Cephalophorus

	Cephalophorus
	J.E. Gray, 1842
	; Przedstawiciel rodzaju – dujker czerwony (C. natalensis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	przeżuwacze
Infrarząd	Pecora
Rodzina	wołowate
Podrodzina	antylopy
Plemię	dujkery
Rodzaj	Cephalophorus
	Typ nomenklatoryczny
	Antilope ogilbyi Waterhouse, 1838
Synonimy
	Cephalopia: Knottnerus-Meyer, 1907; Cephalophidium Knottnerus-Meyer, 1907; Cephalophella Knottnerus-Meyer, 1907; Cephalophia Knottnerus-Meyer, 1907;
	Cephalopia: Knottnerus-Meyer, 1907; Cephalophidium Knottnerus-Meyer, 1907; Cephalophella Knottnerus-Meyer, 1907; Cephalophia Knottnerus-Meyer, 1907;
Gatunki
	11 gatunków – zobacz opis w tekście
	11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Cephalophorus – rodzaj ssaków z podrodziny antylop (Antilopinae) w obrębie rodziny wołowatych (Bovidae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[5]^[6]^[7].

Morfologia edytuj

Długość ciała 60–135 cm, długość ogona 7–20,3 cm, wysokość w kłębie 30–57,8 cm; masa ciała 9–26,9 kg^[6]^[8]. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony; samice są generalnie nieco większe i cięższe od samców. Długość rogów (u samic krótsze) 1,8–11,1 cm^[6]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {0}{3}}$ C ${\tfrac {0}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ (x2) = 32^[6].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1842 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym nowym taksonom ssaków, opublikowanym na łamach The Annals and magazine of natural history^[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) dujkera zatokowego (C. ogilbyi).

Etymologia edytuj

Cephalophorus: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’; λοφος lophos ‘grzebień, czub’; -φορος -phoros ‘noszący’, od φερω pherō ‘nosić’^[9].
Cephalopia i Cephalophia: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’^[10]; λοφια lophia ‘grzywa, najeżony’, od λοφος lophos ‘grzebień, czub’^[11]. Gatunek typowy: Knottnerus-Meyer wymienił dwa gatunki – Cephalophus leucogaster J.E. Gray, 1873 i Antilope ogilbyi Waterhouse, 1838 – z których typem nomenklatorycznym jest (późniejsze oznaczenie) Antilope ogilbyi Waterhouse, 1838.
Cephalophidium: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’^[10]; λοφιδιον lophidion ‘mały czub’, zdrobnienie od λοφος lophos ‘grzebień, czub’^[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus niger J.E. Gray, 1846.
Cephalophella: rodzaj Cephalophus C.H. Smith, 1827; łac. przyrostek zdrabniający -ella^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cephalophus callipygus Peters, 1876.

Podział systematyczny edytuj

Taksony z tego rodzaju były wcześniej zaliczane do rodzaju Cephalophus^[7]^[6]^[5]^[8]; wyodrębnione w 2022 roku do ponownie wskrzeszonego rodzaju Cephalophorus na podstawie analiz molekularnych i morfologicznych^[13]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki^[14]^[15]:

Cephalophorus niger (J.E. Gray, 1846) – dujker czarny
Cephalophorus ogilbyi (Waterhouse, 1838) – dujker zatokowy
Cephalophorus brookei (O. Thomas, 1903) – dujker liberyjski
Cephalophorus callipygus (W. Peters, 1876) – dujker płowy
Cephalophorus weynsi (O. Thomas, 1901) – dujker jednobarwny
Cephalophorus leucogaster (J.E. Gray, 1873) – dujker białobrzuchy
Cephalophorus rufilatus (J.E. Gray, 1846) – dujker rudoboki
Cephalophorus natalensis (A. Smith, 1834) – dujker czerwony
Cephalophorus nigrifrons (J.E. Gray, 1871) – dujker czarnoczelny
Cephalophorus kivuensis (Lönnberg, 1919)
Cephalophorus rubidus (O. Thomas, 1901) – dujker ruwenzorski

Uwagi edytuj

↑ Niepoprawna pisownia Cephalophia Knottnerus-Meyer, 1907.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b J.E. Gray. Descriptions of some new genera and fifty unrecorded species of Mammalia. „The Annals and magazine of natural history”. 10 (65), s. 267, 1842. (ang.).
↑ Knottnerus-Meyer 1907 ↓, s. 44.
↑ ^a ^b Knottnerus-Meyer 1907 ↓, s. 45.
↑ Knottnerus-Meyer 1907 ↓, s. 99, 120.
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 374–376. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 764–774. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cephalophus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 627–628. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 169, 1904. (ang.).
↑ ^a ^b Jaeger 1959 ↓, s. 50.
↑ ^a ^b Jaeger 1959 ↓, s. 144.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 90.
↑ E.V. Bärmann, V.G. Fonseca, K. Langen & P. Kaleme. New insights into the taxonomy of duiker antelopes (Artiodactyla: Bovidae) from the eastern Democratic Republic of the Congo, with the formal description of a new genus. „Mammalian Biology”. 102, s. 1793–1809, 2022. DOI: 10.1007/s42991-022-00279-7. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-06]. (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 183–184. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

Bibliografia edytuj

T. Knottnerus-Meyer. Über das Tränenbein der Huftiere. Vergleichend-anatomischer Beitrag zur Systematik der rezenten Ungulata. „Archiv für Naturgeschichte”. 73 (1), s. 1–152, 1907. (niem.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[2] Niepoprawna pisownia Cephalophia Knottnerus-Meyer, 1907.

[gray-1] J.E. Gray. Descriptions of some new genera and fifty unrecorded species of Mammalia. „The Annals and magazine of natural history”. 10 (65), s. 267, 1842. (ang.).

[CITEREFKnottnerus-Meyer1907[https://www.biodiversitylibrary.org/page/15113142_44]-3] Knottnerus-Meyer 1907 ↓, s. 44.

[CITEREFKnottnerus-Meyer1907[https://www.biodiversitylibrary.org/page/15113162_45]-4] Knottnerus-Meyer 1907 ↓, s. 45.

[CITEREFKnottnerus-Meyer1907[https://www.biodiversitylibrary.org/page/15113216_99],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/15113237_120]-5] Knottnerus-Meyer 1907 ↓, s. 99, 120.

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 374–376. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Groves&inni-7] C. Groves, D. Leslie, B. Huffman, R. Valdez, K. Habibi, P. Weinberg, J. Burton, P. Jarman & W. Robichaud: Family Bovidae (Hollow-horned Ruminants). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 2: Hoofed Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 764–774. ISBN 978-84-96553-77-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cephalophus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-02]. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 627–628. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pal-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 169, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=90_50]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 50.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=184_144]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 144.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=130_90]-13] Jaeger 1959 ↓, s. 90.

[bar&inni-14] E.V. Bärmann, V.G. Fonseca, K. Langen & P. Kaleme. New insights into the taxonomy of duiker antelopes (Artiodactyla: Bovidae) from the eastern Democratic Republic of the Congo, with the formal description of a new genus. „Mammalian Biology”. 102, s. 1793–1809, 2022. DOI: 10.1007/s42991-022-00279-7. (ang.).

[mdd-15] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-06]. (ang.).

[Cichocki&inni-16] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 183–184. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]