Chronka pręgowana[4] (Thamnophilus doliatus) – gatunek małego ptaka z rodziny chronkowatych (Thamnophilidae). Zasiedla wschodni i południowy Meksyk, Amerykę Centralną, całą północną połowę Ameryki Południowej z wyjątkiem zachodniej części. Nie zasiedla tylko centralnej części tego obszaru. Nie jest zagrożona, wyróżnia się 12 podgatunków.

Chronka pręgowana
Thamnophilus doliatus[1]
(Linnaeus, 1764)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

tyrankowce

Rodzina

chronkowate

Podrodzina

chronki

Plemię

Thamnophilini

Rodzaj

Thamnophilus

Gatunek

chronka pręgowana

Synonimy
  • Lanius doliatus Linnaeus, 1764[2]
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Morfologia

edytuj
Wygląd
Trochę większa od bogatki. Występuje bardzo wyraźny dymorfizm płciowy. Samiec cały czarno-biały. Wierzch głowy jednolicie czarny, gardło prawie białe. Poza tym na całym ciele, z wyjątkiem prawie całkowicie czarnych skrzydeł i ogona, gdzie paski są szerokie, drobne prążkowanie. Samica ma rudy wierzch głowy, skrzydła i ogon, reszta jest jasnopomarańczowa. U obu płci szare nogi i dziób, na końcu haczykowato zagięty.
Wymiary
  • długość ciała: 15–16,5 cm
  • rozpiętość skrzydeł: 27–30,5 cm
  • masa ciała: 25,5–34 g

Ekologia i zachowanie

edytuj
Biotop
Zakrzewione obrzeża lasów i zadrzewień, a także zarośla oraz porośnięte krzakami polany, także ogrody.
Głos
Alarmując, wydaje ostry, zgrzytliwy terkot. Oba ptaki oznajmiają zajęcie terytorium przyśpieszającą serią nosowych dźwięków.
Pożywienie
Zazwyczaj owady, ale czasami trochę owoców i jagód.
Lęgi
Jeden lub więcej. Gniazdo ma kształt luźnej miseczki. Zazwyczaj składa 2, czasami 3 jaja i inkubuje je przez około dwa tygodnie. Młode uzyskują lotność po 12–13 dniach.

Systematyka

edytuj

Blisko spokrewniona z chronką jasnobrzuchą (T. zarumae); w przeszłości były one łączone w jeden gatunek, ale różnią się morfologią i wokalizacją[2].

Podgatunki

Obecnie wyróżnia się około dwunastu podgatunków chronki pręgowanej[5][2][6]:

  • T. d. intermedius Ridgway, 1888 – wschodni i południowy Meksyk do zachodniej Panamy; proponowane podgatunki yucatanensis i pacificus uznane za jego synonim
  • T. d. nesiotes Wetmore, 1970Wyspy Perłowe (Panama)
  • T. d. eremnus Wetmore, 1957 – wyspa Coiba (Panama)
  • T. d. nigricristatus Lawrence, 1865 – środkowa Panama
  • T. d. albicans Lafresnaye, 1844 – północna i zachodnia Kolumbia
  • T. d. nigrescens Lawrence, 1867 – północno-środkowa Kolumbia i północno-zachodnia Wenezuela
  • T. d. tobagensis Hartert & Goodson, 1917Tobago
  • T. d. doliatus (Linnaeus, 1764) – wschodnia Kolumbia, Wenezuela (oprócz części północno-zachodniej), Trynidad, region Gujana i północna Brazylia; proponowany podgatunek fraterculus uznany za jego synonim
  • T. d. difficilis Hellmayr, 1903 – wschodnio-środkowa Brazylia
  • T. d. capistratus Lesson, 1840 – wschodnia Brazylia
  • T. d. radiatus Vieillot, 1816 – północno-wschodni Ekwador, wschodnie Peru, południowo-wschodnia Kolumbia, zachodnia, południowo-zachodnia i południowo-środkowa Brazylia, północno-wschodnia Boliwia, Paragwaj i północna Argentyna; proponowane podgatunki subradiatus i signatus uznane za jego synonimy
  • T. d. cadwaladeri Bond & Meyer de Schauensee, 1940 – południowa Boliwia

Status

edytuj

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje chronkę pręgowaną za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 2000 roku. Liczebność populacji, według szacunków, zawiera się w przedziale 5–50 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[3].

Przypisy

edytuj
  1. Thamnophilus doliatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c Barred Antshrike (Thamnophilus doliatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).
  3. a b Thamnophilus doliatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Thamnophilini Swainson, 1824 (wersja: 2020-11-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-10].
  5. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Antbirds. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-10]. (ang.).
  6. D. Lepage: chronka pregowana Thamnophilus [doliatus or capistratus (= Thamnophilus doliatus)]. [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [on-line]. [dostęp 2020-12-10].

Bibliografia

edytuj
  • D. Chandler, E. Couzens, E. Dunn, R. Elphic, R. Hume i inni: Fakty o zwierzętach świata: Ptaki. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2008. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne

edytuj