Chiloé (hiszp. Isla Grande de Chiloé) – wyspa na Oceanie Spokojnym w archipelagu Chiloé, położona u środkowego wybrzeża Chile w regionie administracyjnym Los Lagos. Jej powierzchnia wynosi ok. 8,4 tys. km², jest drugą pod względem wielkości wyspą Chile i piątą w całej Ameryce Południowej. Liczba mieszkańców: 154,8 tys. (2002). Głównym miastem i portem na wyspie jest Ancud (39,9 tys.). Inne ważniejsze miasta to: Castro (39,4 tys.) i Quellón (21,8 tys.).

Chiloé
Ilustracja
Panorama miasta Castro
Kontynent

Ameryka Południowa

Państwo

 Chile

Akwen

Ocean Spokojny

Archipelag

Chiloé

Powierzchnia

ok. 8 400 km²

Populacja (2002)
• liczba ludności


154 800

Położenie na mapie Chile
Mapa konturowa Chile, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Chiloé”
Ziemia42°40′36″S 73°59′36″W/-42,676667 -73,993333
Mapa wyspy

Historia

edytuj

Pierwszymi mieszkańcami Chiloé byli Indianie Chono – budowniczowie łodzi dalca i mistrzowie żeglarstwa – w czasach kolonizacji europejskiej ich potomkowie służyli Hiszpanom za przewodników po fiordach chilijskich wybrzeży. W kolejnych wiekach na wyspie osiadlały się plemiona Mapuczów i Huiliche. Pierwszym Europejczykiem, który dotarł na wyspę był w 1540 roku Alfonso de Camargo. Zastał on tu ludność złożoną z Chono i Mapuczów, mieszkającą w rozproszonych wioskach wzdłuż wybrzeży. Podstawą gospodarki tubylców było rybołówstwo i rolnictwo. Uprawiano kukurydzę oraz rodzime warzywo tego regionu – ziemniaki, które wkrótce potem za sprawą kolonizatorów rozprzestrzeniły się prawie na cały świat (chociaż z różnym tempem – w Polsce nie były popularne aż do XIX wieku).

W 1567 roku Hiszpanie oficjalnie zaanektowali wyspę i nazwali ją Nową Galicją (Nueva Galicia). W kolejnych latach wykorzystywali rdzenną ludność do niewolniczej pracy w ramach tzw. encomiendas. Była to forma poddaństwa, polegająca na tym, że Indianie pracowali za darmo w hołdzie dla hiszpańskiej królowej. W 1598 roku doszło jednak do buntu Mapuczów z położonych na kontynencie osad Carelmapu i Calbuco. Hiszpańscy uciekinierzy przed rebelią schronili się na wyspie i założyli tu miasta, gdzie (podobnie jak Indianie) żyli przez następne lata w skrajnym ubóstwie.

W czasach walki o niepodległość Chile w XIX wieku mieszkańcy wyspy opowiedzieli się po stronie Hiszpanii. Schronił się tu hiszpański gubernator i zaoferował nawet wyspę Brytyjczykom, żeby nie wpadła w ręce zwolenników niepodległości. Spotkał się jednak z odmową i w 1826 roku Chiloé została włączona do nowo powstałego państwa chilijskiego. Miejscowa ludność do dziś zachowuje odrębną kulturę i posługuje się charakterystycznym dla tego regionu dialektem, łączącym w sobie cechy XVI-wiecznej hiszpańszczyzny z wpływami języków indiańskich. Głównymi gałęziami gospodarki jest rolnictwo, rybołówstwo i eksploatacja lasów.

Drewniane kościoły Chiloé

edytuj
 
Drewniany kościół Iglesia de Nercón

Na wyspie Chiloé i sąsiednich wysepkach zachował się szereg jezuickich kościołów, wznoszonych z drewna w XVII i XVIII wieku, tj. w czasach izolacji wyspy po buncie Mapuczów. W 2000 roku szesnaście z istniejących tu kościołów zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO[1].

Park Narodowy Chiloé

edytuj

W zachodniej części wyspy utworzono w 1983 roku Park Narodowy Chiloé. Typową roślinnością są tu lasy złożone z sosen i wiecznie zielonych bukanów. Żyje tu też blisko 100 gatunków ptaków. Na wybrzeżach Oceanu Spokojnego ciągną się piaszczyste wydmy.

W parku do dziś mieszkają dawni mieszkańcy regionu - Indianie z plemienia Huiliche.

Przypisy

edytuj
  1. Churches of Chiloé. whc.unesco.org. [dostęp 2018-12-12]. (ang. • fr. • arab. • chiń. • ros. • hiszp. • jap. • niderl.).

Bibliografia

edytuj