Usnea Dill. ex Adans. (brodaczka) – rodzaj grzybów z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany do grupy porostów[2].

Brodaczka
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

miseczniaki

Rząd

misecznicowce

Rodzina

tarczownicowate

Rodzaj

brodaczka

Nazwa systematyczna
Usnea Dill. ex Adans.
Fam. Pl. 2: 7 (1763)
Typ nomenklatoryczny

Usnea florida (L.) Weber ex F.H. Wigg.

Brodaczka kępkowa
Brodaczka kędzierzawa

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Parmeliaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].

Synonimy naukowe: Alectoria Link, Eumitria Stirt., Neuropogon Nees & Flot., Usneomyces E.A. Thomas ex Cif. & Tomas[3]:

Charakterystyka

edytuj

Rosną na drzewach w lasach. Plecha zwisająca, krzaczkowata lub brodata. Cechuje je duża zmienność i są trudne do oznaczenia. Zanikają z powodu nawet nieznacznych zanieczyszczeń powietrza.

Gatunki występujące w Polsce

edytuj

Wykaz gatunków oraz nazwy polskie według W. Fałtynowicza[2]. Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[1].

Wszystkie gatunki w Polsce objęte są ochroną gatunkową[9].

W Polsce wymarły 22 gatunki[10] za [11], m.in. Usnea longissima Ach.[12] (wg nowych ujęć taksonomicznych Dolichousnea longissima (Ach.) Articus[13][14]) – brodaczka najdłuższa, która jeszcze w XX wieku występowała w Tatrach i Puszczy Białowieskiej[10] za [11]. Objęta ochroną gatunkową[9].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  2. a b c Wiesław Fałtynowicz, The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland. Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7.
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  4. a b c d e f g h i Według Index Fungorum takson niepewny
  5. Wymieniona pod synonimem Usnea rigida (Ach.) Motyka
  6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [online] [dostęp 2015-01-04].
  7. Volkmar Wirth. Checkliste der Flechten und flechtenbewohnenden Pilze Deutschlands – eine Arbeitshilfe. „Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde”. 517, s. 1-63, 1994. (niem.). 
  8. Wymieniona pod synonimem Usnea madeirensis Motyka
  9. a b Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów. [dostęp 2015-01-04].
  10. a b Ludwik Lipnicki, Hanna Wójciak: Porosty. Klucz – atlas do oznaczania najpospolitszych gatunków. Wyd. pierwsze. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1995, s. 13. ISBN 83-02-05668-5.
  11. a b Lista roślin zagrożonych w Polsce. Kazimierz ZARZYCKI (red.), Władysław Wojewoda (red.), Zofia HEINRICH (red.). Wyd. 2. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Botaniki im. W. Szafera, 1992. ISBN 83-85444-05-X.
  12. Index Fungorum [online] [dostęp 2017-05-07] (ang.).
  13. Kristina Articus. Neuropogon and the phylogeny of Usnea s.l. (Parmeliaceae, Lichenized Ascomycetes). „Taxon”. 53 (4), s. 925–934, listopad 2004. ISSN 0040-0262. [dostęp 2017-05-07]. 
  14. Index Fungorum. [dostęp 2017-05-07]. (ang.).