Wikipedia

Grevillea (roślina)

Grevillea R. Br. ex Knight – rodzaj roślin z rodziny srebrnikowatych (Proteaceae). Obejmuje 372[5]–378[4] gatunków. Rośliny te występują naturalnie w Australii[6], zwłaszcza zachodniej, gdzie rośnie 135 gatunków[7]. Rodzaj obecny jest także na Tasmanii, trzy gatunki rosną na Nowej Kaledonii, także trzy na Nowej Gwinei[7] i jeden gatunek (G. elbertii) na Celebesie[8]. Rośliny te zasiedlają zwykle siedliska piaszczyste, pustynie, formacje roślin wrzosopodobnych i widne lasy z eukaliptusami[7].

Grevillea
Ilustracja
Grevillea banksii
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

srebrnikopodobne

Rząd

srebrnikowce

Rodzina

srebrnikowate

Rodzaj

Grevillea

Nazwa systematyczna
Grevillea R. Br. ex Knight
On Cultivation Proteeae xvii, 120. 1809 ('Grevillia') (nom. et orth. cons.)[3]
Typ nomenklatoryczny

G. aspleniifolia Knight[3]

Synonimy
  • Anadenia R.Br.
  • Fitchia Meisn.
  • Lissostylis (R.Br.) Spach
  • Lysanthe Salisb. ex Knight
  • Manglesia Endl.
  • Plagiopoda Spach
  • Ptychocarpa Spach
  • Stylurus Salisb. ex Knight[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Grevillea rosmarinifolia
Grevillea robusta

Nazwa rodzaju upamiętnia Charlesa Francisa Greville'a (1749–1809), angielskiego polityka i ogrodnika z zamiłowania, jednego z fundatorów Horticultural Society of London, współcześnie – Royal Horticultural Society[7].

Morfologia edytuj

 
Grevillea banksii
 
Grevillea bipinnatifida
 
Grevillea crithmifolia
 
Grevillea diversifolia
Pokrój
Drzewa osiągające do 30 metrów wysokości lub krzewy różnej wielkości, czasem płożące[7].
Liście
Zimozielone, skrętoległe, pojedyncze, całobrzegie, ząbkowane, nieparzystopierzasto i trzykrotnie pierzasto złożone[7][6].
Kwiaty
Wyrastają parami w różnego rodzaju kwiatostanach na szczytach pędów – w gronach, baldachach, główkach, czasem tworzących wiechowate kwiatostany złożone. Czasem bywają zredukowane do pojedynczych par lub nawet pojedynczych kwiatów. Każda para wsparta jest łuskowatą podsadką. Kwiaty są siedzące lub szypułkowe, promieniste lub grzbieciste. Cztery listki okwiatu są wolne lub zrośnięte[6], barwy zwykle czerwonej, różowej lub żółtej, odwijają się w czasie kwitnienia[7]. Do ich końców przyrośnięte są główki czterech pręcików. Słupek składa się z górnej jednokomorowej zalążni zawierającej jeden lub dwa zalążki. Długa szyjka słupka jest prosta lub wygięta, czasem haczykowato, labo faliście[7][6].
Owoce
Niewielkie, zwykle drewniejące torebki[7], mieszki, rzadko niełupki[6], zawierające jedno lub dwa nasiona[7], zwykle oskrzydlone[6].

Systematyka edytuj

 
Grevillea excelsior
 
Grevillea gillivrayi
 
Grevillea juniperina
 
Grevillea petrophiloides
 
Grevillea robusta
Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj z rodziny srebrnikowatych stanowiącej grupę siostrzaną dla platanowatych, wraz z którymi wchodzą w skład rzędu srebrnikowców, stanowiącego jedną ze starszych linii rozwojowych dwuliściennych właściwych[2]. W obrębie rodziny rodzaj stanowi klad bazalny w plemieniu Embothrieae Rchb., 1828. Plemię to klasyfikowane jest do podrodziny Grevilleoideae Engl., 1892[9][10].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-10-10] (ang.).
  3. ↑ a b Grevillea. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2014-09-09]. (ang.).
  4. ↑ a b Grevillea R.Br. ex Knight. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-17].
  5. ↑ a b Grevillea. The Plant List. [dostęp 2014-09-09]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f Klaus Kubitzki, C. Bayer, P.F. Stevens: Flowering Plants. Eudicots: Berberidopsidales, Buxales, Crossosomatales, Fabales p.p., Geraniales, Gunnerales, Myrtales p.p., Proteales, Saxifragales, Vitales, Zygophyllales, Clusiaceae Alliance, Passifloraceae Alliance, Dilleniaceae, Huaceae, Picramniaceae, Sabiaceae. Springer Science & Business Media, 2007, s. 397-398. ISBN 978-3-540-32219-1. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g h i j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 308. ISBN 0-333-73003-8.
  8. ↑ Grevillea elbertii Sleumer. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-01-17].
  9. ↑ Peter H. Weston, Nigel P. Barker. A new suprageneric classification of the Proteaceae, with an annotated checklist of genera. „Telopea”. 11, 3, s. 314–344, 2006. 
  10. ↑ Hoot, S.B. & Douglas, A.W. (1998). Phylogeny of the Proteaceae based on atpB and atpB-rbcL intergenic spacer region sequences. Australian Systematic Botany 11. p. 301-320
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Grevillea_(roślina)&oldid=71424814”