117[28] 9
14 Polska Partia Socjalistyczna*   Piotr Ikonowicz 16 205[29] 9
15 KWW Niemiecka Mniejszość Górnego Śląska*   Dietmar Brehmer 1 15[30] 0
* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KWW wszystkie partie): ** Jako komitet mniejszości narodowej zwolniony z obowiązku przekraczania progu wyborczego.

Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy

edytuj

Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[31]

Obecność list komitetów wyborczych w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu. Tam, gdzie komitet zarejestrował listę, podano imię i nazwisko kandydata z nr 1
Okręg SLD–UP AWSP UW Samoobrona PiS PSL PO ARS PWN LPR MN PUG PPS
1 Jerzy Szmajdziński Krzysztof Bałazy Marcin Zawiła Ryszard Bonda Adam Lipiński Tadeusz Samborski Tadeusz Maćkała Bronisław Trzeciak Halina Szustak
2 Marek Dyduch Ryszard Wawryniewicz Jan Lityński Franciszek Franczak Wojciech Lica Ryszard Niebieszczański Zbigniew Chlebowski Adam Ziemiński Grzegorz Górniak
3 Jan Chaładaj Jan Chmielewski Władysław Frasyniuk Piotr Kozłowski Kazimierz Ujazdowski Janusz Dobrosz Bogdan Zdrojewski Sebastian Wierzbicki Antoni Stryjewski
4 Anna Bańkowska Antoni Tokarczuk Andrzej Maciejewski Wojciech Mojzesowicz Tomasz Markowski Eugeniusz Kłopotek Teresa Piotrowska Adam Sengebusch Witold Hatka Roman Piotrowski
5 Jerzy Wenderlich Jacek Kurski Jan Wyrowiński Leszek Sułek Romuald Gronkiewicz Zbigniew Sosnowski Sławomir Rybicki Sławomir Urtnowski Anna Sobecka Tomasz Kaczmarek Teresa Piaskowska
6 Izabella Sierakowska Jacek Szczot Paweł Bryłowski Józef Żywiec Elżbieta Kruk Zdzisław Podkański Zyta Gilowska Jerzy Kukuryk Robert Luśnia Piotr Jastrzębski
7 Lech Nikolski Zdzisław Denysiuk Henryk Wujec Jerzy Michalski Włodzimierz Dzięga Franciszek Stefaniuk Stanisław Żmijan Jan Onisk Henryk Lewczuk
8 Andrzej Brachmański Maciej Jankowski Jerzy Wierchowicz Henryk Ostrowski Kazimierz Marcinkiewicz Jan Andrykiewicz Dariusz Bachalski Mieczysław Zarzycki Stanisław Gudzowski Marek Ozimkiewicz Henryk Kasiński
9 Leszek Miller Jerzy Kropiwnicki Andrzej Jędrzejczak Krzysztof Rutkowski Elżbieta Więcławska Henryk Siemiński Mirosław Drzewiecki Piotr Kluszczyński Włodzimierz Nowański Piotr Korwin-Kochanowski Urszula Bogdańska
10 Zbigniew Sobotka Jacek Tworkowski Ryszard Grudziński Stanisław Łyżwiński Witold Nieduszyński Janusz Wojciechowski Elżbieta Radziszewska Gabriel Kraus Jerzy Surowiecki Tadeusz Kędziak Mariola Mirowska
11 Andrzej Pęczak Krzysztof Kwiatkowski Tarcyzjusz Matusiak Renata Rochnowska Piotr Krzywicki Wojciech Zarzycki Cezary Grabarczyk Zbigniew Śniadecki Krystyna Grabicka Halina Kubiak
12 Janusz Lisak Grzegorz Gołdynia Tadeusz Syryjczyk Tadeusz Łobodziński Adam Bielan Leszek Zieliński Paweł Graś Krzysztof Kozik Leszek Murzyn
13 Kazimierz Chrzanowski Kazimierz Barczyk Tadeusz Mazowiecki Kazimierz Wójcik Zbigniew Ziobro Bogdan Pęk Bogdan Klich Kazimierz Wilk Marek Kotlinowski
14 Kazimierz Sas Andrzej Szkaradek Janusz Majcher Tadeusz Szukała Ryszard Nowak Mieczysław Kiełbasa Andrzej Czerwiński Grzegorz Pazdan Zofia Krasicka-Domka
15 Krzysztof Janik Zbigniew Zarębski Gwidon Wójcik Marian Curyło Barbara Marianowska Wiesław Woda Aleksander Grad Krzysztof Kasperek Mariusz Grabowski
16 Andrzej Piłat Mirosław Koźlakiewicz Dariusz Krajowski-Kukiel Jerzy Pękała Wojciech Jasiński Waldemar Pawlak Łukasz Abgarowicz Grzegorz Kaczmarzyk Paweł Połanecki Dariusz Murawski
17 Tomasz Nałęcz Jan Rejczak Borysław Szlanta Wanda Łyżwińska Marek Suski Zbigniew Kuźmiuk Ewa Kopacz Jan Gut Jan Łopuszański Sylwester Rafalak
18 Józef Oleksy Krzysztof Tchórzewski Zbigniew Janas Krzysztof Filipek Marian Piłka Jarosław Kalinowski Zbigniew Chrzanowski Tadeusz Bartold Gabriel Janowski Andrzej Olejniczak
19 Marek Borowski Andrzej Smirnow Bronisław Geremek Krzysztof Sikora Jarosław Kaczyński Ryszard Bugaj Paweł Piskorski Michał Janiszewski Bolesław Tejkowski Antoni Macierewicz Piotr Ikonowicz
20 Andrzej Celiński Krzysztof Kawęcki Ryszard Petru Zbigniew Witaszek Ludwik Dorn Janusz Piechociński Krzysztof Oksiuta Henryk Goryszewski Andrzej Olszanka Roman Giertych
21 Jerzy Szteliga Franciszek Szelwicki Kazimierz Szczygielski Zenon Tyma Andrzej Diakonow Zbigniew Figas Leszek Korzeniowski Małgorzata Vincenz-Popenda Józef Korol Jerzy Czerwiński Henryk Kroll
22 Witold Firak Stanisław Zając Janusz Onyszkiewicz Alicja Lis Marek Kuchciński Adam Woś Elżbieta Łukacijewska Mieczysław Skowroński Ryszard Kędra
23 Wiesław Ciesielski Marian Krzaklewski Tadeusz Gardziel Maria Zbyrowska Marek Jurek Jan Bury Jan Tomaka Dorota Saja Zygmunt Wrzodak
24 Włodzimierz Cimoszewicz Marian Blecharczyk Artur Smółko Genowefa Wiśniowska Jarosław Zieliński Henryk Bogdan Marek Zagórski Waldemar Polczyński Piotr Krutul Ryszard Iwaszkiewicz Zenobiusz Golonko
25 Jolanta Banach Jacek Rybicki Bogdan Borusewicz Danuta Hojarska Lech Kaczyński Krzysztof Trawicki Maciej Płażyński Stanisław Pobłocki Wiesław Kozłowski
26 Izabela Jaruga-Nowacka Kazimierz Janiak Jan Król Lech Zielonka Wiesław Walendziak Sławomir Szatkowski Donald Tusk Marek Toczek Robert Strąk
27 Kazimierz Zarzycki Stanisław Szwed Janusz Okrzesik Piotr Smolana Mirosław Styczeń Jan Wysogląd Tomasz Tomczykiewicz Anna Parka Stanisław Zadora
28 Ewa Janik Ryszard Iwan Jerzy Zając Andrzej Grzesik Szymon Giżyński Władysław Serafin Edward Maniura Tomasz Wieczorek Barbara Czekaj Józef Zatoński
29 Wacław Martyniuk Janusz Steinhoff Andrzej Potocki Stanisław Dulias Wojciech Szarama Adam Wędrychowicz Andrzej Gałażewski Bogusław Ziętek Marek Rawecki Łukasz Kałdonek
30 Tomasz Mamiński Wojciech Frank Ryszard Ostrowski Józef Stasiewski Paweł Bromski Jan Szmydki Piotr Zienc Janina Kraus Grzegorz Mosoń Lidia Burdzik Michał Kurpas
31 Barbara Blida Jerzy Buzek Tadeusz Zieliński Włodzimierz Czechowski Jerzy Polaczek Marian Dziurowicz Piotr Mateja Daniel Podrzycki
32 Andrzej Szarawarski Czesław Sobiesiek Barbara Imiołczyk Michał Figlus Jędrzej Jędrych Jacek Soska Grzegorz Dolniak Tomasz Karwowski Waldemar Sikora Urszula Woroniecka
33 Henryk Długosz Waldemar Bartosz Andrzej Kruzel Józef Cepil Przemysław Gosiewski Józef Szczepańczyk Krzysztof Grzegorek Mariusz Olszewski Wojciech Wierzejski Robert Łukasiewicz
34 Witold Gintowt-Dziewałtowski Krzysztof Napieralski Tadeusz Naguszewski Adam Ołdakowski Leonard Krasulski Stanisław Żelichowski Stanisław Gorczyca Andrzej Wąsicki Wacław Płotka
35 Tadeusz Iwiński Grażyna Langowska Mirosław Czech Mieczysław Aszkiełowicz Aleksander Szczygło Irena Petryna Marek Żyliński Piotr Niczyperowicz Halina Nowina Konopka Włodzimierz Lewicki
36 Marek Wagner Mirosław Kruszyński Jerzy Koralewski Józef Skutecki Tadeusz Dziuba Józef Gruszka Andrzej Wojtyła Ludwik Wagner Witold Tomczak Marzena Adamska
37 Marek Pol Antoni Tyczka Jerzy Stępień Alfred Budner Andrzej Owsiński Jan Kopczyk Ireneusz Niewiarowski Jan Buda Jerzy Zouner Jerzy Wojtaszek Małgorzata Zaręba
38 Andrzej Gawłowski Urszula Wachowska Jerzy Podmokły Renata Beger Jan Szyszko Stanisław Kalemba Adam Szejnfeld Bogdan Pawłowski Józef Skowyra
39 Krystyna Łybacka Paweł Łączkowski Marek Zieliński Tadeusz Dębicki Marcin Libicki Wojciech Jankowiak Waldy Dzikowski Mieczysław Nowak Maciej Giertych Wojciech Kornowski
40 Ryszard Ulicki Bogdan Krawczyk Władysław Husejko Andrzej Lepper Waldemar Flügel Leszek Dydyna Małgorzata Rohde Aleksander Białkowski Franciszka Pniewska Wiesław Jankowski
41 Jacek Piechota Longin Komołowski Grzegorz Jankowski Wacław Klukowski Jacek Sauk Andrzej Durka Mariusz Gerula Edward Ślęzak Sylwester Chruszcz
Okręg wyborczy Nazwa Komitetu Numer 1 na liście
29
Gliwice
KWW Niemiecka Mniejszość Górnego Śląska Dietmar Brehmer

Wyniki

edytuj

Wyniki wyborów potwierdziły wcześniejsze prognozy sondaży. Zwycięzcą wyborów została koalicja SLD-UP, zdobywając 5,3 mln głosów (41,04%) i zwyciężając w każdym z nowo utworzonych 41 okręgów wyborczych. Jednak na skutek nowej ordynacji wyborczej wynik przełożył się na 216 mandatów poselskich i był zbyt mały, by samodzielnie rządzić[32]. Największym zaskoczeniem wyborów był trzeci wynik Samoobrony, która zdobyła 1,3 mln głosów, co przełożyło się na 53 mandaty poselskie[32]. Pozostałymi komitetami mającymi reprezentację w Sejmie zostały Prawo i Sprawiedliwość (9,5% – 44 mandaty poselskie), Polskie Stronnictwo Ludowe (8,98% – 42 mandaty) i Liga Polskich Rodzin (7,87% – 38 mandatów poselskich)[32]. Ponadto 2 mandaty przypadły Mniejszości Niemieckiej. Poza Sejmem znalazły się oba komitety ugrupowań, które w minionej kadencji zasiadały w rządzie – AWSP (5,6% głosów) oraz Unia Wolności (3,1%)[6]. Zwycięska koalicja uzyskała największe poparcie w Polsce zachodniej i centralnej, natomiast najmniejsze w południowo-wschodniej[6], w którym największym poparciem cieszyły się LPR i PSL[6].

Wyniki wyborów do Sejmu RP

edytuj
 
Wyniki wyborów do Sejmu 1991–2019
 
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu RP
Komitet wyborczy[33] Głosy Mandaty
Liczba % +/− Liczba +/− %
KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy 5 342 519 41,04   9,17[a] 216   52[b] 47,00
KWW Platforma Obywatelska 1 651 099 12,68 65 14,13
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 1 327 624 10,20   10,12 53   53 11,52
Prawo i Sprawiedliwość 1 236 787 9,50 44 9,57
Polskie Stronnictwo Ludowe 1 168 659 8,98   1,67 42   15 9,13
Liga Polskich Rodzin 1 025 148 7,87 38 8,26
KWW Mniejszość Niemiecka 47 230 0,36   0,03 2   0,43
KKW Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy[c] 729 207 5,60   28,23   201
Unia Wolności 404 074 3,10   10,27   60
Alternatywa Ruch Społeczny 54 266 0,42
Polska Partia Socjalistyczna 13 459 0,10
KWW Niemiecka Mniejszość Górnego Śląska 8024 0,06   0,07
Polska Unia Gospodarcza 7189 0,06
Polska Wspólnota Narodowa 2644 0,02   0,05
Ogółem 13 017 929 100,00 460 100,00
Głosy nieważne 541 483 3,99   0,11
Frekwencja 13 559 412 46,29   1,64

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą koalicję rządzącą w kolejności: ugrupowania rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju potraktowano zbiorczo):

216 42 65 53 44 38
SLD–UP PSL PO Samoobrona RP PiS LPR
SLD–UP PSL PO Samoobrona RP PiS LPR AWSP UW

Wyniki głosowania w skali okręgów

edytuj

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Okręg Nazwa Frekwencja
SLD-UP PO SRP PiS PSL LPR AWSP UW ARS MN Inni
1 Legnica 53,69 10,50 9,42 7,03 5,81 5,89 4,07 3,19 0,40 43,50
2 Wałbrzych 52,68 11,74 10,91 4,67 5,48 6,48 4,24 3,27 0,55 43,89
3 Wrocław 39,15 17,83 9,51 10,26 4,74 7,86 5,21 5,00 0,45 46,92
4 Bydgoszcz 50,37 8,97 9,57 7,38 7,85 8,16 4,97 2,27 0,27 0,19 46,23
5 Toruń 47,36 9,59 12,05 6,98 8,86 7,61 4,23 2,64 0,24 0,43 42,68
6 Lublin 34,27 8,48 13,31 9,42 17,27 9,91 4,50 2,18 0,39 0,27 48,09
7 Chełm 34,58 5,91 15,86 5,23 21,38 11,30 3,85 1,49 0,40 46,65
8 Zielona Góra 51,54 9,81 9,60 5,66 7,49 5,44 5,99 3,36 0,38 0,72 42,58
9 Łódź 52,19 12,10 6,69 9,88 2,35 7,34 5,70 3,22 0,23 0,29 48,54
10 Piotrków Trybunalski 39,70 8,33 15,90 6,32 14,91 7,49 4,80 1,63 0,39 0,54 44,73
11 Sieradz 41,05 7,84 17,76 5,77 13,87 7,51 3,85 1,59 0,42 0,33 46,17
12 Chrzanów 35,24 14,09 8,38 9,87 9,30 11,54 8,16 2,84 0,57 48,27
13 Kraków 33,67 18,15 6,89 16,03 5,11 9,66 4,39 5,84 0,25 50,50
14 Nowy Sącz 23,32 19,13 7,98 11,68 10,86 11,44 12,80 2,04 0,75 47,95
15 Tarnów 25,56 13,77 10,05 9,77 17,40 13,02 7,87 2,22 0,33 46,59
16 Płock 41,21 7,70 13,04 7,48 17,04 5,67 5,27 1,98 0,40 0,21 42,11
17 Radom 34,38 10,64 13,54 8,00 18,10 7,71 5,47 1,59 0,48 0,10 43,66
18 Siedlce 30,06 7,60 14,19 8,42 22,95 9,67 4,94 1,60 0,44 0,12 45,65
19 Warszawa I 36,77 18,87 3,05 21,57 1,62 7,12 4,02 6,58 0,19 0,21 56,11
20 Warszawa II 30,76 16,05 8,26 18,12 8,95 9,38 4,90 3,15 0,35 0,10 45,15
21 Opole 38,84 11,97 11,01 5,33 5,08 6,62 3,66 3,09 0,41 13,62 0,37 39,83
22 Krosno 31,62 7,02 12,27 8,79 15,90 11,89 10,29 1,75 0,48 47,28
23 Rzeszów 31,19 8,86 10,14 8,41 13,78 15,78 9,90 1,36 0,58 49,14
24 Białystok 37,91 8,42 12,04 11,51 10,96 11,79 4,89 1,87 0,21 0,40 44,79
25 Gdańsk 34,58 25,82 6,38 15,95 3,39 5,90 4,91 2,83 0,23 47,56
26 Gdynia 36,46 24,92 9,21 9,30 4,96 7,87 4,27 2,69 0,32 47,32
27 Bielsko-Biała 38,30 13,80 7,91 9,87 5,65 9,83 10,21 3,79 0,41 0,24 51,06
28 Częstochowa 47,03 11,70 10,61 7,89 7,14 5,48 6,99 2,37 0,42 0,37 46,84
29 Gliwice 44,39 13,62 6,09 9,81 3,01 5,48 8,44 5,33 0,54 3,30 39,26
30 Rybnik 40,16 18,04 7,10 9,61 4,15 5,97 7,55 4,23 0,82 2,09 0,26 42,88
31 Katowice 44,60 16,43 5,55 12,44 2,01 13,34 4,60 1,03 44,90
32 Sosnowiec 62,40 8,45 6,84 6,66 3,86 3,97 4,23 2,71 0,60 0,26 48,53
33 Kielce 45,08 7,16 12,81 6,73 15,07 6,24 3,68 1,80 0,95 0,46 44,17
34 Elbląg 47,89 10,35 12,71 6,36 9,06 6,69 2,72 3,86 0,35 42,03
35 Olsztyn 47,22 11,64 9,63 7,87 6,94 8,57 3,97 3,48 0,30 0,37 40,16
36 Kalisz 47,31 10,16 12,77 4,06 12,00 7,49 3,75 1,93 0,36 0,18 49,99
37 Konin 48,07 8,88 13,76 4,78 11,33 5,66 5,15 1,80 0,29 0,27 47,82
38 Piła 48,34 10,47 11,74 4,62 10,55 6,64 4,55 2,68 0,43 49,12
39 Poznań 41,99 20,29 5,08 12,81 2,98 7,22 4,26 4,97 0,19 0,20 52,27
40 Koszalin 47,16 10,15 22,77 3,73 4,11 4,45 4,06 3,01 0,28 0,28 43,75
41 Szczecin 50,58 12,56 10,24 8,28 3,75 5,77 4,24 4,26 0,32 43,40
Polska 41,04 12,68 10,20 9,50 8,98 7,87 5,60 3,10 0,42 0,36 0,24 46,29

Podział mandatów w skali okręgów

edytuj
Okręg Nazwa Łącznie
SLD-UP PO SRP PiS PSL LPR MN
1 Legnica 7 1 1 1 1 1 12
2 Wałbrzych 6 1 1 1 9
3 Wrocław 6 3 1 2 1 1 14
4 Bydgoszcz 7 1 1 1 1 1 12
5 Toruń 7 1 2 1 1 1 13
6 Lublin 5 1 2 2 3 2 15
7 Chełm 5 1 2 3 1 12
8 Zielona Góra 7 1 1 1 1 1 12
9 Łódź 6 2 1 1 1 11
10 Piotrków Trybunalski 4 1 2 1 1 9
11 Sieradz 5 1 2 1 2 1 12
12 Chrzanów 3 1 1 1 1 7
13 Kraków 5 3 1 2 1 2 14
14 Nowy Sącz 3 2 1 1 1 1 9
15 Tarnów 2 1 1 1 2 1 8
16 Płock 5 1 1 1 2 10
17 Radom 3 1 1 1 2 1 9
18 Siedlce 4 1 2 1 3 1 12
19 Warszawa I 8 4 5 2 19
20 Warszawa II 3 2 1 2 1 1 10
21 Opole 5 2 2 1 1 2 13
22 Krosno 4 1 2 1 2 1 11
23 Rzeszów 5 2 2 1 2 3 15
24 Białystok 6 1 2 2 2 2 15
25 Gdańsk 5 3 1 2 1 12
26 Gdynia 6 4 1 1 1 1 14
27 Bielsko-Biała 4 2 1 1 1 9
28 Częstochowa 4 1 1 1 7
29 Gliwice 6 2 1 1 10
30 Rybnik 5 2 1 1 9
31 Katowice 7 3 1 2 13
32 Sosnowiec 7 1 1 9
33 Kielce 8 1 2 1 3 1 16
34 Elbląg 5 1 1 1 8
35 Olsztyn 5 1 1 1 1 9
36 Kalisz 6 1 2 2 1 12
37 Konin 5 1 2 1 9
38 Piła 5 1 1 1 1 9
39 Poznań 5 2 2 1 10
40 Koszalin 5 1 2 8
41 Szczecin 7 2 2 1 1 13
Polska 216 65 53 44 42 38 2 460

Wyniki wyborów do Senatu RP

edytuj
 
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Senatu RP
 
Rozkład mandatów
Komitet wyborczy[34] Głosy Mandaty
Liczba % +/− Liczba +/−
KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy 10 532 523 38,91   13,25[d] 75   47[e]
KWW Blok Senat 2001 6 610 751 24,42 15
Polskie Stronnictwo Ludowe 3 575 388 13,21   6,25 4   1
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 1 158 887 4,28   4,08 2   2
Liga Polskich Rodzin 1 097 058 4,05 2
KWW i Sympatyków Lecha Kaczyńskiego 142 461 0,53 1
KWW Henryka Tadeusza Stokłosy 113 139 0,42   0,20 1  
Konserwatywno-Liberalna Partia Unia Polityki Realnej 469 815 1,74   1,43
Alternatywa Ruch Społeczny 296 407 1,10
Polska Unia Gospodarcza 146 299 0,54
KWW Mniejszość Niemiecka 138 120 0,51   0,05
Polska Partia Socjalistyczna 131 987 0,49
Pozostałe komitety wyborcze partii 137 681 0,51
Pozostałe komitety wyborcze wyborców 2 518 603 9,30
Razem 100,00 100
Głosy ważne 13 072 323 96,46
Głosy nieważne 479 179 3,54   1,36
Frekwencja 13 551 502 46,28   1,64
75 4 15 2 2 2
SLD–UP PSL BS SRP
SLD–UP PSL BS SRP LPR

Różnica w wyniku wyborów do Sejmu pomiędzy zmodyfikowaną metodą Sainte-Laguë a metodą D’Hondta

edytuj
Komitet Wyborczy Wynik Zmod. Sainte-Laguë D’Hondt Różnica
Liczba % Liczba % Liczba % Liczba %
KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy 5 342 519 41,04% 216 47,00% 245 53,26%   29[f]   6,26%
KWW Platforma Obywatelska 1 651 099 12,68% 65 14,13% 62 13,48%   3[g]   0,65%
Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 1 327 624 10,20% 53 11,52% 47 10,22%   6[h]   1,30%
Prawo i Sprawiedliwość 1 236 787 9,50% 44 9,57% 38 8,26%   6[i]   1,31%
Polskie Stronnictwo Ludowe 1 168 659 8,98% 42 9,13% 37 8,04%   5[j]   1,09%
Liga Polskich Rodzin 1 025 148 7,87% 38 8,26% 29 6,30%   9[k]   1,96%
KWW Mniejszość Niemiecka 47 230 0,36% 2 0,43% 2 0,43%   0   0%
KWW Niemiecka Mniejszość Górnego Śląska 8024 0,06% 0 0,00% 0 0,00%   0   0%

Zobacz też

edytuj
  1. W porównaniu z sumarycznym wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy z wyborów w 1997.
  2. W porównaniu z liczbą mandatów Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdobytych w wyborach 1997.
  3. Komitet nie przekroczył progu 8% głosów ważnych obowiązującego dla komitetów koalicyjnych.
  4. W porównaniu z sumarycznym wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy z wyborów w 1997.
  5. W porównaniu z liczbą mandatów Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdobytych w wyborach 1997.
  6. Mandat uzyskaliby w okręgu nr 1 Lubomir Gliniecki i Jerzy Jankowski, nr 2 Mirosław Lubiński, nr 3 Agnieszka Krawczyk, nr 6 Janusz Basiak, nr 8 Ewa Freyberg i Zbigniew Faliński, nr 9 Władysław Skwarka, nr 10 Jan Darnowski, nr 11 Andrzej Aleksandrowicz, nr 13 Małgorzata Węgrzyn, nr 17 Zygmunt Nita, nr 19 Jacek Zdrojewski, nr 21 Leszek Wierzchowiec i Andrzej Spór, nr 22 Lucjan Kuźniar, nr 23 Joanna Grobel-Proszowska, nr 26 Zbigniew Walczak, nr 27 Jerzy Balon, nr 28 Grzegorz Makowski, nr 29 Lesław Jankiewicz, nr 31 Michał Urban, nr 32 Marek Drożyński, nr 35 Wiesław Nałęcz, nr 36 Wiesław Szczepański, nr 37 Ireneusz Kubiaczyk, nr 38 Wojciech Nowaczyk, nr 39 Krystyna Selinger, nr 41 Janusz Winiarczyk.
  7. Mandat uzyskałby w okręgu nr 25 Aleksander Hall. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 9 Mirosław Drzewiecki, nr 23 Krystyna Skowrońska, nr 27 Edward Płonka, nr 31 Rafał Zagórny.
  8. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 21 Józef Tomala, nr 22 Józef Głowa, nr 29 Stanisław Dulias, nr 32 Michał Figlus, nr 37 Zdzisław Jankowski, nr 41 Wacław Klukowski.
  9. Mandat uzyskałaby w okręgu nr 13 Barbara Bubula. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 6 Andrzej Mańka, nr 8 Kazimierz Marcinkiewicz, nr 11 Piotr Krzywicki, nr 21 Andrzej Diakonow, nr 28 Szymon Giżyński, nr 35 Aleksander Szczygło, nr 39 Małgorzata Stryjska.
  10. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 1 Tadeusz Samborski, nr 3 Janusz Dobrosz, nr 13 Bogdan Pęk, nr 26 Stanisław Kalinowski, nr 36 Andrzej Grzyb.
  11. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 1 Halina Szustak, nr 2 Grzegorz Górniak, nr 8 Stanisław Gudzowski, nr 10 Tadeusz Kędziak, nr 13 Stanisław Papież, nr 17 Jan Łopuszański, nr 19 Jan Olszewski, nr 25 Gertruda Szumska, nr 38 Józef Skowyra.

Przypisy

edytuj
  1. Dz.U. z 2001 r. nr 66, poz. 661.
  2. Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 9 października 2000 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 8 października 2000 r. (Dz.U. z 2000 r. nr 85, poz. 952).
  3. Dudek 2013 ↓, s. 437.
  4. Dudek 2013 ↓, s. 438.
  5. a b c d e Dudek 2013 ↓, s. 439.
  6. a b c d e Dudek 2013 ↓, s. 442.
  7. a b c d e f g Dudek 2013 ↓, s. 440.
  8. a b c d Piasecki 2012 ↓, s. 154.
  9. Piasecki 2012 ↓, s. 157.
  10. Kowalczyk 2006 ↓, s. 98.
  11. a b c Kowalczyk 2006 ↓, s. 99.
  12. Kowalczyk 2006 ↓, s. 100.
  13. a b Kowalczyk 2006 ↓, s. 199.
  14. Kowalczyk 2006 ↓, s. 199–200.
  15. Piasecki 2012 ↓, s. 156.
  16. Piasecki 2012 ↓, s. 155.
  17. Wykaz komitetów wyborczych KKW SLDUP. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  18. Wykaz komitetów wyborczych KKW AWSP. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  19. Wykaz komitetów wyborczych KW UW. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  20. Wykaz komitetów wyborczych KW SRP. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  21. Wykaz komitetów wyborczych KW PiS. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  22. Wykaz komitetów wyborczych KW PSL. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  23. Wykaz komitetów wyborczych KW PO. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  24. Wykaz komitetów wyborczych KW ARS. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  25. Wykaz komitetów wyborczych KW LPR. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  26. Wykaz komitetów wyborczych KW PWN. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  27. Wykaz komitetów wyborczych KWW MN. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  28. Wykaz komitetów wyborczych KW PUG. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  29. Wykaz komitetów wyborczych KW PPS. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  30. Wykaz komitetów wyborczych KW MNGŚ. PKW. [dostęp 2016-04-03].
  31. Wybory do Sejmu: dane o komitetach wyborczych. pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-25].
  32. a b c Dudek 2013 ↓, s. 441.
  33. Wyniki wyborów. pkw.gov.pl. [dostęp 2015-05-06].
  34. Wybory do Senatu: ogólne dane statystyczne. pkw.gov.pl. [dostęp 2015-11-22].

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj