CW-8
CW-8 – polski szybowiec szkolny zbudowany w okresie międzywojennym.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor | |
| Typ | |
| Konstrukcja |
drewniana |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu | |
| Wycofanie ze służby |
1936 |
| Liczba egz. |
31 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
9,24 m |
| Wydłużenie |
6,4 |
| Długość |
5,25 m |
| Wysokość |
2,27 m |
| Powierzchnia nośna |
13,2 m² |
| Profil skrzydła |
G-682 |
| Masa | |
| Własna |
82 kg |
| Użyteczna |
75 kg |
| Startowa |
157 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
42 km/h |
| Prędkość ekonomiczna |
45 km/h |
| Prędkość optymalna |
49 km/h |
| Prędkość holowania |
73 km/h |
| Doskonałość maks. |
10,9 przy 49 km/h |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
| Rzuty | |
| |
Historia edytuj
Inżynier Wacław Czerwiński opracował w 1934 roku projekt nowego szybowca szkolnego. Miała to być prosta i tania konstrukcja wybaczająca błędy pilotażu początkującym pilotom i umożliwiająca ich masowe szkolenie. W tym celu maksymalnie uproszczono konstrukcję szybowca – znormalizowano wymiary elementów drewnianych, użytych śrub oraz ograniczono do siedmiu liczbę elementów spawanych[1]. Kadłub został podzielony na trzy sekcje, co ułatwiało transport oraz umożliwiało szybką wymianę uszkodzonych części[2]. Dobrą stateczność w locie zapewnił odpowiednio dobrany skos płata oraz niskie umiejscowienie fotela pilota, dobrą sterowność uzyskano poprzez zastosowanie sterów o dużej powierzchni[2]. Nowym rozwiązaniem była specjalnie skonstruowana płoza podkadłubowa, zabezpieczająca główną część kadłuba przed uszkodzeniem podczas lądowania[2]. Konstruktor zadbał o bezpieczeństwo pilota – jego fotel został umiejscowiony tak, aby zmniejszyć ryzyko urazów głowy podczas lądowania w przygodnym terenie. Dzięki przyjętym rozwiązaniom powstał tani szybowiec – koszt jednego egzemplarza oszacowano na 1500 zł[2].
Model szybowca został zbadany w tunelu aerodynamicznym Laboratorium Aerodynamicznego Politechniki Lwowskiej[3][4]. Prototyp został zbudowany jesienią 1934 roku w Warsztatach Szybowcowych ZASPL. Jego oblotu dokonał Franciszek Kotowski na początku 1935 roku na lotnisku w Skniłowie[5]. Oceniono, że szybowiec jest bardzo sterowny i łatwy w pilotażu, a nowa konstrukcja płozy podkadłubowej zapewnia dobrą ochronę kadłuba nawet podczas „twardego” lądowania[2].
Po lotach doświadczalnych wprowadzono zmiany konstrukcyjne w prototypie polegające na podwyższeniu steru kierunku[1]. Tak zmodyfikowany egzemplarz stał się wzorcem do podjęcia w Warsztatach Szybowcowych ZASPL produkcji seryjnej, w czasie której powstało ok. 30 szybowców oznaczonych jako CW-8 bis[5]. Zostały przekazane do szkół szybowcowych w Bezmiechowej, Polichnie i Bodzowie[1]. Prototyp został zakupiony przez Wojewódzki Okręg Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej we Lwowie i był używany w szkole szybowcowej Aeroklubu Lwowskiego w Czerwonym Kamieniu[2].
Eksploatacja wykazała, że szybowiec ma jednak poważne wady zagrażające bezpieczeństwu lotów. Był łatwy do przeciągnięcia i łatwo wchodził w korkociąg, co było szczególnie niebezpieczne dla mało doświadczonych pilotów. Ponadto, pomimo wprowadzonych zabezpieczeń, łatwo mogło dojść do urazów głowy pilota o wsporniki mocujące skrzydło do kadłuba[6]. Spowodował to wycofanie tych szybowców z użycia w 1936 roku[1].
W 1935 roku zbudowano prototyp CW-8 ter o zwiększonej rozpiętości płata do 12,04 m[7], nie był on jednak udany i nie wszedł do produkcji. Studenci Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej w 1936 roku przebudowali jeden egzemplarz CW-8 bis na motoszybowiec. Zamontowano na nim silnik JS-4 konstrukcji Jerzego Szablowskiego ze śmigłem ciągnącym. W konstrukcji płata zostały wprowadzone zmiany umożliwiające montaż silnika - wzmocniona została jego centralna część. Ponadto miejsce pilota zostało obudowane drewniano-płócienną osłoną[8]. Zostały przeprowadzone próby kołowania oraz oblatano motoszybowiec w locie na holu[1].
Konstrukcja edytuj
Jednomiejscowy szybowiec szkolny w układzie wolnonośnego górnopłatu o konstrukcji drewnianej[1][2].
Kadłub o konstrukcji kratownicowej, zbudowany z trzech części: skrzynki, ramy przedniej oraz kraty tylnej przechodzącej w statecznik pionowy[2]. W kadłubie był zamontowany hak do startu z lin gumowych. Nieregulowany fotel pilota, drążek i orczyk były umieszczone w ramie przedniej. Kadłub był usztywniony naciągami linkowymi biegnącymi do skrzydła i statecznika[6]. Istniała możliwość demontażu kadłuba na trzy oddzielne części.
Usterzenie krzyżowe o konstrukcji drewnianej, stery kryte płótnem. Statecznik poziomy podparty zastrzałami wykonanymi z rurek. Napęd sterów linkowy[1].
Płat dwudzielny o obrysie prostokątno-trapezowym, jednodźwigarowy ze skośnym dźwigarkiem pomocniczym, kryty sklejką do dźwigara a dalej płótnem. Wyposażony w lotki o napędzie linkowym.
Podwozie jednotorowe złożone z dwóch płóz podkadłubowych. Przednia płoza w postaci miski stalowej amortyzowanej stalowym resorem i gumowym klockiem, płoza tylna wykonana z jesionu amortyzowana gumową płytką[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976, s. 391-392. OCLC 830596725.
- ↑ a b c d e f g h i Nowe szybowce konstrukcji inż. W. Czerwińskiego. „Skrzydlata Polska”. 3/1935, s. 70-71, marzec 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej.
- ↑ Pomiary szybowca szkolnego CW VIII. „Lwowskie Czasopismo Lotnicze”. 2/1934, s. 74-75, 25 czerwca 1934. Lwów: Laboratorium Aerodynamiczne (Politechnika Lwowska).
- ↑ Dr. Inż. Zygmunt Fuchs: Pomiary szybowców na wadze aerodynamicznej o sześciu składowych. „Lwowskie Czasopismo Lotnicze”. 1/1935, s. 4-9, marzec 1935. Lwów: Laboratorium Aerodynamiczne (Politechnika Lwowska).
- ↑ a b Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971, s. 699-700. OCLC 831346721.
- ↑ a b CW-8, 1934 (CW-8S, CW-9). samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-05-13]. (pol.).
- ↑ CW-8 "Strzałka". piotrp.de. [dostęp 2019-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-12)]. (pol.).
- ↑ Ryszard Kaczkowski: Motoszybowiec doświadczalny CW-8S. „Skrzydlata Polska”. 26/1963, s. 18, 30 czerwca 1963. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.