Wikipedia

Czermin (gmina w województwie pomorskim)

Czermin (od 1942 de facto Sadłowo) – dawna gmina wiejska istniejąca de facto do 1940 roku[2][3][4], de jure do 1954 roku[5][6]. Siedzibą gminy był Czermin (obecnie część wsi Kwiatkowo)[7].

Czermin
gmina wiejska
1867–1942 (1954)[1]
Państwo

 Polska

Województwo

1919-38: warszawskie
1938-39: pomorskie

Powiat

rypiński

Siedziba

Czermin

brak współrzędnych

Gmina zbiorowa Czermin powstała w 1867 roku w powiecie rypińskim w guberni płockiej. W okresie międzywojennym gmina Czermin należała do powiatu rypińskiego w woj. warszawskim. 1 kwietnia 1938 gminę wraz z całym powiatem rypińskim przeniesiono do woj. pomorskiego[8].

Podczas II wojny światowej gminę włączono do nowej Rzeszy[9]; należące przed wojną do gminy Czermin Stawiska włączono do sąsiedniej gminy Osiek (Lindenschanz)[10], a należącą przed wojną do gminy Czermin gromadę Zakrocz włączono do nowo utworzonej gminy Rypin (Rippin-Land)[11]; natomiast do gminy Czermin włączono gromadę Puszcza Rządowa z przedwojennej gminy Pręczki oraz miejscowość Puszcza Leśna, należącą przed wojną do Rypina (obie Puszcze połączono w jedną gromadę)[12]. 25 czerwca 1942 gminę Czermin zniesiono, przekształcając ją w gminę Sadłowo (Sedlau)[9][2][13].

Po wojnie, dekretem PKWN z 21 sierpnia 1944 o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji, uchylono wszelki zmiany w podziale administracyjnym państwa wprowadzone przez okupanta (art. 11)[5]. Niejednak zmiany w podziale administracyjnym powiatu rypińskiego wprowadzone podczas wojny utrzymywały się w praktyce także po wojnie[2]. Było to praktykowane do tego stopnia, że Wojewoda Pomorski wydał 22 kwietnia 1950 specjalne ogłoszenie informujące o powróceniu do stanu administracyjnego z 1 września 1939, podkreślając szczególnie, że „parc. Stawiska i rum. Stawiska należą do gminy wiejskiej Czermin a nie do gminy wiejskiej Osiek"[6]. Tak więc przedwojenna gmina Czermin funkcjonowała de iure także po wojnie, choć w praktyce nadal stosowano zarówno nazewnictwo jak i skład gmin wprowadzony przez okupanta. Na przykład, GUS-owski oficjalny Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r. dalej wylicza gminę Sadłowo w miejsce gminy Czermin, a gromadę Stawiska[14] nadal zalicza do gminy Osiek[3]. Podobnie było nawet w wydawnictwach wojewódzkich, np. w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 1954 w opisie gmin i gromad podlegających transformacji w związku z reformą administracyjną państwa[4]. Brak konsensusu trwał do jesieni 1954, kiedy to formalnie zniesiono gminy wiejskie w miejsce gromad[15].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską.
  2. ↑ a b c Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  3. ↑ a b Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  4. ↑ a b Uchwała Nr 24/10 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu rypińskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
  5. ↑ a b Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
  6. ↑ a b Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 10, poz. 208
  7. ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  8. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240
  9. ↑ a b Amtsbezirk Sedlau
  10. ↑ Amtsbezirk Lindenschanz
  11. ↑ Amtsbezirk Rippin (Westpr.)-Land
  12. ↑ Amtsbezirk Sedlau
  13. ↑ Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Instytut Wydawniczy Kolumna, 1948.
  14. ↑ Utworzoną formalnie 1 lipca 1952 (Pomorski Dziennik Wojewódzki. 1950, nr 9, poz. 194)
  15. ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czermin_(gmina_w_województwie_pomorskim)&oldid=67984205”