Brachysola

rodzaj roślin

Brachysolarodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w południowo-zachodniej Australii, na wschód od Perth[5]. Brachysola coerulea jest rozpowszechniony, natomiast B. halganiacea jest rzadziej spotykany i słabiej poznany. Oba gatunki rosną na glebach piaszczystych, laterytowych, w zbiorowiskach zaroślowych i w widnych lasach – zarówno z dominacją eukaliptusów (mallee), jak i akacji oraz Grevillea[5].

Brachysola
Ilustracja
Brachysola coerulea
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

jasnotowate

Rodzaj

Brachysola

Nazwa systematyczna
Brachysola Rye
Nuytsia 13: 332 (2000)[3]
Synonimy
  • Chloanthes sect. Brachysolenia F.Muell.
  • Pityrodia sect. Brachysolenia (F.Muell.) E. Pritz.[4]

Nazwa naukowa utworzona została z greckich słów brachys (krótki) i solen (rurka lub kanał) – w nawiązaniu do krótkiej rurki korony kwiatu[5].

Morfologia

edytuj
Pokrój
Krzewy o pędach pokrytych gwiazdkowatymi włoskami (w obrębie kwiatostanów występują też włoski gruczołowate). Młode pędy obłe na przekroju, gęsto owłosione[5].
Liście
Siedzące i gęsto owłosione od spodu. U B. coerulea skupione w nibyokółkach po 4, równowąskie lub lancetowate, u B. halganiacea naprzeciwległe, wąskojajowate i jajowate[5].
Kwiaty
Zebrane w szczytowe kwiatostany wiechowate, składające się z wierzchotek liczących od 1 do 7 kwiatów. Kielich zrosłodziałkowy, ale szerszy niż dłuższy, zakończony 5 trójkątnymi i zaostrzonymi ząbkami. Kielich z zewnątrz jest owłosiony, wewnątrz nagi. Powiększa się w czasie owocowania. Korona jest 5-łatkowa, szersza niż dłuższa, niebieskofioletowa, z silniej wybarwioną częścią środkową, z żółto zabarwioną gardzielą. Rurka korony jest krótsza od wolnych i szeroko rozpostartych łatek korony. Łatki są szerokojajowate, tępo zakończone; dolna jest największa. Pręciki są cztery, nieco dwusilne – dolna para jest dłuższa od górnej. Zalążnia jest ciemnopurpurowa, czterokomorowa; w każdej komorze z pojedynczym zalążkiem. Szyjka słupka długa, nitkowata, naga, fioletowa i na szczycie rozwidlona[5].
Owoce
Rozłupnia składająca się z czterech rozłupek[5].

Systematyka

edytuj

Pierwszym odkrytym przedstawicielem współcześnie wyróżnianego rodzaju był opisany w 1876 roku gatunek Chloanthes halganiacea, zaliczony do rodzaju Chloanthes i sekcji Brachysolenia. W 1904 Diels i Pritzel przenieśli sekcję do rodzaju Pityrodia i wyróżnili dwa gatunki. Odrębność morfologiczna i ujawniony w badaniach genetycznych parafiletyzm, tradycyjnie ujmowanego rodzaju Pityrodia, spowodował wyodrębnienie sekcji w randze odrębnego rodzaju w 2004 roku[5].

Rodzaj z plemienia Chloantheae, podrodziny Prostantheroideae i rodziny jasnotowatych Lamiaceae[6].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2023-08-31] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-08-31] (ang.).
  3. a b Brachysola Rye. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-08-31].
  4. K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 207. ISBN 978-3-642-62200-7.
  5. a b c d e f g h B.L. Rye, Brachysola (Lamiaceae: Prostantheroideae), a new Western Australian genus, „Nuytsia”, 13 (2), 2000, s. 331-338 [dostęp 2023-08-31].
  6. Genus Brachysola (F. Muell.) Rye, [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-08-31].