Bulwar Poleski w Krakowie

zabytek w Krakowie

Bulwar Poleski – zabytkowa budowla hydrotechniczna o funkcji przeciwpowodziowej w Krakowie, biegnąca wzdłuż Wisły, pierwotnie przewidywana również do funkcji pomocniczych nabrzeży portowych. Składa się głównie z murów oporowych (górnego, wysokiego, oraz dolnego, ujmującego koryto rzeki i tworzącego nabrzeże przeładunkowe). W linii górnych murów znajdują się murowane schody dla pieszych oraz brukowane pochylnie do komunikacji kołowej; bocznice kolejowe na poziomie dolnym nie zachowały się. Bulwar Poleski wraz z innymi bulwarami w mieście oraz wałami w granicach Krakowa tworzyły skuteczne zabezpieczenia przed powodzią, co wykazały doświadczenia wielkich powodzi, między innymi w 1970, 1997 i 2010 roku.

Bulwar Poleski
Obiekt zabytkowy nr rej. A-1260/M z 13 czerwca 2011[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Bulwar Poleski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Bulwar Poleski”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Bulwar Poleski”
Ziemia50°03′07,48″N 19°56′00,38″E/50,052078 19,933439

Opis edytuj

Bulwar Poleski rozciąga się nad zakolem Wisły, między mostami Dębnickim a Grunwaldzkim, na terenie Dębników w dzielnicy VIII. W pobliżu bulwaru znajduje się Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”[2].

Bulwar Poleski stanowi obiekt techniki urbanistycznej na trasie Krakowskiego Szlaku Techniki utworzonego 6 kwietnia 2006. Prowadzi nim także rekreacyjna Wiślana Trasa Rowerowa – część europejskiego szlaku rowerowego EuroVelo 4[3].

W 2009 roku przy bulwarze otwarto przystanek wodnego tramwaju miejskiegoMost Grunwaldzki[4]. Na terenie bulwarów znajdują się również Schody Czesława Miłosza[5].

Bulwar wraz z przyległymi fragmentami wałów Wisły, wtórnie uzyskały funkcję i status obszarów parkowych, stanowiąc obecnie popularne miejsce rekreacyjno-wypoczynkowe dla mieszkańców i turystów. Prowadzą nim alejki spacerowe i drogi rowerowe[6].

Bulwar ten, poprzecinany licznymi alejkami spacerowymi, stanowi głównie obszar trawiasty, łagodnie schodzący ku Wiśle[6].

Odbywają się na nim imprezy cykliczne i okolicznościowe. Wraz z bulwarem Czerwińskim (znajdującym się po przeciwnej stronie Wisły) stanowi scenę lub, w zależności od roku, widownię Wianków, corocznego widowiska organizowanego przez Krakowskie Biuro Festiwalowe[7].

Historia edytuj

Bulwar Poleski powstał na początku XX wieku[8]. Przy tym bulwarze, pod wpływem procesu akumulacji rzecznej, tworzy się jedyna w Krakowie piaszczysta plaża, która jednak ze względu na zanieczyszczenie wody nie ma zastosowania rekreacyjnego. Piasek w tym miejscu jest regularnie usuwany z uregulowanego koryta rzeki przy pomocy pogłębiarek. W okolicy dzisiejszej ul. Zamkowej (położonej przy bulwarze) do lat czterdziestych XX wieku linia brzegowa silniej wcinała się w głąb rzeki. Na istniejącym wówczas cyplu, w latach 1891–1938, stała willa Rożnowskich (budynek o charakterystycznym zamkowym wyglądzie)[9].

13 czerwca 2011 roku wraz z innymi bulwarami wiślanymi, bulwar Poleski został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych[10].

Przypisy edytuj

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2024-04-19].
  2. Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2023. ISBN 978-83-8190-859-7.
  3. Velo Małopolska w budowie. 400 km tras w 2017 roku [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  4. Tramwaj wodny w Krakowie wznowił rejsy! Ile kosztują bilety? [online], www.eska.pl [dostęp 2034-04-19] (pol.).
  5. Uroczyście otwarto Schody Czesława Miłosza – Kraków Otwarty na Świat [online], www.krakow.pl [dostęp 2024-04-19].
  6. a b Bulwary Wiślane [online], karnet.krakowculture.pl [dostęp 2024-04-19] (ang.).
  7. Wianki [online], krakow.travel [dostęp 2024-04-19] (pol.).
  8. Bulwar Poleski. zabytek.pl. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  9. Willa Rożnowskich – Kraków, Bulwar Poleski. poranny.pl. [dostęp 2024-04-19]. (pol.).
  10. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2024-04-19].