Pochwikowate
Pochwikowate (Coleophoridae) – rodzina motyli z nadrodziny Gelechioidea, obejmująca ponad 1300 gatunków w 43 rodzajach, przedstawiciele rodziny występują na całym świecie, w tym w Polsce.
| Coleophoridae[1] | |
| Hübner, [1825] | |
.jpg) Samica Coleophora anatipennella | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina |
pochwikowate |
Taksonomia edytuj
Rodzinę opisał naukowo Jacob Hübner w 1825 roku[2]. Opisano co najmniej 1418 gatunków[3] (lub według innego wyliczenia 1342 gatunki w 2013 roku[4]) i 43 rodzaje należące do pochwikowatych[3]. Według klasyfikacji Ronalda W. Hodgesa[5] oraz Integrated Taxonomic Information System[6] rodzina obejmuje cztery podrodziny[3]:
- Blastobasinae (bywają zaliczane do osobnej rodziny Blastobasidae[7])
- Coleophorinae
- Momphinae (bywają zaliczane do osobnej rodziny Momphidae[8])
- Pterolonchinae (bywają zaliczane do osobnej rodziny Pterolonchidae)
Badania filogenetyczne sprzed 2014 roku wykazały monofiletyzm powyższych podrodzin, wobec czego można je traktować jako odrębne rodziny siostrzane do skośnikowatych i Cosmopterigidae[4], a te cztery rodziny również tworzą monofiletyczny klad[4]. Pochwikowate są bliżej spokrewnione z Momphidae niż z Blastobasidae[4].
Morfologia edytuj
Cechy charakterystyczne rodziny obejmują: określone użyłkowanie tylnych skrzydeł[3], obecność grzebienia (ang. pecten) na czułkach[3] oraz specyficzną budowę walw u samców[3]. Osobniki dorosłe są zazwyczaj smukłej budowy ciała[9], ubarwione przeważnie żółto, brązowo, biało lub szaro[9].
Występowanie edytuj
Pochwikowate występują na całym świecie[3], większość zamieszkuje półkulę północną[9]; różnorodność Coleophorinae i Momphinae jest największa w państwie holarktycznym[3], zwłaszcza w zachodniej Palearktyce i Azji Środkowej[3]. Najwięcej gatunków Blastobasinae stwierdzono w Nowym Świecie[3]. Pterolonchinae występują w rejonie Morza Śródziemnego i w południowej Afryce oraz w Ameryce Północnej, gdzie zostały introdukowane[3]. W Polsce występuje około 150 gatunków[10][11].
Zachowanie edytuj
Przedstawiciele rodziny z rodzaju Coleophora są postrzegani jako szkodniki m.in. modrzewi, drzew owocowych i orzechowych[12], gdyż gąsienice w pierwszym stadium larwalnym to owady minujące, tzn. przebywające we wnętrzu liści[12]. Późniejsze stadia żerują na powierzchni liści przebywając w koszyczkach[12] (zob. koszówkowate), które wytworzyły z kawałków liści i frassu złączonych oprzędem[12]. Kształty koszyczków różnią się w obrębie rodziny i mogą ułatwiać identyfikację[12]. Gąsienice należące do innych rodzajów są roślinożerne[12], padlinożerne[12] bądź drapieżne – żywią się owadami[12].
Galeria edytuj
-
Blastobasis lacticolella (Blastobasinae) -
Coleophora deauratella (Coleophorinae) -
Coleophora lutarea (Coleophorinae) -
Coleophora serretella (Coleophorinae) -
Larwa Coleophora alticolella -
Klimeschja vulnerariae (Coleophorinae) -
Mompha idaei (Momphinae) -
Pterolonche inspersa (Pterolonchinae)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Coleophoridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ A. Vives Moreno, Catálogo mundial sistemático y de distribución de la familia Coleophoridae Hübner [1825] (Insecta:Lepidoptera), Madrid: Ministerio de Agricultura Pesca y Alimentación, 1988, ISBN 84-7479-688-1, OCLC 22431856 [dostęp 2023-01-27].
- ↑ a b c d e f g h i j k Richard Brown, Coleophoridae Overview, [w:] Mississippi State University [online], mississippientomologicalmuseum.org.msstate.edu [dostęp 2022-11-17].
- ↑ a b c d Kim i inni, Eleven Species, Including Three Unrecorded Species, Belonging to Coleophoridae (Lepidoptera) Collected from Baengnyeong and Yeonpyeong Islands, Korea, „Korean journal of applied entomology”, 52 (4), 2013, s. 322, DOI: 10.5656/KSAE.2013.08.0.036 [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Kim i inni, Eleven Species, Including Three Unrecorded Species, Belonging to Coleophoridae (Lepidoptera) Collected from Baengnyeong and Yeonpyeong Islands, Korea, „Korean journal of applied entomology”, 52 (4), 2013, s. 321, DOI: 10.5656/KSAE.2013.08.0.036 [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Coleophoridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-01-27] (ang.).
- ↑ Australian BLASTOBASIDAE [online], lepidoptera.butterflyhouse.com.au [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Fernando Luz i inni, Three new cecidogenous species of Palaeomystella Fletcher (Lepidoptera, Momphidae) from the Brazilian Atlantic Rain Forest, „ZooKeys”, 433, 2014, DOI: 10.3897/zookeys.433.7379, ISSN 1313-2970, PMID: 25152676, PMCID: PMC4141182 (ang.).
- ↑ a b c Family Coleophoridae (Coleophorid Case-bearers) | Butterflies and Moths of North America [online], www.butterfliesandmoths.org [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Coleophoridae ← Mapa Bioróżnorodności: Taksony: Ogólnie [online], baza.biomap.pl [dostęp 2023-01-27].
- ↑ Coleophoridae [online], lepidoptera.eu [dostęp 2023-01-27].
- ↑ a b c d e f g h Chris T Maier i inni, Caterpillars on the foliage of conifers in the northeastern United States, Morgantown, W. Va.: U.S. Dept. of Agriculture, Forest Service, 2004, s. 22, OCLC 57253439 [dostęp 2022-07-24] (ang.).