Czubniczka omączona
Czubniczka omączona (Cystolepiota hetieri (Boud.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
czubniczka omączona |
| Nazwa systematyczna | |
| Cystolepiota hetieri (Boud.) Singer Beih. Sydowia 7: 67 (1973) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cystolepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1902 r. Jean Louis Émile Boudier, nadając mu nazwę Lepiota hetieri. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1973 r. Rolf Singer[1].
- Agaricus granulosus var. rufescens Berk. & Broome 1881
- Cystoderma hetieri (Boud.) Singer 1939
- Cystolepiota langei (Locq.) Bon 1993
- Lepiota granulosa var. rufescens (Berk. & Broome) Sacc. 1887
- Lepiota hetieri Boud. 1902
- Lepiota langei Locq. 1945
- Lepiota rufescens (Berk. & Broome) J.E. Lange 1938[2].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]
Morfologia
edytujŚrednicy 1–3 cm, rzadziej do 6 cm, kształt początkowo stożkowy potem płasko wypukły i popękany. Powierzchnia obficie pokrytai efektownymi, żółtawo-białymi łuskami (jaśniejszymi w kierunku brzegu), co nadaje grzybowi wełnisto-mączysty wygląd[4].
Blaszkowy, blaszki dość gęste, karbowane, z międzyblaszkami, białawe, z ząbkowaną krawędzią[4].
Bardzo wysoki i smukły, ale kruchy, zakrzywiony. Powierzchnia podobnie jak kapelusz pokryta żółtawymi kłaczkowatymi łuskami, zwężającymi się ku podstawie. Pierścień bardzo nietrwały[4].
Białawy, przechodzący w rdzawobrązowy. Ma nieprzyjemny zapach pleśni i lekko słodki smak[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne, gładkie, nieamyloidalne, 3,4–6 × 2–3 µm. Cheilocystydy jednolite, 15–35 × 6–12 µm. Pleurocystydy występują sporadycznie i są podobne do cheilocystyd. Wełniste elementy skórki zbudowane z kulistych komórek[5].
- Gatunki podobne
Jest wiele podobnych. Czubniczka omączona charakteryzuje się małymi owocnikami, kapeluszem mocno i stale pokrytym białawym i mączystym nalotem, oraz tym, że jej kapelusz i trzon po zgnieceniu natychmiast stają się czerwonawe do pomarańczowych[5].
Występowanie i siedlisko
edytujCzubniczka omączona występuje na Nowej Zelandii i na wszystkich kontynentach poza Antarktydą i Ameryką Północną. Najwięcej stanowisk podano w Europie[6]. Na terenie Polski W. Wojewoda w 2003 r. przytoczył 3 stanowiska z uwagą, że częstość występowania i stopień zagrożenia nie są znane[3].
Naziemny grzyb saprotroficzny występujący na wrzosowiskach[3] oraz w lasach liściastych na bogatej, próchnicznej ziemi i na spróchniałych szczątkach roślinnych[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-01-24] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-01-24] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Cystolepiota hetieri [online], Fichas mycológicas [dostęp 2023-01-24] (hiszp.).
- ↑ a b c Cystolepiota hetieri / Lépiote de Hétier [online], Mycoquébec.org [dostęp 2023-01-24] (fr.).
- ↑ Występowanie Cystolepiota hetierii na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-01-24].