Wikipedia

Brzoza smoleńska

roślina powiązana z katastrofą lotniczą z 2010 roku

Brzoza smoleńska[2] – określenie nadane brzozie rosnącej około 855 m na wschód od progu drogi startowej rosyjskiego lotniska wojskowego Smoleńsk-Siewiernyj, która 10 kwietnia 2010 roku stała się istotnym elementem katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku.

Funkcjonariusze rosyjskich służb mundurowych przy złamanej brzozie smoleńskiej w dniu 10 kwietnia 2010 roku
Fotografia brzozy smoleńskiej z wbitymi w nią elementami samolotu Tu-154M nr 101 opublikowana w raporcie końcowym Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) z 2011 roku[1]
Brzoza smoleńska w czasie uroczystości 10 października 2010 roku
Minister Bogdan Zdrojewski kładzie różę na brzozie 10 kwietnia 2012 roku

Według raportów końcowych Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (ros. Межгосударственный авиационный комитет, MAK) oraz polskiej Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP), 10 kwietnia 2010 roku polski samolot Tu-154M nr boczny 101 w wyniku uderzenia w pień tego drzewa utracił część skrzydła, co pociągnęło za sobą dalszy ciąg zdarzeń podczas katastrofy lotniczej w Smoleńsku.

Możliwość utraty fragmentu skrzydła przez samolot Tu-154M wskutek zderzenia z drzewem została zakwestionowana przez współpracujących z powołanym przez parlamentarzystów Prawa i Sprawiedliwości zespołem parlamentarnym do spraw wyjaśnienia przyczyn katastrofy Tu-154 działającym w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej[3][4] i wywołała dyskusje[4]. Wśród przeciwników wniosków oficjalnych raportów KBWLLP i MAK zyskała miano „pancernej”[5]; stała się również tematem publicystyki w polskich środkach masowego przekazu[6]. W odpowiedzi na narastające zarzuty eksperci i członkowie komisji badania wypadku wielokrotnie wypowiadali się, że fakt uderzenia w brzozę jest ewidentny, udostępniono także zdjęcie brzozy zrobione tuż po katastrofie z tkwiącymi w niej odłamkami skrzydła samolotu[7][8].

Lokalizacja drzewa i badania MAK oraz KBWLLP

W 2010 roku brzoza smoleńska rosła na śmietnisku ok. 855 m na wschód od progu drogi startowej lotniska wojskowego Smoleńsk-Siewiernyj, na lewo od osi pasa. Według raportu końcowego MAK znajdowała się w odległości 856 metrów od progu pasa, 61 m na lewo od jego osi, w punkcie o współrzędnych geograficznych 54°49.494′ szerokości północnej i 32°03.422′ długości wschodniej[9], a według raportu końcowego KBWLLP w odległości 855 metrów od progu pasa, 63 m na lewo od jego osi, w punkcie o współrzędnych geograficznych 54°49′30.01″ szerokości północnej i 32°03′25.51″ długości wschodniej[10]. Według raportu końcowego MAK rosła na wysokości 248 m n.p.m.[9], natomiast według raportu końcowego KBWLLP na wysokości 250 m n.p.m.[10] Zgodnie z ustaleniami MAK i KBWLLP średnica pnia drzewa wynosiła 30–40 cm[9][10].

Według raportów MAK i KBWLLP w ostatniej fazie lotu samolot Tu-154M nr 101 uderzył w pień brzozy lewym skrzydłem, co miało doprowadzić do utraty jego części i spowodować wejście maszyny w niekontrolowany obrót w lewą stronę[9][10]. Według raportu MAK zderzenie z brzozą nastąpiło o godz. 8:41:00 UTC+2[9], a według raportu KBWLLP o godz. 8:41:02,8 UTC+2[10]. Według raportu MAK po zderzeniu z brzozą samolot utracił fragment skrzydła o długości 6,5 m[9], natomiast według raportu KBWLLP o długości 6,1 m[10]. Zgodnie z ustaleniami MAK i KBWLLP uderzenie skrzydła w brzozę nastąpiło na wysokości ok. 5 m nad powierzchnią gruntu[9][10]. Według raportu końcowego KBWLLP w chwili zderzenia z brzozą zarejestrowano następujące parametry lotu maszyny[11]:

  • kąt natarcia: 15,78°;
  • kąt pochylenia: 12,8°;
  • kąt przechylenia: –2,5° (w lewo);
  • wysokość lotu nad terenem: 5,1 m;
  • wysokość radiowa: 6,2 m;
  • prędkość przyrządowa: 269 km/h.

Według raportu końcowego MAK w chwili kolizji z brzozą w jej pień wbiły się drobne fragmenty odłamanego skrzydła; w raporcie MAK zamieszczono fotografię przełamu drzewa z wbitymi metalowymi częściami. Zdjęcia złamanej brzozy smoleńskiej opublikowano również w raporcie końcowym KBWLLP. Po katastrofie w rejonie lotniska Siewiernyj dokonano masowej wycinki drzew mogących stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa lotów[12], jednak brzozę smoleńską pozostawiono[13]. Mimo uszkodzenia dolna część drzewa pozostała żywa[14]. W kwietniu 2011 roku teren przy drzewie uporządkowano i przygotowano niewielką drewnianą platformę przeznaczoną na kwiaty i znicze[15].

Badania zderzenia skrzydła samolotu z brzozą

Badania Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie

W grudniu 2011 roku dwaj eksperci lotniczy i geodeta zbadali na lotnisku Siewiernyj brzozę smoleńską na zlecenie Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie pod kierunkiem ppłk. Karola Kopczyka[13]. Wyniki badań oraz pomiarów nie zostały opublikowane[16].

W październiku 2012 roku polscy prokuratorzy wojskowi i biegli przebywający w Smoleńsku przeprowadzili szczegółowe badania drzewa m.in. przy użyciu promieni rentgena[17]. W trakcie badań prowadzonych w październiku 2012 roku przez biegłych m.in. z Centralnego Biura Śledczego pobrano 3,2 m fragment drzewa[18], oprócz tego zabezpieczono liczne fragmenty gałęzi[19][7] oraz próbki drewna[20]. Łącznie pobrano ponad 200 próbek[21].

Badania naukowe poza oficjalnymi postępowaniami

Kwestia zderzenia skrzydła z brzozą jest badana przez naukowców zajmujących się wytrzymałością materiałów i modelowaniem matematycznym dynamicznych zjawisk kontaktowych, a także aerodynamiką. W 2011 roku stała się przedmiotem badań polskiego naukowca Wiesława Biniendy, pracującego w Stanach Zjednoczonych[3], a w 2012 roku Pawła Artymowicza astrofizyka pracującego w Kanadzie[22] oraz Kazimierza Nowaczyka[23] i Chrisa Cieszewskiego[24] naukowców pracujących w Stanach Zjednoczonych. W 2012 roku na temat brzozy smoleńskiej powstała również praca Jana Błaszczyka z Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie[2].

Zespół Parlamentarny ds. Zbadania Przyczyn Katastrofy Tu-154M z 10 kwietnia 2010 roku

W sierpniu 2012 roku Zespół Parlamentarny ds. Zbadania Przyczyn Katastrofy Smoleńskiej działający w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej opublikował raport zatytułowany „28 miesięcy po Smoleńsku”, w którym na podstawie opinii Wiesława Biniendy i Kazimierza Nowaczyka, ekspertów zespołu, przedstawiono tezę, że samolot Tu-154M nr 101 nie uderzył w brzozę, lecz przeleciał nad nią[25], a brzozie utknął jedyni jeden z jego odłamków, które rozrzucane były wzdłuż toru lotu, także przed brzozą, co widoczne jest na zdjęciach satelitarnych.

Uroczystości pod brzozą smoleńską

W październiku 2010 roku, pół roku po katastrofie, do Smoleńska przyjechało 170 członków rodzin i przyjaciół osób, które zginęły w katastrofie[26]. Wspólnie z żonami prezydentów Rosji i Polski Anną Komorowską i Swietłaną Miedwiediewą uczcili pamięć ofiar katastrofy i w czasie pobytu na lotnisku Siewiernyj przeszli pod brzozę smoleńską[26].

9 kwietnia 2011 roku, w ramach obchodów pierwszej rocznicy katastrofy, pod brzozą smoleńską zebrały się 103 osoby reprezentujące ponad 30 rodzin ofiar, które przybyły do Smoleńska wraz z polską pierwszą damą Anną Komorowską[27].

10 kwietnia 2012 roku, w drugą rocznicę katastrofy, pod brzozę smoleńską udali się krewni ofiar, którzy przybyli do Smoleńska wraz z polską delegacją pod przewodnictwem ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego, by oddać hołd ofiarom katastrofy[28].

Brzoza smoleńska w sztukach plastycznych i poezji

Motyw brzozy smoleńskiej wykorzystano na srebrnej monecie okolicznościowej o nominale 20 złotych upamiętniającej ofiary katastrofy w Smoleńsku, wyemitowanej w 2011 roku przez Narodowy Bank Polski[29], na pomniku ofiar katastrofy smoleńskiej w kościele św. Anny w Warszawie[30] oraz na projekcie pomnika, który ma stanąć w miejscu katastrofy[31]. Stała się także tematem dwóch rysunków Andrzeja Krauzego; pierwszy z nich, opatrzony podpisem: Prokuratura wzywa brzozę smoleńską do złożenia zeznań, opublikowano w kwietniu 2012 roku w dzienniku „Rzeczpospolita”[32], a drugi, z podpisem: Śledztwo nabiera tempa: Już w 2 i pół roku po katastrofie brzoza smoleńska zostaje wzięta w krzyżowy ogień pytań, ukazał się w październiku 2012 roku w tygodniku „Uważam Rze”[33].

W 2012 roku drzewo stało się tematem wiersza poety Aleksandra Szumańskiego pt. „Brzoza smoleńska”[34].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Final Report on the accident on 10 April 2010, on Smolensk „Severny” airdrome, to the Tupolev Tu-154M tail number 101 of the Republic of Poland [online], mak.ru, 12 stycznia 2011, s. 75 [dostęp 2012-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-10] (ang.).
  2. ↑ a b Jan Błaszczyk: Brzoza smoleńska – aspekty wytrzymałościowe struktury skrzydła samolotu Tu-154. „Konferencja smoleńska 22 X 2012. Program” [online], konferencja.home.pl [dostęp 2012-11-08] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-19].
  3. ↑ a b Wiesław Binienda, Analysis of the Presidential Plane Crash in Smolensk, Russia, on April 10, 2010 [online], ecgf.uakron.edu [dostęp 2012-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-05] (ang.).
  4. ↑ a b Gregory Szuladzinski: Raport No. 456: Niektóre aspekty techniczno-konstrukcyjne smoleńskiej katastrofy, s. 22, Analytical Service Pty Ltd, maj 2012.
  5. ↑ Maria Szonert-Binienda, Ideologia jak pancerna brzoza, „Uważam Rze”, 8(55)/2012, 20 lutego 2012, s. 58–59, ISSN 2082-8292 [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  6. ↑ Janusz Wojciechowski, Wojciechowski: Po rehabilitacji generała czas na rehabilitację brzozy [online], fronda.pl, 14 stycznia 2012 [dostęp 2012-06-23]., Krystyna Naszkowska, Prawica chce rehabilitacji brzozy smoleńskiej [online], Wyborcza.pl, 14 stycznia 2012 [dostęp 2012-06-23]., Piotr Lisiewicz, Ułańska fantazja pilotów i pancerna brzoza w Smoleńsku [online], wp.pl, 7 lutego 2012 [dostęp 2012-06-23]., Krzysztof Łoziński, Łoziński ws. ekspertyzy Biniendy: Każdy wieśniak wie, że brzoza nie jest miękka [online], Gazeta.pl, 20 kwietnia 2012 [dostęp 2012-06-23].
  7. ↑ a b Wojciech Czuchnowski, Komisja smoleńska broni swojego raportu [online], Wyborcza.pl, 30 stycznia 2013 [dostęp 2013-02-02].
  8. ↑ Ekspert ws. Smoleńska: zderzenie z brzozą ewidentne [online], Polskie Radio, 30 grudnia 2012 [dostęp 2013-02-02].
  9. ↑ a b c d e f g Międzypaństwowy Komitet Lotniczy (MAK): Final Report on the accident on 10 April 2010, on Smolensk „Severny” airdrome, to the Tupolev Tu-154M tail number 101 of the Republic of Poland, s. 13, 74–76, 87–88, 104, 168, 180 (ang.), 12 stycznia 2011.
  10. ↑ a b c d e f g Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP): Raport końcowy w sprawie ustalenia okoliczności i przyczyn katastrofy samolotu TU-154M Nr 101 pod Smoleńskiem, s. 17, 66, 216, 27 lipca 2011.
  11. ↑ Komisja Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWLLP): Protokół badania zdarzenia lotniczego nr 192/2010/11 przez KBWLLP. Załącznik nr 4.7. Geometria zderzenia samolotu, s. 278, 5 września 2011.
  12. ↑ Uwagi Rzeczypospolitej Polskiej do projektu Raportu końcowego z badania wypadku samolotu Tu-154M nr boczny 101, który wydarzył się 10 kwietnia 2010, opracowanego przez Międzypaństwowy Komitet Lotniczy MAK [online], mak.ru, s. 88–95 [dostęp 2012-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-29].
  13. ↑ a b Piotr Falkowski, Oględziny brzozy [online], Nasz Dziennik, 8 grudnia 2011 [dostęp 2012-06-14].
  14. ↑ Smoleńska brzoza zazieleniła się na wysypisku śmieci [online], fakt.pl, 5 lipca 2012 [dostęp 2012-08-04].
  15. ↑ Piotr Falkowski, Badania brzozy w Moskwie [online], naszdziennik.pl, 1 grudnia 2012 [dostęp 2012-12-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-14].
  16. ↑ Apel do śledczych: Udostępnijcie badania skrzydła i brzozy [online], tvn24.pl, 22 kwietnia 2012 [dostęp 2012-07-18].
  17. ↑ Smoleńska „pancerna” brzoza prześwietlona rentgenem [online], Dziennik.pl, 9 października 2012 [dostęp 2012-10-15].
  18. ↑ Pobrano fragment brzozy ze Smoleńska. Przesłuchano 11 osób. TVN24, 2012-10-16. [dostęp 2013-02-09].
  19. ↑ Katarzyna Pawlak, Ścięto brzozę w Smoleńsku [online], gpcodziennie.pl, 30 listopada 2012 [dostęp 2012-11-30] [zarchiwizowane z adresu 2012-12-03].
  20. ↑ Piotr Falkowski, Pobrania z wraku [online], Nasz Dziennik, 10 października 2012 [dostęp 2012-10-21].
  21. ↑ Pobrano fragment brzozy ze Smoleńska. Przesłuchano 11 osób [online], TVN24.pl, 16 października 2012 [dostęp 2021-01-12].
  22. ↑ Paweł Artymowicz, Aerodynamiczne obliczenia ostatnich sekund lotu PLF 101 w porównaniu z danymi zebranymi przez komisje badania wypadków [online], planets.utsc.utoronto.ca, s. 3, 40 [dostęp 2012-06-18].
  23. ↑ Kazimierz Nowaczyk, Analiza wizualizacji katastrofy w Smoleńsku [online], smolenskcrash.com [dostęp 2012-10-06]. oraz Kazimierz Nowaczyk, Czy raporty MAK i KBWLLP są wiarygodne? [online], smolenskcrash.com [dostęp 2012-10-06].
  24. ↑ Piotr Falkowski, Nietypowe ułożenie [online], Nasz Dziennik, 23 października 2012 [dostęp 2012-10-27] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-27].
  25. ↑ 28 miesięcy po Smoleńsku, sekcje 3.4. „Tu-154M nie uderzył w brzozę”, 4.1. „Tu-154M nie zszedł poniżej 18 m oraz 4.2. „Brzoza nie mogła złamać skrzydła Tu-154M” [online], smolenskzespol.sejm.gov.pl, sierpień 2012, s. 115–116, 122, 124–125 [dostęp 2012-10-29].
  26. ↑ a b Marcin Wojciechowski, Rodziny ofiar Smoleńska: 10 kwietnia nasze życie rozpadło się na tysiąc kawałków [online], Wyborcza.pl, 9 października 2010 [dostęp 2012-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2010-10-13].
  27. ↑ Modlitwy przy smoleńskiej brzozie [online], rp.pl, 9 kwietnia 2011 [dostęp 2012-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-02].
  28. ↑ Zdrojewski: ta tragedia przez lata pozostanie w pamięci Polaków [online], Polskie Radio, 10 kwietnia 2012 [dostęp 2012-06-20].
  29. ↑ M.P. z 2011 r. nr 24, poz. 258 oraz Smoleńsk – pamięci ofiar 10.04.2010, 20 zł [online], Mennica Polska [dostęp 2018-04-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-02].
  30. ↑ Warszawa: kard. Nycz poświęcił pomnik ofiar katastrofy smoleńskiej [online], niedziela.pl, 26 listopada 2012 [dostęp 2012-11-28].
  31. ↑ Brzoza jednym z symboli pomnika smoleńskiego [online], Nowy Dziennik, 30 marca 2012 [dostęp 2012-06-14].
  32. ↑ Andrzej Krauze, Komentarz rysunkowy. Brzoza smoleńska [online], rp.pl, 16 kwietnia 2012 [dostęp 2012-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-04].
  33. ↑ Andrzej Krauze, „Uważam Rze”, 44(91)/2012, 29 października 2012, s. 4, ISSN 2082-8292.
  34. ↑ Aleksander Szumański, Brzoza smoleńska [online], aleksanderszumanski.pl, 26 maja 2012 [dostęp 2012-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2014-01-02].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Brzoza_smoleńska&oldid=74478199”