Delta Ursae Minoris

gwiazda w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy

Delta Ursae Minoris (δ UMi, Yildun) – gwiazda w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy. Ma ona obserwowaną wielkość gwiazdową równą 4,052m, znajduje się w odległości 172 lat świetlnych od Słońca.

Yildun
δ Ursae Minoris
Ilustracja
Położenie w gwiazdozbiorze
Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Mała Niedźwiedzica

Rektascensja

17h 32m 12s

Deklinacja

+86° 35′ 11″

Paralaksa (π)

0,01895 ± 0,00014[1]

Odległość

172,1 ± 1,3 ly
52,77 ± 0,39 pc

Wielkość obserwowana

4,052 ± 0,182m[1]

Ruch własny (RA)

10,17 ± 0,12 mas/rok[1]

Ruch własny (DEC)

53,97 ± 0,15 mas/rok[1]

Prędkość radialna

−7,6 ± 2,0 km/s[1]

Charakterystyka fizyczna
Rodzaj gwiazdy

gwiazda ciągu głównego

Typ widmowy

A1 Van[1]

Promień

2,8 R[2]

Jasność

47 L[2]

Okres obrotu

19 h[2]

Prędkość obrotu

174 km/s[2]

Temperatura

9000 K[2]

Alternatywne oznaczenia
Oznaczenie Flamsteeda: 23 Ursae Minoris
2MASS: J17321290+8635113
Bonner Durchmusterung: BD +86°269
Fundamentalny katalog gwiazd: FK5 913
Boss General Catalogue: GC 24236
Katalog Henry’ego Drapera: HD 166205
Katalog Hipparcosa: HIP 85822
Katalog jasnych gwiazd: HR 6789
SAO Star Catalog: SAO 2937
Vildiur, Gildun

Gwiazda nosi tradycyjną nazwę Yildun. Wywodzi się ona od tureckiego Yıldız, co oznacza po prostu „gwiazda”; nazwa była też zniekształcana do postaci Vildiur i Gildun[2][3]. Prawdopodobnie zawdzięcza nadanie nazwy swojemu szczególnemu położeniu, zaledwie 3,5° od północnego bieguna niebieskiego[2]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła użycie nazwy Yildun dla określenia tej gwiazdy[4].

Właściwości fizyczne

edytuj

Jest to biała gwiazda ciągu głównego, należąca do typu widmowego A1. Temperatura jej powierzchni to 9000 K. Gwiazda ta jest 47 razy jaśniejsza od Słońca, a jej średnica wynosi 2,8 średnicy słonecznej. Charakteryzuje ją duża prędkość obrotowa – 174 kilometry na sekundę, która sprawia, że jej linie widmowe są rozmyte. Gwiazda obraca się 87 razy szybciej niż Słońce, co oznacza, że wykonuje pełny obrót w ciągu zaledwie 19 godzin[2].

Jest to gwiazda podwójna, opisanemu wyżej składnikowi towarzyszy znacznie słabsza gwiazda o wielkości 11,80m, oddalona o 4,5 sekundy kątowej (pomiar z 2009 r.)[5].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Delta Ursae Minoris w bazie SIMBAD (ang.)
  2. a b c d e f g h Jim Kaler: YILDUN (Delta Ursae Minoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2017-03-02]. (ang.).
  3. Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 459. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
  4. Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-08-10. [dostęp 2018-12-06].
  5. Mason et al.: WDS J17322+8635AB. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.