Burzyk siodłaty
Burzyk siodłaty[3] (Puffinus bryani) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Wyodrębniony w Stanach Zjednoczonych w 2011 na podstawie okazu znalezionego w 1963 roku na wyspie Midway[4].
| Puffinus bryani[1] | |
| Pyle, Welch & Fleischer, 2011 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
burzyk siodłaty |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Taksonomia i pierwsze stwierdzenia edytuj
W lutym 1963 roku na wyspie Midway znaleziono okaz ptaka, który był za mały na burzyka małego. Na podstawie badań genetycznych w 2011 dowiedziono, że jest to nowy gatunek. Człon bryani został nadany na cześć Edwina Horace’a Bryana Jr., kuratora kolekcji Bernice P. Bishop Museum w Honolulu w latach 1919–1968[5]. W sezonach zimowych 1990/1991 i 1991/1992 na Midway w szczelinie między betonowymi elementami konstrukcji obserwowano ptaka, który okazał się później drugim znanym nauce (po holotypie z 1963) przedstawicielem P. bryani. W grudniu 1991 nagrano jego głos, po czym ptak został schwytany, nagrany na kasecie wideo, sfotografowany, a następnie wypuszczony na wolność[6][7].
Morfologia edytuj
Ma szaro-niebieski lub czarny dziób, niebieskie nogi i czarno-białe upierzenie[8]. Jest najmniejszym znanym burzykiem[9]. Ma 25–30 cm długości, a rozpiętość skrzydeł wynosi 55–60 cm[10].
Zasięg edytuj
W chwili opisania gatunku jedynym pewnym miejscem jego występowania była wyspa Midway (Północno-Zachodnie Wyspy Hawajskie), nie wiedziano jednak, gdzie ptak ten się lęgnie[7]. Odnotowano stwierdzenia małych niezidentyfikowanych burzyków w Japonii, u wybrzeży Kalifornii, w Zatoce Alaska[11] oraz koło Hawajów, które mogły być obserwacjami przedstawicieli tego gatunku, ale jak ustalono, część tych obserwacji nie dotyczyła burzyka siodłatego, a inne nie zostały na tyle dobrze opisane bądź udokumentowane, by jednoznacznie ustalić gatunek obserwowanego ptaka[6]. Wkrótce po opisaniu gatunku zidentyfikowano sześć jego okazów zebranych między 1997 a 2011 rokiem na wyspach archipelagu Ogasawara w Japonii (dawniej znanego pod nazwą Bonin), a ich przynależność do P. bryani potwierdziły badania DNA[12]. Pięć z tych okazów odnaleziono martwych, z czego trzy zostały zagryzione przez szczury[2]; szósty okaz zmarł w niewoli po kilku miesiącach rekonwalescencji[12]. W 2013 jedynym pewnym stwierdzeniem gatunku na morzu była fotografia wykonana w pobliżu archipelagu Ogasawara we wrześniu 2009[6]. Ostatecznie w lutym 2015 po raz pierwszy natknięto się na niewielką populację lęgową na wysepce Higashi-jima w tymże archipelagu[13]. Zasięg występowania burzyka siodłatego na morzu nadal pozostaje praktycznie nieznany, choć wiadomo, że obejmuje co najmniej pas wód tropikalnych i subtropikalnych między archipelagiem Ogasawara i Północno-Zachodnimi Wyspami Hawajskimi[2].
Status edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2014 roku uznaje burzyka siodłatego za gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered). Liczebność gatunku nie została oszacowana, ale ze względu na bardzo nieliczne stwierdzenia przypuszcza się, że populacja jest skrajnie mała i prawdopodobnie liczy nie więcej niż 249 dorosłych osobników. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy głównie z powodu drapieżnictwa zawleczonych szczurów[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Puffinus bryani, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Puffinus bryani, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (Wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-24].
- ↑ Peter Pyle, Andreanna J. Welch, Robert C. Fleischer. A new species of shearwater (Puffinus) recorded from Midway Atoll, northwestern Hawaiian Islands. „The Condor”. 113 (3), s. 518-527, 2011. DOI: 10.1525/cond.2011.100117. (ang.).
- ↑ Kopalnia Wiedzy: W USA opisano pierwszy nowy gatunek ptaka od 37 lat. 30 sierpnia 2011. [dostęp 2016-06-30].
- ↑ a b c Pyle, P., David, R., Eilerts, B.D., Amerson, A.B., Borker, A. & McKown, M.. Second record of Bryan’s Shearwater Puffinus bryani from Midway Atoll, with notes on habitat selection, vocalizations and at-sea distribution. „Marine Ornithology”. 42, s. 5–8, 2014. (ang.).
- ↑ a b Institute for Bird Population, New species of shearwater [zarchiwizowane 2012-05-01].
- ↑ Smithsonian Science: Bryan’s shearwater, new Hawaiian seabird species, discovered. 26 sierpnia 2011. [dostęp 2013-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-25)].
- ↑ Jennifer Viegas: New Monkey and American Bird Species Found. 26 sierpnia 2011. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-29)].
- ↑ National Geographic, “絶滅”のミズナギドリ、小笠原に生息 [zarchiwizowane 2013-04-26].
- ↑ Brandon Keim: Ornithologists Find First New U.S. Bird in 37 Years. 26 sierpnia 2011. [dostęp 30 czerwca 2016 (zarchiwizowany)].
- ↑ a b Mystery Seabird May Not be Extinct. Chattanoogan, 16 lutego 2012. [dostęp 2016-06-30].
- ↑ J. Cooper: Bryan’s Shearwater is confirmed breeding in Japan’s Ogasawara Islands. Agreement on the Conservation of Albatrosses and Petrels, 2015-03-29. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia burzyka siodłatego. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).