Bosanski lonac
Bosanski lonac (dosł. „bośniacki garnek”) – rodzaj gulaszu mięsno-warzywnego, tradycyjne danie z Bośni i Hercegowiny, określane jako narodowa potrawa tego kraju[1].
Historia edytuj
Bośniackie określenie glineni lonac odnosi się do dość wysokiego, pękatego garnka z terakoty, o dwóch uchach i dopasowanej pokrywce, który pierwotnie służył do wolnego gotowania potraw w żarze paleniska[2]. Garnka tego tradycyjnie używa się do przygotowania bosanskiego loncu i od niego pochodzi nazwa potrawy[1].
Współczesny bosanski lonac wywodzi się ze średniowiecza, od jednogarnkowej potrawy przygotowywanej wspólnie przez bośniackich górników[2]. Grupy górników budowały w pobliżu swojego miejsca pracy wspólne paleniska. Poszczególni członkowie grupy stawiali na palenisku oznakowane garnki z potrawą, która miała się wolno gotować, aż do powrotu ich właścicieli z pracy[3]. Górnicy mogli korzystać też ze wspólnego większego naczynia, do którego każdy dorzucał przyniesione przez siebie składniki[2].
Bosanski lonac określany jest jako narodowe danie Bośni i Hercegowiny[1], symbolizujące mieszankę tradycji i kultur tego kraju[4].
Sposób przygotowania edytuj
Istnieje wiele wariantów tej potrawy. Przepisy na bosanski lonac różnią się w zależności od regionu[3], sezonowej dostępności składników czy osobistych upodobań osób przygotowujących potrawę[2], lecz główne składniki to na ogół pokrojone w spore kawałki mięso i warzywa.
Do typowych składników mięsnych należą: wołowina, jagnięcina i wieprzowina[5], a do warzywnych – kapusta, ziemniaki, groszek, czosnek, ziarna pieprzu[4], pomidory, marchew, pietruszka, zielona fasola[6]. Można używać do potrawy jednocześnie jednego, dwóch[6] lub najczęściej trzech rodzajów mięsa[7][5], a także wielu różnych warzyw i przypraw[3]. W głębokim garnku układa się na przemian warstwy mięsa i warzyw[5], aż do zapełnienia garnka, a następnie zalewa się wszystko wodą i dusi na małym ogniu przez kilka godzin[6][8]. Składniki są zwykle krojone na spore kawałki, a nie drobno siekane lub mielone[8].
Bosanski lonac można podawać bezpośrednio po ugotowaniu, lecz dobrze smakuje również po odgrzaniu[3]. Zwykle podaje się go z naczynia, w którym się gotował[5], ale bywa także serwowany w mniejszych, mieszczących pojedynczą porcję, naczyniach o takim samym kształcie jak duży lonac[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Ken Albala (red.): Food Cultures of the World Encyclopedia, Volume 4: Europe. Santa Barbara, California – Denver, Colorado – Oxford, England: Greenwood, 2011, s. 53. ISBN 978-0-313-37626-9. (ang.).
- ↑ a b c d e C. Wright: The Best Stews in the World: 300 Satisfying One-Dish Dinners, from Chilis and Gumbos to Curries and Cassoulet. Houghton Miffin Harcourt, 2012, s. 360. ISBN 978-1-55832-747-4. [dostęp 2021-05-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Darra Goldstein (red.): Culinary cultures of Europe: identity, diversity and dialogue. Council of Europe, 2005, s. 87-94. ISBN 92-871-5744-8. [dostęp 2021-05-28]. (ang.).
- ↑ a b David Farley: The hidden meaning in a pot of stew. www.bbc.com, 2017-05-11. [dostęp 2021-05-28]. (ang.).
- ↑ a b c d Bosnia and Herzegovina Doing Business for Everyone Guide - Practical Information and Contacts. International Business Publications USA, 2012, s. 221. ISBN 978-1-4387-7171-7. [dostęp 2021-05-28]. (ang.).
- ↑ a b c 10 Mouth Watering Dishes From Bosnia and Herzegovina. www.twoscotsabroad.com. [dostęp 2021-05-28]. (ang.).
- ↑ Lucy M. Long: Ethnic American Food Today: A Cultural Encyclopedia. Rowman & Littlefield Publishers, 2015, s. 79. ISBN 978-1-4422-2731-6. [dostęp 2021-05-28].
- ↑ a b Bosanski lonac. www.tasteatlas.com. [dostęp 2021-05-28]. (ang.).