Chaetopoda – wyróżniany dawniej takson zwierząt pierwoustych, klasyfikowany jako gromada pierścienic.

Chaetopoda
Ilustracja
Wieloszczet z rodzaju Tomopteris
Ilustracja
Skąposzczet dżdżownica ziemna
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Podkrólestwo

tkankowce właściwe

Infrakrólestwo

dwubocznie symetryczne

Nadtyp

pierwouste

Typ

pierścienice

Gromada

Chaetopoda

Do Chaetopoda typowo włączano pierścienice o ciele podzielonym na segmenty i zaopatrzonym w wyraźnie widoczne szczecinki umieszczone na ścianie ciała lub na bocznych wyrostkach zwanych parapodiami i utworzonych przez pojedyncze komórki. Segmenty od zewnątrz powinny być oddzielone bruzdami, a od wewnątrz septami[1][2]. Poza tym w diagnozach Cheatopoda wymieniano mniej lub bardziej wyodrębnione prostomium i obecność nefrydiów[2]. Tak rozumiane Chaetopoda dzielono na mające szczecinki na parapodiach wieloszczety i mające szczecinki na ścianie ciała skąposzczety[1]. Część autorów włączała też do Chaetopoda prapierścienice (Archiannelida, Haplodrili)[2][3]. Z czasem zaczęto doń włączać także pijawki i krążkokształtne. W tej najszerszej definicji Chaetopoda obejmowały wszystkie pierścienice oprócz szczetnic, w tym liczne formy pozbawione szczecinek[3]. W systemach, w których szczetnice i sikwiaki wyłączano z pierścienic do grupy Gephyrea[4] lub odrębnych typów Cheatopoda stawały się synonimem pierścienic[5]. Ponadto niezależnie od definicji Chaetopoda były taksonem parafiletycznym, jako że współczesne badania molekularne potwierdziły przynależność szczetnic do wieloszczetów, umieszczając je zwykle jako grupę siostrzaną rodziny Capitellidae[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b Adam Sedgwick: A Student's Text-book of Zoology. Volume I: Protozoa to Chaetognatha. London, New York: Swan Sonnenschein and Co., The MacMillan Co., 1898, s. 458.
  2. a b c Arthur E. Shipley: Zoology of the Invertebrata. A text-book for students. London: Adam & Charles Black, 1893, s. 138.
  3. a b Frank Evers Beddard, Chaetopoda, [w:] Hugh Chisholm (red.), Encyclopædia Britannica. 11th edition. Volume 5: Calhoun – Chatelaine, Cambridge: University of Cambridge.
  4. A.E. Shipley, E.W. MacBride: Zoology. An elementary text-book. Fourth edition. Cambridge: Cambridge University Press, 1920, s. 107-173.
  5. Czesław Jura: Bezkręgowce: podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-14595-8.
  6. Ryutaro Goto, James Monnington, Marija Sciberras, Isao Hirabayashi, Greg W. Rouse. Phylogeny of Echiura updated, with a revised taxonomy to reflect their placement in Annelida as sister group to Capitellidae. „Invertebrate Systematics”. 34 (1), s. 101-111, 2020. DOI: 10.1071/is19020.