Cyprys arizoński (Cupressus arizonica) – drzewo z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae), pochodzące z południowo-zachodniej części Ameryki Północnej.

Cyprys arizoński
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

cyprysowce

Rodzina

cyprysowate

Rodzaj

cyprys

Gatunek

cyprys arizoński

Nazwa systematyczna
Cupressus arizonica Greene
Bull. Torrey Bot. Club 9: 64 1882.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg
Mapa zasięgu

Morfologia

edytuj
Pokrój
Wysokość do 20 m, pokrój wąskostożkowy, korona gęsta, często ma kilka pni.
Kora
Błyszcząca, szara, z wiekiem staje się bardziej bruzdkowana i szorstka.
Liście
Szarawe łuski długości 2 mm.
Kwiaty
Męskie - małe żółte, umieszczone na końcach pędów. Żeńskie - szarozielone, rosną z boku gałęzi.
Owoce
Kuliste szyszki o średnicy 3 cm. Początkowo są szare, później stają się brunatne. Po otwarciu pozostają na drzewie przez długi czas.

Biologia i ekologia

edytuj

Cyprys arizoński występuje w stanowiskach górskich, na wysokości od 1300 do 2500 m n.p.m. Tworzy lasy mieszane z takimi drzewami jak dąb, sosna, osika i klon. Wykorzystywany jest jako drzewo ozdobne i na żywopłoty. Powstały liczne odmiany uprawne, np. Pyramidalis.

Systematyka i zmienność

edytuj

Synonimy[3]: Callitropsis arizonica (Greene) D.P.Little, Hesperocyparis arizonica (Greene) Bartel, Hesperocyparis revealiana (Silba) Silba, Neocupressus arizonica (Greene) de Laub., Callitropsis glabra (Sudw.) Carrière, Cupressus glabra Sudw., Hesperocyparis glabra (Sudw.) Bartel, Callitropsis montana (Wiggins) D.P.Little, Cupressus montana Wiggins, Hesperocyparis montana (Wiggins) Bartel, Callitropsis nevadensis (Abrams) D.P.Little, Cupressus nevadensis Abrams, Hesperocyparis nevadensis (Abrams) Bartel, Callitropsis stephensonii (C.B.Wolf) D.P.Little, Cupressus stephensonii C.B.Wolf, Hesperocyparis stephensonii (C.B.Wolf) Bartel.

Wyróżnianych jest kilka odmian, czasem traktowanych jako odrębne gatunki[3]:

  • Cupressus arizonica var. glabra (Sudw.) Little
  • Cupressus arizonica var. montana (Wiggins) Little
  • Cupressus arizonica var. nevadensis (Abrams) Little
  • Cupressus arizonica var. stephensonii (C.B.Wolf) Little

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. a b c Cupressus arizonica. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-08-20]. (ang.).
  4. Cupressus arizonica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Enrico Banfi, Francesca Consolino, Drzewa. Podręczny leksykon przyrodniczy, Annalisa Durante (ilustr.) i inni, Warszawa: Świat Książki, 2004, ISBN 83-7391-097-2, OCLC 749440643.