Brodawnik (Leontodon L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Do rodzaju należy 41 gatunków[4] występujących w basenie Morza Śródziemnego i na pozostałym obszarze Europy. Na początku XXI wieku dowiedziono braku bliskiego pokrewieństwa między dwoma podrodzajami tu zaliczanymi i wyodrębniono jeden z nich jako rodzaj Scorzoneroides. W Polsce rośnie pięć gatunków z tego rodzaju w tradycyjnym, szerokim ujęciu lub trzy w wąskim ujęciu.

Brodawnik
Ilustracja
Brodawnik różnoowockowy
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Cichorioideae

Rodzaj

brodawnik

Nazwa systematyczna
Leontodon L.
Sp. Pl. 798. 1753
Typ nomenklatoryczny

Leontodon hispidus L.[3]

Brodawnik zwyczajny
Leontodon rigens

Jako roślina ozdobna uprawiany jest Leontodon rigens, zwłaszcza jego odmiana o większych koszyczkach – 'Girandole'[5].

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Zasięg rodzaju obejmuje całą Europę (na tym kontynencie rośnie 27 gatunków[6]), południowo-zachodnią Azję (po Turkmenistan i Iran na wschodzie), północną Afrykę i wyspy Makaronezji[4].

Gatunki flory Polski[7]

Pierwsza nazwa naukowa według listy krajowej[7], druga – obowiązująca według bazy taksonomicznej Plants of the World online (jeśli jest inna)[4]

Systematyka

edytuj

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae, podrodziny Cichorioideae, z plemienia Cichorieae i podplemienia Hypochaeridinae[8]. W tradycyjnym szerokim ujęciu rodzaj obejmujący dwa podrodzaje okazał się difiletyczny – na drzewie filogenetycznym oba podrodzaje rozdziela klad z rodzajami goryczel Picris i Helminthotheca. Wyodrębniona w rodzaj Scorzoneroides grupa gatunków różni się także m.in. liczbą chromosomów oraz chemicznie[9].

Pozycja filogenetyczna rodzaju w obrębie podplemienia Hypochaeridinae[9]
Hypochaeridinae


Prenanthesprzenęt



Urospermum






Hypochaerisprosienicznik






Scorzoneroides






Helminthotheca



Picrisgoryczel




Leontodonbrodawnik






Wykaz gatunków[4]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-05].
  4. a b c d e Leontodon L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-23].
  5. Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 341. ISBN 0-333-74890-5.
  6. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 517, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. Genus Leontodon L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-09-23].
  9. a b Neela Enke, Birgit Gemeinholzer, Christian Zidorn. Molecular and phytochemical systematics of the subtribe Hypochaeridinae (Asteraceae, Cichorieae). „Organisms Diversity & Evolution”. 12, s. 1–16, 2012.