Wikipedia

Boris Tiszczenko

rosyjski kompozytor

Boris Iwanowicz Tiszczenko, ros. Бори́с Ива́нович Ти́щенко (ur. 23 marca 1939 w Leningradzie[1][2][3], zm. 9 grudnia 2010 w Petersburgu[3]) – rosyjski kompozytor.

Boris Tiszczenko
Imię i nazwisko

Boris Iwanowicz Tiszczenko

Data i miejsce urodzenia

23 marca 1939
Leningrad

Pochodzenie

rosyjskie

Data i miejsce śmierci

9 grudnia 2010
Petersburg

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Odznaczenia
Ludowy Artysta RFSRR
Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy

Życiorys edytuj

W latach 1954–1957 był uczniem Galiny Ustwolskiej w szkole muzycznej im. N. Rimskiego-Korsakowa przy Konserwatorium Leningradzkim[1][3], następnie w latach 1957–1962 uczył się w tymże konserwatorium kompozycji u Wadima Sałmanowa, Wiktora Wołoszynowa i Oriesta Jewłachowa oraz fortepianu u Abrama Łogowinskiego[1]. W latach 1962–1965 odbył podyplomowe studium kompozycji u Dmitrija Szostakowicza[1][2][3]. Od 1965 roku wykładał w Konserwatorium Leningradzkim, od 1986 roku jako profesor[1][2]. Otrzymał Nagrodę Państwową Rosyjskiej FSRR im. M. Glinki (1978) i tytuł Ludowego Artysty RFSRR (1987)[1][2]. W 2002 roku odznaczony rosyjskim orderem „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy[4].

Twórczość edytuj

Stworzył indywidualny styl muzyczny, ukształtowany pod silnym wpływem twórczości Dmitrija Szostakowicza, do którego nawiązywał w zakresie melodyki, harmoniki i rytmiki, a także stosowaniem pracy tematycznej jako głównego czynnika formotwórczego[1]. Podstawowa myśl tematyczna w utworach Tiszczenki pojawia się w nowych ujęciach harmonicznych, rytmicznych bądź fakturalnych, z tendencją do przywracania pierwotnej postaci motywicznej, często dla intensyfikacji napięcia wprowadzana jest też opozycyjna myśl melodyczna[1]. Do typowych środków stosowanych przez kompozytora należą m.in. powtarzanie głównych motywów na tle zmieniającej się narracji i zestawianie akordów durowych i molowych[1]. Pomimo zakorzenienia w tradycji symfoniki XIX- i XX-wiecznej, sięgał swobodnie po nawiązania do muzyki dawnej, elementy dodekafonii czy muzyki Dalekiego Wschodu[1].

W czasach Związku Radzieckiego Tiszczenko wyrażał swoją postawą twórczą sprzeciw wobec panującego reżimu, sięgał po teksty zakazanych ówcześnie twórców takich jak Anna Achmatowa czy Marina Cwietajewa[1]. Po premierze Requiem do tekstu Achmatowej w 1967 roku na siedem lat zakazano wykonywania jego utworów w Filharmonii Leningradzkiej[1].

Wybrane kompozycje edytuj

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 7 numerowanych symfonii (I 1961, II Marina na chór i orkiestrę 1964, III 1966, IV z udziałem narratora 1974, V 1976, VI na sopran, alt i orkiestrę 1988, VII 1994)
  • Symfonia francuska (1958, zrewid. 1993)
  • Sinfonia robusta (1970)
  • Chronika błokady (1984)
  • Symfonia puszkinowska (1998)
  • cykl Dante-sinfonii (1997–2005)
  • poemat symfoniczny Danaide (1963, zrewid. 1994)
  • 2 koncerty skrzypcowe (I 1958 zrewid. 1964, II 1981)
  • Koncert fortepianowy (1962)
  • 2 koncerty wiolonczelowe (I na wiolonczelę, 17 instrumentów dętych, perkusję i fisharmonię 1963, II na wiolonczelę solo, 48 wiolonczel, 12 kontrabasów i perkusję 1969)
  • Oktawy (1963)
  • Palech (1965)
  • Koncert na flet, fortepian i orkiestrę smyczkową (1972)
  • suita Cyrk (1973)
  • suita Żaworonok (1974)
  • Koncert na harfę i orkiestrę (1977)
  • Praeludium in E (1983)
  • Concerto alla marcia na 16 solistów (1989)

Utwory kameralne

  • 5 kwartetów smyczkowych (I 1957, II 1959, III 1970, IV 1980, V 1984)
  • 2 sonaty skrzypcowe (1957, 1975)
  • 2 sonaty na wiolonczelę (1960, 1979)
  • Capriccio na skrzypce i fortepian (1965)
  • 2 utwory na ksylofon, wibrafon i fortepian (1970)
  • Kwintet fortepianowy (1985)
  • 4 utwory na tubę (1985)
  • Sobaczje sierdce na zespół kameralny (1988)
  • Koncert na klarnet i trio fortepianowe (1990)
  • Fantazja na skrzypce i fortepian (1994)
  • Sonata na flet prosty i organy (1999)

Utwory fortepianowe

  • 10 sonat (I 1957 zrewid. 1995, II 1960, III 1965, IV 1972, V 1973, VI 1976, VII z dzwonami 1982, VIII 1986, IX 1992, X 1997)
  • 2 suity (1957)
  • 3 zagadki (1960)
  • 8 portrietow na fortepian na 4 ręce (1996)

Utwory organowe

  • 12 inwiencyj (1964)
  • 12 portrietow (1992)

Utwory na chór a cappella

  • Yuefu (1959)
  • Eniergija (1959)

Utwory na głos i fortepian

  • Biełyj aist (1958)
  • Grustnyje piesni (1962)
  • 3 piesni (1970)
  • Doroga (1974 zrewid. 1996)
  • Czertioż (1995)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • Lenin żyw na chór i orkiestrę (1959)
  • Suzdal na sopran, tenora i orkiestrę kameralną (1964)
  • Requiem na sopran, tenora i orkiestrę (1966)
  • Stuża na mezzosopran i orkiestrę (1974)
  • Zawieszczanije na sopran, harfę i organy (1986)
  • Bratu na sopran, flet i harfę (1986)
  • Sad muzyki (1987)
  • Szlomo-mędrzec na sopran, bas, skrzypce i fortepian (1991)

Dzieła sceniczne

  • opera Kradienoje sołnce (1968)
  • operetka Tarakaniszcze (1968)
  • balet Dwienadcat′ (1963)
  • balet Jarosławna (1974)
  • balet Mucha-cokotucha (1979)
  • cykl choreograficzno-symfoniczny Beatrycze (1997–2005)

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 11. Część biograficzna t–v. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2009, s. 101–102. ISBN 978-83-224-0905-3.
  2. ↑ a b c d e Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 6 Stre–Zyli. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3692. ISBN 0-02-865571-0.
  3. ↑ a b c d Daniel Jaffé: Historical Dictionary of Russian Music. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 328. ISBN 978-0-8108-5311-9.
  4. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 27 ноября 2002 г. № 1362. rulaws.ru. [dostęp 2021-02-12]. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Boris_Tiszczenko&oldid=73226040”