Zyta Gilowska
ⓘZyta Janina Gilowska z domu Napolska (ur. 7 lipca 1949 w Nowym Mieście Lubawskim, zm. 5 kwietnia 2016 w Świdniku) – polska ekonomistka, polityk i nauczyciel akademicki, profesor nauk ekonomicznych, minister finansów oraz wicepremier w rządach Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego, w latach 2001–2005 i 2007–2008 poseł na Sejm IV i VI kadencji, w latach 2010–2013 członkini Rady Polityki Pieniężnej.
Pełne imię i nazwisko |
Zyta Janina Gilowska |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1949 |
Data i miejsce śmierci |
5 kwietnia 2016 |
Wiceprezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 7 stycznia 2006 |
Przynależność polityczna |
bezpartyjna (z ramienia Prawa i Sprawiedliwości) |
Minister finansów | |
Okres |
od 7 stycznia 2006 |
Przynależność polityczna |
bezpartyjna (z ramienia Prawa i Sprawiedliwości) |
Poprzednik | |
Następca | |
Wiceprezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 22 września 2006 |
Przynależność polityczna |
bezpartyjna (z ramienia Prawa i Sprawiedliwości) |
Minister finansów | |
Okres |
od 22 września 2006 |
Przynależność polityczna |
bezpartyjna (z ramienia Prawa i Sprawiedliwości) |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujWykształcenie i działalność zawodowa
edytujCórka Klemensa i Marii. Ukończyła studia w Instytucie Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego; doktoryzowała się (z ekonomiki rolnictwa) i habilitowała na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Postanowieniem prezydenta RP z 16 sierpnia 1999 otrzymała tytuł naukowy profesora. Wykładała na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie od 2001 zajmowała stanowisko profesora zwyczajnego. Była też członkinią Komitetu Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk.
Działalność polityczna
edytujW latach 90. działała w Kongresie Liberalno-Demokratycznym. Bez powodzenia kandydowała do Sejmu z 1. miejsca lubelskiej listy tej partii w wyborach parlamentarnych w 1993. Następnie należała do Unii Wolności, zasiadając w latach 1994–1996 w radzie krajowej. W latach 1990–1998 była radną rady miejskiej w Świdniku.
Była posłem na Sejm IV kadencji, zasiadała w klubie parlamentarnym Platformy Obywatelskiej. W wyborach startowała z okręgu lubelskiego, uzyskując 11 284 głosy. W Sejmie IV kadencji pełniła funkcję zastępcy przewodniczącej Komisji Finansów Publicznych. W PO zasiadała w prezydium klubu parlamentarnego, była przewodniczącą regionu lubelskiego i od 27 czerwca 2003 do 21 maja 2005 wiceprzewodniczącą partii. Wystąpiła z Platformy Obywatelskiej również w maju 2005 w związku z oskarżeniami o nepotyzm. Zarzucano jej, że zatrudniła w swoim biurze poselskim swoją synową oraz opłacała pracę swojego syna Pawła Gilowskiego jako eksperta prawnego z pieniędzy przeznaczonych na obsługę biura. Według Zyty Gilowskiej synowa została zatrudniona w biurze zanim poznała jej syna, a korzystanie z usług syna miało pozwolić na obniżenie kosztów ekspertyz. Kolejnym zarzutem wysuwanym pod jej adresem była próba umieszczenia syna na pierwszym miejscu lubelskiej listy PO, na co nie godziło się kierownictwo partii.
7 stycznia 2006 prezydent RP Lech Kaczyński na wniosek premiera Kazimierza Marcinkiewicza powołał ją na urząd wicepremiera i ministra finansów. Jej odwołanie nastąpiło 24 czerwca 2006, kiedy to rzecznik interesu publicznego, Włodzimierz Olszewski, zarzucił Zycie Gilowskiej „kłamstwo lustracyjne”. Sąd lustracyjny pierwszej instancji, po rozpatrzeniu sprawy, w dniu 6 września 2006 orzekł jednak, że złożyła ona zgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne[1][2].
22 września 2006 została powołana na wniosek premiera na stanowiska ministra finansów i wicepremiera w rządzie Jarosława Kaczyńskiego. 7 września 2007 została odwołana z funkcji wicepremiera i ministra finansów z jednoczesnym powołaniem na sekretarza stanu w Ministerstwie Finansów i tymczasowego kierownika resortu. 10 września tego samego roku ponownie została powołana na oba urzędy.
W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz drugi uzyskała mandat poselski, kandydując z listy Prawa i Sprawiedliwości w okręgu poznańskim i otrzymując 54 307 głosów. 14 stycznia 2008 zrezygnowała z zasiadania w Sejmie, jej miejsce zajął Jan Libicki.
16 lutego 2010 prezydent Lech Kaczyński ogłosił decyzję o powołaniu jej w skład Rady Polityki Pieniężnej[3]. Po uprzednim złożeniu przez nią rezygnacji, prezydent Bronisław Komorowski odwołał Zytę Gilowską z RPP 4 października 2013[4]. W październiku 2015 została członkinią Narodowej Rady Rozwoju powołanej przez prezydenta Andrzeja Dudę.
Zmagała się z ciężką chorobą serca, zmarła w Świdniku 5 kwietnia 2016[5][6]. Jej pogrzeb odbył się 11 kwietnia 2016[7][8]; została pochowana na cmentarzu komunalnym w Świdniku[9].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2016, pośmiertnie)[10][11]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2009)[12][13]
- Odznaka honorowa „Za zasługi dla bankowości Rzeczypospolitej Polskiej” (2013)[14]
- Laureatka siódmej edycji plebiscytu „Srebrne Usta” w 2002 za polemikę z wicepremierem Grzegorzem Kołodką
- „Kobieta roku 2002” według czytelników „Twojego Stylu”
Przypisy
edytuj- ↑ Gilowska uniewinniona z braku dowodów. rmf.fm, 6 września 2006. [dostęp 2020-05-08].
- ↑ Sąd uniewinnił Gilowską. gazeta.pl, 6 września 2006. [dostęp 2016-04-05].
- ↑ Gilowska, Glapiński i Kaźmierczak do RPP. Prezydent uzupełnił skład Rady. tvn24.pl, 16 lutego 2010. [dostęp 2016-04-05].
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 832.
- ↑ Zyta Gilowska nie żyje. Była minister finansów zmarła po ciężkiej chorobie. gazeta.pl, 5 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-05].
- ↑ Nie żyje Zyta Gilowska. Zmarła w Świdniku. eska.pl, 5 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-05].
- ↑ Beata Szydło o prof. Gilowskiej: „Pani premier była dla mnie wzorem do naśladowania”. wyborcza.pl, 11 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-11].
- ↑ Prezydent Andrzej Duda na pogrzebie Zyty Gilowskiej: Jesteśmy tu z wielkiej osobistej sympatii. dziennikwschodni.pl, 11 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-11].
- ↑ Cmentarz Komunalny w Świdniku. Grobonet. [dostęp 2021-03-07].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 560.
- ↑ Żegnamy osobę absolutnie nietuzinkową. prezydent.pl, 11 kwietnia 2016. [dostęp 2016-04-11].
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 59, poz. 799.
- ↑ Nominacje generalskie i odznaczenia państwowe w Narodowe Święto Niepodległości. prezydent.pl, 11 listopada 2009. [dostęp 2016-04-05].
- ↑ Lista odznaczonych (2003–2018). nbp.pl. [dostęp 2022-09-14].
Bibliografia
edytuj- Strona sejmowa posła VI kadencji. [dostęp 2016-04-05].
- Prof. dr hab. Zyta Janina Gilowska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2016-04-05] .